Trudno o bardziej uniwersalny obiekt sympatii ludzi niż mniejsze lub większe zwierzęta. choćby jeżeli filmowcy zaliczają się do grupy przyjaznych im ludzi, w przeszłości niejednokrotnie przeczyli temu w trakcie prac nad kolejnymi produkcjami. Podczas zdjęć, na ekranie czy poza nim, ginęli przedstawiciele różnych gatunków. Czasami były to przypadkowe śmierci, czasami celowe działania, aby urealnić wydarzenia fabularne, szokować albo straszyć. W tym rankingu przyglądamy się 10 popularnym filmom, których twórcy nie oszczędzili innych żywych mieszkańców naszej planety.
Na planach tych filmów zginęły zwierzęta
Dyliżans
Stagecoach
1939
1h 36m
Western
John Ford
USA
Western
Claire Trevor
John Wayne
Na planie jednego z najsłynniejszych westernów w historii kina doszło do wielu śmiertelnych wypadków z udziałem koni. Winą za to obarcza się urządzenie zwane Running W. Wymyślone przez wieloletniego kaskadera Johna Wayne’a
Yakimę Canutta pomagało koniom upadać. Kopyta przywiązywano do zakopanych w ziemi lin. Zwierzęta rozpędzono do wysokich prędkości, a we właściwym momencie szarpnięcie zwalało wierzchowca z nóg. Kamera uwielbiała takie przygotowanie - na ekranie scena kaskaderska wyglądała niezwykle efektownie. Niestety, bardzo często urządzenie powodowało złamania kończyn, czyli pewną śmiercią dla koni. Razem z protestami różnych aktorów dobro zwierząt okazało się powodem, dla którego zakazano używania Running W.
Reguły gry
La Règle du jeu
1939
1h 50m
Dramat
Komedia
Jean Renoir
Francja
Dramat
Komedia
Jean Renoir
Roland Toutain
Przedwojenny film Jeana Renoira to groteska pokazująca manieryzmy w najbardziej zamożnych kręgach francuskiej arystokracji. choćby akcja "Reguł gry" rozgrywa się na wyjątkowej okazji do spotkania grupy bogaczy - podczas polowania. Długa scena strzelania do zwierząt przecina komedię dawką bezkompromisowego realizmu. Na ekranie widzowie oglądają sekwencję przepełnioną rzeczywiście umierającymi ptakami czy zającami. Sam reżyser, syn słynnego malarza, nie chciał uczestniczyć w kręceniu sceny, brzydząc się przemocą wobec zwierząt. Sekwencję zrealizowali asystenci André Zwoboda, Henri Cartier-Bresson oraz Tony Corteggiani, zatrudniony specjalnie do wykonania tej sekwencji.
Wrota niebios
Heaven's Gate
1980
3h 39m
Western
Dramat historyczny
Michael Cimino
USA
Western
Dramat historyczny
Kris Kristofferson
Christopher Walken
Superprodukcja Michaela Cimino okryła się złą sławą jako dzieło kończące hollywoodzkie panowanie młodych reżyserów, debiutantów z lat 70., a rozpoczynające epokę korporacyjnych zysków. Reżyser ciągle rozbudowywał budżet produkcji, a jego metody pracy wymagały nieludzkiego wysiłku od całej ekipy. Nic dziwnego, iż wizja okupiona była prawdziwymi stratami w zatrudnionych do filmu zwierzętach. Gdy na plan nie została wpuszczona organizacja American Humane Association, która zwykle monitoruje proces produkcyjny, jej przedstawiciele opublikowali raport oskarżający filmowców. Do wiadomości publicznej podano, iż w trakcie kręcenia "Wrót niebios" zginęły co najmniej cztery konie (w tym jeden do nieplanowanego wybuchu dynamitu), a kilkanaście raniono w trakcie sceny bitwy. Podczas zdjęć miano użyć prawdziwej krwi, więc upuszczono ją z żywego zwierzęcia. AHA stwierdzała też, iż na planie dochodziło do walk kogutów, a ekipa filmowa potrafiła wypatroszyć krowę czy przeprowadzić dekapitację kury. Po premierze filmu przed kinami ustawiały się pikiety protestujących. Sprawa "Wrót niebios" ma przełożenie na dzisiejszą rzeczywistość. Była jednym z powodów, przez które niemal każdy film ze Stanów Zjednoczonych w napisach końcowych chwali się certyfikatem głoszącym, iż na planie nie ucierpiało żadne zwierzę.
