Ziemie polskie Korony w II poł XVI w. (cz. 1 -- mapy, cz. 2 -- komentarz)
https://rcin.org.pl/ihpan/dlibra/public ... #structure
Całość dla polskich ziem Korony jest w tych dokumentach z 2021 (obejmują one wszystkie wcześniejsze atlasy, które były wydawane dla poszczególnych województw):
Ziemie polskie Korony w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1, Mapy, plany
Ziemie polskie Korony w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 2, Komentarz, indeksy
Polish lands of the Crown in the second half of the sixteenth century. Part 1, Maps, plans
Polish lands of the Crown in the second half of the sixteenth century. Part 2, Commentary, lists
Przykład ciekawej informacji o Ostrzeszowskim (zachodniej części ziemi wieluńskiej: Ostrzeszów, Mikstat, Kępno), która do 13. wieku była częścią pierwotnego Śląska oraz diecezji wrocławskiej: [patrz str. 502 w: Ziemie polskie Korony w II poł XVI w. Cz 2, Komentarz, indeksy, 2021]
Z kolei Wieluńskie (wschodnia część ziemi wieluńskiej: Ruda, Wieluń) do 13. w. wieku należała do pierwotnej Wielkopolski i do diecezji gnieźnieńskiej.
Ok. 1420 Wieluńskie i Ostrzeszowskie były przyłączone do województwa sieradzkiego jako ziemia wieluńska obejmująca powiat wieluński i powiat ostrzeszowski. w tej chwili kraina historyczna ziemia wieluńska jest częścią krainy historycznej ziemi łęczycko-sieradzkiej.
Granice większości polskich diecezji nie ulegały zmianom od końca 11. wieku do początku 19. wieku. Granice diecezji w dużej części pokrywały się z granicami administracyjnymi polskich prowincji (ówczesnych województw) z 2. połowy 11. wieku.
Umiarkowana reforma granic diecezji była ok. 1123 i obejmowała przesunięcie okolice Czerska i terenów przyszłej Warszawy do diecezji poznańskiej (stąd dodatkowy fragment w obrębie diecezji poznańskiej). Granice diecezji ulegały pewnym zmianom na Pomorzu Gdańskim (włącznie z ziemią chełmińską) wskutek działalności Krzyżaków.
Były też małe zmiany granic diecezji polegające na przesunięciu pojedyńczych parafii lub miejscowości.
Diecezja gnieźnieńska dzieliła się na archidiakonaty i były tworzone z pewnym opóźnieniem (np. kilkadziesiąt lat) w reakcji na zmiany granic administracyjnych kraju. Przykładowo archidiakonat kurzelowski odpowiada terytorium trzech kasztelanii zapilickich, czyli części dawnej prowincji łęczyckiej/dużego księstwa łęczyckiego, która w połowie 13. wieku stała się częścią księstwa sandomierskiego (przekształconego później w woj. sandomierskie).
Stan granic diecezji w 2. połowie 16. wieku można odnaleźć w atlasie Ziemie polskie Korony w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1, Mapy, plany.
Analiza tych map oraz innych źródeł może dostarczyć też informacji o ziemi kaliskiej i województwie kaliskim.
.
Statystyki: autor: Robert AB — dzisiaj, o 00:17
