Wyreżyserowany przez Agnieszkę Holland film „Zielona Granica” w ostatnich tygodniach wzbudził dużo kontrowersji. Wpisał się on bowiem w bieżącą walkę polityczną i stał się elementem nadchodzących wyborów. W związku z tym wokół reżyserki narosło wiele negatywnych emocji. Wiele osób starało się doszukać w jej przeszłości antypolskich akcentów, a jednym z nich miało być rzekome zdjęcie z Bolesławem Bierutem. Na fotografii widzimy młodą dziewczynkę trzymaną na rękach przez byłego prezydenta PRL oraz I sekretarza KC PZPR.
Brak dowodów
Więcej o naszym systemie oceniania:Zdjęcie krąży w Internecie od kilku dni i cieszy się sporą popularnością. Znaleźć je można oczywiście w mediach społecznościowych, na przykład w serwisie X (dawny Twitter) tutaj lub tu. Odnajdziemy je także na portalach JBZD.com.pl czy Obrazkowo.pl. Omawianą fotografią opatrzono również artykuł w serwisie Niepoprawni.pl.
Bierut i Agnieszka Holland?
Postanowiliśmy znaleźć źródło tych zdjęć, gdyż informacja o tym, iż znajduje się na nich Agnieszka Holland, wydawała się wątpliwa. Wielokrotnie tego typu materiały powielane były w Internecie z fałszywym kontekstem. Odnaleźliśmy fotografię w archiwum Polskiej Agencji Prasowej. Jak podaje zamieszczony opis, pochodzi ona z 8 lipca 1955 roku. Została zrobiona podczas wizyty Bolesława Bieruta w Niemczech, a konkretnie podczas odwiedzin kombinatu hutniczego w Stalinstadt (dzisiejszy Eisenhüttenstadt).
Po uzyskaniu powyższych informacji postanowiliśmy zajrzeć do archiwów prasy niemieckiej. Komunistyczny dziennik „Neues Deutschland” („Nowe Niemcy” — tłum. red.), będący organem propagandowym Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec, faktycznie wspomina o wizycie Bolesława Bieruta. W wydaniu z 9 lipca 1955 roku znajdziemy krótką wzmiankę o odwiedzinach I sekretarza KC PZPR w Stalinstadt. Dopiero następnego dnia gazeta poświęca praktycznie całą pierwszą stronę wizycie polskiej delegacji w NRD oraz propagandowej przyjaźni polsko-niemieckiej.
Tutaj znajdziemy też omawiane zdjęcie. Poddane zostało ono niewielkiej przeróbce, ale nie ma wątpliwości, iż jest to ta sama fotografia. Umieszczono je w lewym górnym rogu okładki dziennika. Pod nim znajdziemy dużo dokładniejszy opis odwiedzin Bieruta, oczywiście obudowany agresywną propagandą. Dowiemy się między innymi, iż z byłym prezydentem PRL rozmowy prowadzili dygnitarze, ale także zwykli robotnicy. Odbyło się także „niezapomniane, serdeczne spotkanie z Młodymi Pionierami” (Jungen Pionieren). To właśnie ta ostatnia informacja jest istotna, gdyż zgodnie z opisem zdjęcia w archiwum PAP dziewczynka widoczna na zdjęciu nosi szal pionierów. Wszystko więc wskazuje na to, iż Bolesław Bierut trzyma na rękach niemiecką harcerkę, a nie Agnieszkę Holland. Wydaje się wysoce wątpliwe, iż przyszła reżyserka przebywała w Niemczech w 1955 roku.
Powyższa fotografia oczywiście ma charakter czysto propagandowy i jej celem jest ocieplenie wizerunku Bieruta. Jako kierujący PZPRem, odpowiedzialny był za wprowadzenie w Polsce stalinowskiego terroru.
Podsumowanie
Oskarżenia Agnieszki Holland o antypolską postawę i jej powiązania z władzami komunistycznymi wynikają przede wszystkim z faktu, iż jej ojciec Henryk był działaczem komunistycznym i ściśle współpracował z władzą po II wojnie światowej. Jednak nie oznacza to, iż na omawianym zdjęciu widoczna jest właśnie reżyserka. Nie znaleźliśmy żadnych dowodów, które mogłyby to potwierdzać. Wręcz odwrotnie, wszystkie poszlaki wskazują na to, iż na zdjęciu znajduje się dziewczynka należąca do niemieckiej organizacji harcerskiej Jungen Pionieren. Po raz kolejny mamy do czynienia ze zdjęciem, które w Internecie udostępniane jest bez odpowiedniej refleksji i upewnienia się, iż jego opis zgodny jest z rzeczywistością.
Źródła
Staatsbibliothek Zu Berlin:
- https://dfg-viewer.de/show/?set%5Bmets%5D=https%3A%2F%2Fcontent.staatsbibliothek-berlin.de%2Fzefys%2FSNP2532889X-19550709-0-0-0-0.xml
- https://dfg-viewer.de/show/?set%5Bmets%5D=https%3A%2F%2Fcontent.staatsbibliothek-berlin.de%2Fzefys%2FSNP2532889X-19550710-0-0-0-0.xml
The New York Times: https://www.nytimes.com/1993/08/08/magazine/holland-without-a-country.html