Popioły
1965
3h 46m
Kostiumowy
Dramat historyczny
Andrzej Wajda
Polska
Kostiumowy
Dramat historyczny
Daniel Olbrychski
Bogusław Kierc
Film Andrzeja Wajdy stał się najsłynniejszym przykładem śmierci zwierzęcia na planie filmowym w Polsce. Ekranizacja powieści Stefana Żeromskiego rozgrywa się na przełomie XVIII i XIX wieku. Na tle wielkiej historii walki o niepodległość Polski rozgrywa się opowieść o dwóch młodych szlachcicach, którzy wstępują do armii napoleońskiej. Wajda opowiadał o historii patriotów przez pryzmat ich wieku, mieszanki niedoświadczenia i porywczości. Idealizm młodych ścierał z brutalnym realizmem wojny. Dla uzyskania pożądanego efektu nie szczędził środków. Wybitny reżyser miał więc zezwolić na zrzucenie z klifu jednego z koni. Zwierzę zmarło w męczarniach, uderzając o wystające skały, a następnie roztrzaskując się o ziemię.
Nadzy i rozszarpani
Cannibal Holocaust
1980
1h 35m
Horror
Ruggero Deodato
Włochy
Horror
Salvatore Basile
Luca Barbareschi
Włoska produkcja w założeniach miała szokować i dzięki temu zyskać widzów i pieniądze. Mocnych wrażeń dostarczyła najpierw kampania promocyjna, sugerująca, iż aktorzy, którzy po realizacji zdjęć zniknęli z życia publicznego, naprawdę zginęli na planie. Do wyjaśnienia aresztowano choćby reżysera Ruggero Deodato. Na ekranie widzimy jednak prawdziwe ofiary – zwierzęta zabite przez filmowców. W filmie widzimy śmierć szóstki: ostronosa rudego, żółwia Arrau, tarantuli, boa dusiciela, świni i małpkę sajmiri. Powstały dwa ujęcia śmierci ostatniego ssaka, stąd w trakcie zdjęć zginął dodatkowy przedstawiciel gatunku. Po latach reżyser przyznał, iż takie potraktowanie zwierząt było niepotrzebne i po prostu głupie.
Manderlay
2005
2h 19m
Dramat
Lars von Trier
Dania
Francja
Holandia
Niemcy
Szwecja
Wielka Brytania
Włochy
Dramat
Bryce Dallas Howard
Isaach de Bankolé
Lars Von Trier zasłużył na miano jednego z najbardziej polaryzujących współczesnych reżyserów. Premierze każdego z jego filmów towarzyszą niemałe kontrowersje, które przysparzają mu kolejnych fanów i przeciwników. Taki scenariusz powtórzył się w trakcie zdjęć do jego produkcji z 2005 roku o tytule "Manderlay". jeżeli wystarczająco przyciągające nie okazało się miejsce akcji - południe Stanów Zjednoczonych w latach 30. XX. wieku - dyskusje i protesty musiała wzbudzić sprawa nagłośniona w mediach. Podczas produkcji zginął osiołek, który w fabule był pożywieniem dla bohaterów. Ostatecznie postanowiono wycofać się z tego pomysłu i scena oprawiania zwierzęcia została wycięta, nim film pojawił się na ekranach. Prawo było bezsilne - filmowcy pracowali w Szwecji, gdzie choćby takie scenariusze mogły rozgrywać się pod okiem weterynarza - więc nikt nie odpowiedział za ten czyn.
