Wybieramy najlepsze filmy i seriale o polityce

Choć choćby po zmianie ustroju Polacy nie zabrali się zbyt chętnie tworzeniu alternatywnych scenariuszy historii politycznej kraju, już w XXI wieku powstało kilka tytułów tego typu. Z grona wyróżnia się serial "Ekipa", opowieść o nierozliczonych tajemnicach PRL-u, które przedostają się na szczyty dzisiejszej władzy. Premier Henryk Nowasz (Janusz Gajos) zostaje posądzony o współpracę ze Służbą Bezpieczeństwa. Ma zamiar zrezygnować z urzędu i na swoje miejsce mianować młodego ekonomistę Konstantego Turskiego (Marcin Perchuć). Jednak za kulisami rozpoczyna się walka o władzę. Wśród twórców serialu znalazły się reżyserki Agnieszka Holland i Kasia Adamik, które pracowały nad powstałym dla Netfliksa "1983", wersją historii Polski u przełomu wieków.

Amerykanie uwielbiają patrzeć na swoją rodzimą politykę w krzywym zwierciadle. Selina Meyer (Julia Louis-Dreyfus), bohaterka serialu "Figurantka", nie jest Nikodemem Dyzmą zza oceanu, ale także nie figurą dostojnej wiceprezydentki, którą podziwiają wyborcy. W kuluarach Białego Domu, z pomocą swoich współpracowników stara się zmienić kraj na lepszy. Zamiast nagradzać szlachetne pobudki, polityka na najwyższym szczeblu stawia przed bohaterką kolejne wyzwania. Reżyser Armando Iannucci ze znaną sobie satyryczną zaciętością przeniósł własny pomysł z Wielkiej Brytanii – stworzone przez siebie tytuły "The Thick of It" i "Zapętleni". Adaptację na warunki USA szeroko doceniano i produkcja HBO może pochwalić się 17 statuetkami Emmy.

Swoim thrillerem "Z" reżyser Costa-Gavras rozpoczął modę na dreszczowce, które pokazują złożone podłoże polityczne. Fabuła została oparta na prawdziwej historii z ojczyzny twórcy, Grecji. W filmie podczas demonstracji zostaje zamordowany działacz centro-lewicowej partii opozycyjnej. Prokurator badający sprawę trafia na kolejne ślady i powoli zaczyna odkrywać prawdę o zbrodni. U jej podstaw leży kłamstwo o przyczynach ataku i tajemnicza organizacja, której zależało na śmierci człowieka. Film portretuje mechanizmy państwowe sprowadzające rolę człowieka do trybu w maszynie, choćby jeżeli on chce wyrwać się z sieci połączeń i jednostronnej relacji. Gwiazdami międzynarodowej produkcji zostali Yves Montand, Irene Papas i Jean-Louis Trintignant.

Akcja filmu Freda Zinnemanna rozgrywa się w targanej niepokojami Francji. Po nieudanym zamachu na prezydenta de Gaulle’a, ugrupowanie OAS wynajmuje człowieka, który ma dokończyć roborę. Wykwalifikowany zabójca o pseudonimie Szakal przygotowuje się do kolejnej misji. W ślad za mordercą na zlecenie ruszają policjanci dowodzeni przez zastępcę komendanta Lebela. Autor Frederick Forsyth w swojej powieści "Dzień Szakala" fantazjuje na temat losów Republiki na początku lat 60. Na ekranie jego opowieść zyskuje dodatkowy wymiar – rozmach hollywoodzkiego budżetu. W obsadzie znaleźli się m.in. Edward Fox, Michael Londsdale czy Derek Jacobi.

Polityka to także wielkie skandale, bez których historia mogłaby potoczyć się zupełnie inaczej. Film "Fakty i akty" przedstawia wymyśloną opowieść o radzeniu sobie w sytuacji, gdy za rogiem czeka kryzys wizerunkowy. Akcja komedii Barry’ego Levinsona rozpoczyna się kilkanaście dni przed wyborami w USA. Głowa państwa zostaje przyłapana w niedwuznacznej sytuacji z nieletnią dziewczyną. Z takimi zarzutami prezydent choćby nie zbliży się do konkurenta, który zajmie jego miejsce w Gabinecie Owalnym. Wynajęty ekspert od kryzysów wizerunkowych wymyśla strategię. Do pomocy zatrudnia speców od Hollywood, którzy fabrykują wojnę w Albanii, odwracającą uwagę mediów od skandalu. Tym razem kino wyprzedziło rzeczywistość. Film pojawił się na ekranach na miesiąc przed wyznaniem Moniki Lewinsky, która opowiedziała opinii publicznej o jej intymnej relacji z prezydentem Clintonem.

Kongresman Frank Underwood (Kevin Spacey) urósł do miana prawdziwego ulubieńca widowni. Dzięki tej przebiegłej i bezwzględnej postaci Netflix zdobył swój pierwszy oryginalny hit. "House of Cards" na lata stało się synonimem nowej jakości, którą na ekranach pokazuje serwis streamingowy. Śledząc losy bohatera i jego żony Claire (Robin Wright), przyglądamy się wyścigowi, w którym wygrają najsilniejsi. A Frank to niezniszczalny i niezwykle inteligentny twardziel, idealnie odnajdujący się w grze zwanej polityką. Choć szanse na godne dokończenie serialu zniweczyły oskarżenia dotyczące Spacey’ego, legenda "House of Cards" jest przez cały czas żywa.

