Dwie osoby ze Świętokrzyskiego: dr Danuta Paszkowska z Sandomierza – Honorowy Profesor Oświaty, propagatorka piękna języka polskiego i wartości patriotycznych, członkini sandomierskiego koła Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Jerzy Jabłoński – związany z „Solidarnością” działacz antykomunistyczny, zostali we wtorek, 29 października uhonorowani Nagrodą „Świadek Historii”, przyznawaną przez Instytut Pamięci Narodowej.
Wręczenie nagród dla województw świętokrzyskiego i małopolskiego odbyło się w Krakowie. W ten sposób uhonorowano pięć osób i jedną instytucję. Nagrody przekazał prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki.
Wyróżnienie otrzymują osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego oraz wspierające IPN w realizacji ustawowej działalności w obszarach edukacyjnym i naukowym.
Danuta Paszkowska w rozmowie z Radiem Kielce powiedziała, iż czuje się szczególnie wyróżniona, a nagrodę przyjmuje w imieniu wszystkich, którzy tworzyli historię, i którzy zechcieli się podzielić z nią swoimi doświadczeniami życiowymi szczególnie z okresu II wojny światowej.
– To jest medal dla wszystkich kombatantów, a połowa z niego należy się mojemu małżonkowi za pomoc i cierpliwość – stwierdziła.
Danuta Paszkowska jest m.in. autorką książki o Zbigniewie Kabacie, żołnierzu AK, partyzancie z oddziału „Jędrusie” oraz współautorką publikacji pt. „Znaki pamięci”. To przy jej zaangażowaniu Sandomierz wszedł w posiadanie księgozbioru i pamiątek po Zbigniewie Kabacie oraz po Januszu Kamockim, który także był żołnierzem Armii Krajowej. Wniosek o przyznanie nagrody „Świadek Historii” dla dr Danuty Paszkowskiej złożył Klub Miłośników Sandomierza.
Danuta Paszkowska jest z wykształcenia polonistką. Prowadzona przez nią działalność naukowa i społeczna łączy zainteresowanie słowem z szacunkiem dla historii (jej ojciec był żołnierzem 2. Pułku Piechoty Legionów AK, uczestnikiem bitwy pod Cebrem w 1944 r.). W 2011 r. ukazała się jej praca monograficzna o twórczości Zbigniewa Kabaty „Boba” – poety, żołnierza „Jędrusiów”, oddziału partyzanckiego, operującego na ziemi kieleckiej i Podkarpaciu, autora słów pieśni „Armio Krajowa”, nazywanej hymnem AK.Danuta Paszkowska jest także autorką innych publikacji i artykułów dotyczących historii Sandomierza. Podczas zorganizowanego przez Delegaturę IPN w Kielcach spotkania, poświęconego sylwetkom żołnierzy AK związanych z regionem sandomierskim, wygłosiła referat na temat Zbigniewa Kabaty. Przygotowuje okolicznościowe bezpłatne broszury (jako autor, redaktor i wydawca), rozdawane podczas wielu uroczystości. Opiekuje się amatorskimi grupami teatralnymi, od 2016 r. prezentującymi misterium „Partyzancka Droga Krzyżowa” (autorstwa Z. Kabaty). Jest także organizatorką historycznych wycieczek plenerowych i członkinią Koła Świętokrzyskiego Związku Żołnierzy AK w Sandomierzu. Prowadzi strony internetowe na temat historii i wydarzeń w Sandomierzu.
Wśród nagrodzonych znalazł się również, pochodzący z Kunowa, w powiecie ostrowieckim, Jerzy Jabłoński. Od 1980 roku działa w NSZZ „Solidarność”. Jest przewodniczącym Delegatury Zarządu Regionu „Solidarności” w Ostrowcu Świętokrzyskim. W dniach 13-15 grudnia 1981 roku uczestniczył w strajku w Zakładzie Metalurgicznym Huty im. M. Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim. Aresztowany i osądzony, trafił do zakładu karnego w Hrubieszowie, skąd wyszedł w sierpniu 1982 roku. Został zwolniony z pracy.
Dziś Jerzy Jabłoński angażuje się w wychowanie młodego pokolenia w duchu patriotyzmu. Gromadzi zasoby archiwalne dotyczące „Solidarności”. Współorganizuje konkursy historyczne dla młodzieży szkolnej, żywe lekcje historii „Drukarze”, a także wystawy, ukazujące historię opozycji antykomunistycznej lat 80. Jest współautorem publikacji naukowych oraz artykułów prasowych, organizatorem i uczestnikiem spotkań integracyjnych oraz rocznicowych. Dzięki niemu w Ostrowcu podjęto wiele inicjatyw przybliżających oraz upamiętniających osoby oraz wydarzenia z działalności opozycji antykomunistycznej. Współpracuje z wieloma instytucjami. W 2022 roku przekazał IPN unikatowy egzemplarz publikacji o żołnierzach AK Obwodu Ostrowieckiego (maszynopis z lat 50.XX wieku).