Andriej Rublow
Andrey Rublyov
1966
3h 25m
Biograficzny
Dramat historyczny
Andriej Tarkowski
ZSRR
Biograficzny
Dramat historyczny
Anatoli Solonitsyn
Ivan Lapikov
Na początku lat 70. śmierć zwierzęcia została elementem filmu Andrieja Tarkowskiego "Andriej Rublow". Osadzona w XV wieku poetycka opowieść o mnichu i pisarzu ikon to oczywiście dziecko swojego twórcy - stworzone dzięki jego unikalnemu stylowi reżyserskiemu. choćby historia artysty w tym wypełnionym duchowością autorskim ujęciu nie została pozbawiona scen kaskaderskich. W szóstej części filmu, podczas najazdu Tatarów na dzisiejszy Włodzimierz, kamera skupia się na rannym koniu, który spada ze schodów, a następnie jest dobijany włócznią. Na plan trafiło zwierzę przywiezione z rzeźni, przeznaczone do przetworzenia na użytek komercyjny. Po zakończeniu zdjęć to, co pozostało z konia, zwrócono do tego samego ośrodka.
Czas Apokalipsy
Apocalypse Now
1979
2h 27m
Dramat
Wojenny
Francis Ford Coppola
USA
Dramat
Wojenny
Marlon Brando
Robert Duvall
Każdy widz słynnej wojennej epopei Francisa Forda Coppoli pamięta końcową sekwencję, gdy kapitan Willard odnajduje cel swojej podróży i spędza czas wśród ludzi pułkownika Kurtza. Ostatnie sekwencje filmu zawierają w sobie rytuał składania ofiary z wołu. Ceremonię przeprowadziło rzeczywiste plemię z miejsca kręcenia filmu, regionu Ifugao na Filipinach. Reżyser i jego żona Eleanor widzieli wydarzenie zanim ruszyły kamery i później wrócili z ekipą filmową, aby zarejestrować cały proces. Żaden z amerykańskich filmowców nie został pociągnięty do odpowiedzialności, gdyż w miejscu zdarzenia taka przemoc nie jest ścigana przez prawo. American Humane Association oczywiście nie mogło przyznać "Czasowi Apokalipsy" pozytywnej oceny. Po latach brutalność sceny ćwiartowania zwierzęcia przez cały czas przyprawia o dreszcze.
Scena składania ofiary z byka w filmie "Czas Apokalipsy"
Różowe flamingi
Pink Flamingos
1972
1h 48m
Erotyczny
Czarna komedia
John Waters
USA
Erotyczny
Czarna komedia
Divine
Mink Stole
Kampowa estetyka filmów Johna Watersa na ekranie rozbrzmiewała tak wyraźnie przez szokujące, obrazoburcze, a choćby obrzydliwe elementy. Reżyser ciągle sięga do najbardziej podstawowych ludzkich odruchów, aby wydobyć groteskowe reakcje i absurdalny humor. Tematem jego najsłynniejszego dzieła, "Różowych flamingów", są dwie rodziny, które konkurują o miano najobrzydliwszej familii w całych Stanach Zjednoczonych. W jednej ze scen dwoje bohaterów w seksualnym zbliżeniu wciska między swoje ciała parę żywych kurczaków, a następnie rozsmarowuje świeżą krew po swoich ciałach. Oczywiście niskobudżetowa produkcja nie zajmowała się myśleniem nad bezpieczeństwem zwierząt i jedno z nich rzeczywiście miało stracić życie na ekranie.
Oldboy
Oldeuboi
2003
2h
Thriller
Chan-wook Park
Korea Południowa
Thriller
Min-sik Choi
Ji-tae Yu
Jedną z ikonicznych scen w słynnym thrillerze Park Chan-wooka jest moment, w którym główny bohater siada w barze sushi, zamawia posiłek i konsumuje żywą ośmiornicę. Filmowcy nie zdecydowali się na użycie efektów komputerowych. Aktor Choi Min-sik musiał zjeść w sumie cztery zwierzątka w czterech kolejnych ujęciach. Materiał zza kulis ujawnia, iż poważna scena nie była kręcona w grobowej atmosferze. Twórcy "Oldboya" potrafili żartować sobie z tego niecodziennego wydarzenia. Opowieść o człowieku, który po 15 latach zamknięcia w izolacji wychodzi na wolność, aby odkryć swoją zapomnianą tożsamość, otrzymała nagrodę Grand Prix na festiwalu w Cannes.