Magia filmu „Problemista”, od scenarzysty i reżysera Julio Torresa, polega na pomysłowej scenografii i przemyślanej dekonstrukcji amerykańskiego snu o imigracji.
Każdy z projektów komika Julio Torresa podkreślał jego umiejętność opowiadania historii kształtowanych zarówno przez jego wyobraźnię, jak i głębokie zrozumienie hiperspecyficznych cech, które czynią dziwnych ludzi interesującymi. W skeczach SNL, takich jak „Wells For Boys” i serialu HBO Los Espookys, Torres stworzył okna prowadzące do absurdalnych światów, które miały wyglądać jak miejsca, które można odwiedzić tylko w snach.
Ale w przypadku filmu Problemista (A24) – do którego napisał scenariusz, wyreżyserował i w którym występuje – Torres wykorzystuje swoje twórcze moce, aby namalować obraz, którego piękno jest zakorzenione w jego realności i emocjonalności.
➔ PRZECZYTAJ TAKŻE: „Asteroid City” od 14 stycznia na SkyShowtime
Zainspirowany własnymi doświadczeniami Torresa związanymi z emigracją do Stanów Zjednoczonych, Problemista opowiada historię Alejandro, początkującego twórcy zabawek z Salwadoru, który przyjeżdża do Ameryki w nadziei spełnienia swoich marzeń o pracy dla Hasbro. Jako jedyne dziecko artystki Dolores (Catalina Saavedra) Alejandro dorasta, doświadczając ich małej części świata jako magicznego, tętniącego życiem miejsca, które karmi jego wyjątkową wyobraźnię. Kiedy młody Alejandro (Logan J. Alarcon-Poucel) pragnie naturalnej wielkości domku zabaw przypominającego zamek, w którym mógłby kontemplować swoje uczucia, Dolores wykorzystuje swoje talenty, aby urzeczywistnić jego marzenie – nie tylko dlatego, iż może, ale także dlatego, iż chce aby zrozumiał, iż on także jest w stanie przekształcić idee w rzeczywistość.
Dolores chce także, aby Alejandro wiedział, iż zawsze będzie go kochać i wspierać jego wybory, które, jak mówią jej sny, pewnego dnia doprowadzą go do wielkich rzeczy. Ale kiedy w końcu nadchodzi czas, aby Alejandro wyruszył na własną drogę, Dolores nie może oprzeć się wrażeniu, iż wysyła go do świata, który nie jest wystarczająco dobry dla duszy tak wrażliwej jak jego.
Zarówno poprzez nienagannie niekonwencjonalną scenografię Katie Byron, jak i narrację lektorską Isabelli Rossellini, Problemista pokazuje, iż nie jest to zwykła kronika podróży Alejandro do Ameryki, ale jest to w rzeczywistości rodzaj baśni o głęboko wrażliwym mężczyźnie, który odkrywa, co to jest znaczy gonić za swoimi pasjami.
Dotarcie do Nowego Jorku i znalezienie miejsca na nocleg to ważne etapy na drodze Alejandro do Hasbro, gdzie ma nadzieję, iż dzięki swoim pomysłom na obsesję na punkcie mediów społecznościowych Cabbage Patch Kids i psychologicznie manipulujące Barbie zapewnią mu pracę. Nadzieje jednak nie pokrywają dokładnie oczekiwań. Zdolność Alejandro do pozostania w USA jako imigranta jest uzależniona od znalezienia pracy, która będzie go utrzymywać, zanim skończy się jego czas. To konieczność bardziej niż cokolwiek innego sprawia, iż Alejandro pracuje w startupie zajmującym się kriogeniką – specjalizującym się w głębokim zamrażaniu artystów takich jak Bobby (RZA), którzy chcą obudzić się w przyszłości za kilka stuleci. Los sprawia, iż Alejandro poznaje się z zaciekle wojowniczą żoną krytyka sztuki Bobby’ego, Elizabeth (Tilda Swinton), tego samego popołudnia, kiedy zostaje zwolniony.
Choć kapryśna atmosfera zabawy, w której przewodzi Problemista, nigdy tak naprawdę nie zanika, staje się znacznie bardziej niepewna, gdy na scenę wchodzi Elizabeth z propozycją, aby Alejandro został jej najnowszym członkiem pozornie długiej kolejki przepracowanych asystentów. W Elizabeth – zniekształcającą rzeczywistość – Alejando widzi kobietę w żałobie, która ostatecznie bardziej chce być widziana i słyszana, niż tak naprawdę chce walczyć. Jednak krzyk jest domyślnym trybem Elizabeth i chociaż większość ludzi postrzega jej wściekłe wybuchy jako zwykłe napady złości, Alejandro wyobraża je sobie jako serię bitew pomiędzy krwiożerczym potworem a jej bezbronnymi ofiarami.
Choć fantazje Problemisty wnoszą do filmu lekkość, ich siła leży w tym, jak skutecznie ilustrują bardziej złożone, poważne pomysły, które Torres wcielił w swoim scenariuszu, jak na przykład sposób, w jaki amerykański system wizowy niezwykle utrudnia imigrantom budowanie nowe życie i prosperować w kraju.
Im więcej czasu Alejandro spędza na próbach poruszania się po niesprawiedliwie zaprojektowanym labiryncie bliskim ubóstwa, tym częściej zwraca się do ucieleśnienia Craigslista (Larry Owen), aby znaleźć dodatkowe, niskopłatne zajęcia dodatkowe.
Problemista po cichu splata wiele wątków narracyjnych w sprytny sposób – Elizabeth jest potworem zamieszkującym jaskinie, który nawiedza Dolores w snach, a zdolność krytyka do wywoływania rzeczy (poprzez znęcanie się nad ludźmi) przypomina Alejandro o talencie jego matki do tłumaczenie szorstkich szkiców na trójwymiarowe dzieła sztuki.
Jednak czasami film wydaje się bardziej zbiorem uzupełniających się historii niż pojedynczą narracją (co niekoniecznie jest złe) ze względu na to, ile czasu film poświęca postaciami pobocznymi, odciągając uwagę od Alejandro. Swinton i Torres tworzą razem burzę zachwycających dziwactw, które zaprzeczają wspólnej, choć odrębnej wrażliwości emocjonalnej ich bohaterów. W miarę jak Alejandro i Elizabeth zbliżają się do siebie, wyprawy Problemisty w absurd stają się jeszcze bardziej intensywne i fantastyczne, aby podkreślić, w jaki sposób reprezentują prawdę o tym, czym coś jest.
Te prawdy są często tak przerażające, iż ludzie nie chcą ich widzieć. Ale Problemista podkreśla, jak uzdrawiające może być skonfrontowanie się z nimi poprzez sztukę i próbę budowania znaczących więzi z innymi, choćby jeżeli zadanie wydaje się niemożliwe.
W filmie Problemista występują także Greta Lee, Spike Einbinder, Kelly McCormack, Megan Stalter, Charlene Incarnate, Martine Gutierrez i Carlos E. Navedo. Film trafi do kin 22 marca 2024 roku.
źródło: A24 | The Verge
