„Powtarzajcie za mną II” Open Group w Galerii Sztuki im. Jana Tarasina w Kaliszu

magazynszum.pl 3 dni temu

Powtarzajcie za mną II to dwukanałowa instalacja, która była zaprezentowana w Pawilonie Polskim na Międzynarodowej Wystawie Sztuki La Biennale di Venezia w 2024 roku. Bohaterami filmów są cywilni uchodźcy, którzy opowiadają o wojnie zapamiętanymi dźwiękami broni – imitują je i zapraszają do ich odtworzenia. Publiczność może włączyć się w ich odtwarzanie w przestrzeni zaaranżowanej na militarny bar karaoke przyszłości. Tu akompaniamentem nie są znane przeboje, ale wystrzały, kanonady, wycie i wybuchy, a tekstem – opisy śmiercionośnej broni. Tak brzmi ścieżka dźwiękowa wojny, którą próbują odtworzyć jej świadkowie. Powtarzając za nimi, uczymy się języka ich doświadczenia. Na wystawie prezentowane są filmy z rożnych okresów wojny, co podkreśla jej ponurą ciągłość. W Powtarzajcie za mną z 2022 roku głos zabierają tzw. uchodźcy wewnętrzni, którzy uciekli ze wschodniej do zachodniej Ukrainy. W wideo z 2024 roku mamy do czynienia z przeniesieniem opowieści świadków na poziom ponadnarodowy. Bohaterowie pochodzą z Ukrainy i przebywają już poza nią, w jednym z europejskich miast – Wrocławiu, Berlinie, Wiedniu, Wilnie i Tullamore, a także w Nowym Jorku, wśród wielu innych osób uchodźczych. Drugi film poszerza geografię uchodźczą, ale też pokazuje bohaterów w momencie, kiedy wojna w Ukrainie trwa ponad dwa lata i wpisała się już w naszą codzienność. Opowieści jej świadków mogą i mają na celu służyć jako przekaz uniwersalny – jako zbiorowy portret osób uchodźczych z całego świata, za każdym razem reprezentowanych tak samo przez wspólnotę dźwięków. Dzisiaj głosy ukraińskich bohaterów mogliby zastąpić Palestyńczycy, Jemeńczycy, Libijczycy, Syryjczycy czy Irańczycy. Cały świat jest terenem przesiedleń i ucieczek, a schronienie nie ma jednej, pewnej lokalizacji. Bohaterowie projektu próbują opisać doświadczenie, które sprawiło, iż dziś bezbłędnie rozpoznają brzmienie rożnych rodzajów broni. Ta umiejętność pokazuje uniwersalne doświadczenie ludzi żyjących we wszystkich strefach dotkniętych konfliktami zbrojnymi – gdy życie jest zagrożone, wyostrzają się zmysły, od bystrego wzroku czy czujnego słuchu zależy przetrwanie. Pracę można traktować jako ostrzeżenie i instruktaż szczególnej wiedzy, którą świadkowie wojny dzielą się z odbiorcami/przyszłymi użytkownikami. Odtwarzane przez bohaterów dźwięki broni, rozlegające się echem na tle gwarnych ulic, spokojnych podwórek osiedli w krajach, w których nie ma w tej chwili konfliktów zbrojnych, brzmią bardzo niepokojąco. Nikt nie jest w stanie zapewnić, iż miast, w których realizowano wideo w 2024 roku, nie dotknie nigdy wojna. Powtarzajcie za mną II to manifest sprzeciwu wobec wszystkich konfliktów na świecie, dystrybuowany dzisiaj w pokojowej formie.