Kolejną gęstą satyrą komentującą elity władzy, które podejmują najważniejsze decyzje dla przyszłości świata, popisał się sam Stanley Kubrick. "Dr Strangelove, czyli jak przestałem się martwić i pokochałem bombę" nie znajduje się na obrzeżach jego bogatego dorobku, ale choćby dziś wymieniany jest wśród najlepszych filmów reżysera. Rozgrywająca się w środku Zimnej wojny historia opowiada o strachu przed konfliktem nuklearnym. Sztab kryzysowy skaładający się z najważniejszych osób w państwie zbiera się, gdy jeden z niezrównoważonych generałów rozkazuje załodze bombowca atak na Związek Radziecki. Pomimo upływu lat i zmiany sytuacji politycznej, film nie traci komediowego aspektu produkcji i jej celnego komentarza. Na ekranie niezapomniani Peter Sellers, George C. Scott i Sterling Hayden.

Alan J. Pakula ma na koncie co najmniej dwa świetne filmy dotyczące polityki. W obu role główne grają przedstawiciele mediów. Wcześniejszy "Syndykat zbrodni" rozpoczyna się od śmierci senatora, który zostaje zastrzelony podczas spotkania z wyborcami. Po latach dziennikarz śledczy wraca do sprawy, gdy dowiaduje się, iż kolejni świadkowie wydarzenia są zabijani. Tropy zaczynają prowadzić do korporacji Parallax. Filmowej dynamiki nadaje znany temat, który zostaje ograny z pełną powagą i precyzją w myleniu widza czy zostawianiu wskazówek dla tych chcących samodzielnie rozwiązać zagadkę. Gwiazdą produkcji został Warren Beatty.

Spośród filmów kina moralnego niepokoju czy innych tytułów z okresu, które wyraźnie krytycznie podchodzą do systemu i rządzących, trudno wybrać jeden. Jednak "Człowiek z marmuru" Andrzeja Wajdy do dziś urzeka precyzyjną reżyserią oraz tematem, który krąży wokół instytucji władzy. Młoda reżyserka dostaje pozwolenie na realizację filmu dokumentalnego o dawnym przodowniku pracy Mateuszu Birkucie. Człowiek niegdyś stawiany za wzór zniknął z afiszy i oficjalnych przekazów partyjnych. Gdy dowiaduje się coraz więcej, jej produkcja natrafia na kolejne problemy. W rolach głównych Jerzy Radziwiłowicz i Krystyna Janda.

Dwa lata po "Syndykacie zbrodni" Pakula realizuje dramat "Wszyscy ludzie prezydenta". Tym razem sięga do wydarzeń z rzeczywistości. Jego bohaterami stają się dziennikarze, którzy pierwsi opisali włamanie w sztabie wyborczym Partii Demokratycznej. Afera, znana dzięki lokalizacji biura – budynkowi Watergate, wstrząsnęła opinią publiczną i doprowadziła do ustąpienia z urzędu prezydenta Richarda Nixona. Reżyser skupia się na szaleńczym pościgu duetu reporterów, którzy w poszukiwaniu prawdy muszą odbić się od wielu drzwi, dotrzeć do ślepych zaułków, aby obnażyć prawdę o zakulisowej brudnej walce o władze. Produkcja zdobyła cztery Oscary.

Film dokumentalny Roberta Drew "Primary" jest wyjątkową pozycją w historii kina. Przede wszystkim uznaje się go za prekursorski, inspirujący do powstania amerykańskiego typu dokumentu – direct cinema. Do tworzenia takiego kina potrzeba było lekkiego sprzętu do nagrywania dźwięku i kamer, które na przełomie dekad dopiero trafił na półki. Późniejsi znani dokumentaliści Richard Leacock, D.A. Pennebaker czy bracia Maysles również uczestniczyli przy tworzeniu filmu. Fabuła śledzi dwóch kandydatów do nominacji prezydenckiej Partii Demokratycznej, którzy spotykają się z wyborcami w stanie Wisconsin. John F. Kennedy i Hubert H. Humphrey zostali pokazani poprzez bardzo osobiste portrety, których dotąd nie zarejestrowała żadna inna kamera.

"Bitwa o Algier" w reżyserii Gillo Pontecorvo składa obraz niejednoznacznego i wielowątkowego konfliktu między Francją a Algierczykami, którzy walczą o wolność swojej ojczyzny. Członkowie Frontu Wyzwolenia Narodowego działają jak prawdziwe bojówki, dokonują serii zamachów na policjantów i przedstawicieli rządu. Na miejscu pojawia się elitarna jednostka żołnierzy, która ma za zadanie wyłapać napastników i zakończyć akty terroryzmu. Biało-czarne zdjęcia przypominają relację telewizyjną. To przypomnienie o tym, iż fabularne wydarzenia nie są filmową fikcją, a bohaterowie występują tu w imieniu tych, którzy naprawdę zginęli za swoje przekonania. Efekt thrillerowego napięcia buduje także słynna muzyka Ennia Morricone.