
Dwanaście krzeseł to jedna z najbardziej znanych rosyjskich powieści satyrycznych. Została napisana w 1928 roku wspólnie przez Ilję Ilfa i Jewgienija Pietrowa. Pierwsze polskie wydanie w tłumaczeniu Haliny Pilichowskiej ukazało się rok później w odcinkach na łamach czasopisma „Robotnik”. Na Wolnych Lekturach udostępniliśmy dziś tę powieść.
Związek Radziecki, 1927 rok, okres Nowej Polityki Ekonomicznej. Hipolit Matwiejewicz Worobianinow, niegdyś przedstawiciel wyższych sfer, w tej chwili pracuje jako skromny pracownik urzędu stanu cywilnego. Jego umierająca teściowa na łożu śmierci wyznaje, iż przed rewolucją ukryła w jednym z dwunastu salonowych krzeseł rodzinne kosztowności — diamenty i perły. Poruszony tym wyznaniem Worobianinow porzuca swe obowiązki i wyrusza w podróż, by odnaleźć klejnoty, które dla niego symbolizują nie tylko materialne bogactwo, ale także dawne życie i utraconą godność. W trakcie pogoni za zaginionym majątkiem Hipolit poznaje obdarzonego wyjątkowym urokiem osobistym Ostapa Bendera — młodego, niezwykle pomysłowego oszusta — i wyznaje mu swój sekret. Dwaj mężczyźni, pomimo wyraźnych różnic w usposobieniach, łączą siły. O ukrytych kosztownościach zmarłej pani Pietuchowej dowiaduje się również chciwy ksiądz, ojciec Fiodor. Rozpoczyna się pełen przygód i nieoczekiwanych zwrotów akcji wyścig dwóch przeciwnych obozów przez ogromny kraj.
Utwór w lekki, humorystyczny, a zarazem niezwykle celny sposób odsłania ludzką chciwość i egoizm oraz obnaża absurdy życia codziennego w realiach radzieckiej rzeczywistości. Autorzy Dwunastu krzeseł tworzą narrację pełną dowcipu, językowych niuansów i trafnych odniesień do społecznych zjawisk owej epoki. Ostap Bender, najbardziej charyzmatyczny bohater książki, na trwałe zapisał się w historii literatury rosyjskiej, a jego błyskotliwe powiedzenia stały się ponadczasowymi aforyzmami. Bender jest uosobieniem inteligentnego awanturnika — cynicznego, ale jednocześnie pełnego uroku idealisty, który marząc o lepszym życiu, często podejmuje niemoralne decyzje.
Powieść doczekała się wielu adaptacji filmowych, teatralnych i telewizyjnych.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marianna Czabator, Tomasz Pałasz.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.






![„Śmierć Ameryce!" już nie działa. Iran jest gotowy na swojego Denga Xiaopinga [WYWIAD]](https://cdn.oko.press/cdn-cgi/image/trim=67;0;71;0,width=1200,quality=75/https://cdn.oko.press/2025/12/AFP__20251111__83P73XM__v1__MidRes__IranEconomyDailyLife.jpg)