System rekompensat dla twórców literatury za wypożyczenia biblioteczne w Polsce wymaga gruntownej aktualizacji — wynika z interpelacji poselskiej Pauliny Matysiak. Obecne przepisy pomijają biblioteki szkolne i naukowe, a także nie uwzględniają coraz popularniejszych e-booków i audiobooków.
Ograniczony zasięg systemu PLR
Polski system Public Lending Right (PLR), wprowadzony w 2015 roku, obejmuje wyłącznie biblioteki publiczne. Oznacza to, iż autorzy i wydawcy otrzymują wynagrodzenie tylko wtedy, gdy ich książki są wypożyczane w bibliotekach publicznych. System pomija całkowicie wypożyczenia w placówkach szkolnych i akademickich, co stawia Polskę na jednym z ostatnich miejsc w międzynarodowych rankingach dotyczących rekompensat dla twórców.
Ministerstwo Edukacji przeciwne zmianom
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji, Katarzyna Lubnauer, w odpowiedzi na interpelację argumentuje, iż włączenie bibliotek szkolnych do systemu PLR mogłoby przynieść więcej szkód niż korzyści. Jej zdaniem, dodatkowe obciążenie finansowe dla organów prowadzących szkoły mogłoby doprowadzić do dramatycznego ograniczenia zakupów nowości wydawniczych.
138 milionów na zakup książek
Ministerstwo Edukacji podkreśla, iż w tej chwili wspiera biblioteki szkolne poprzez Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. W ramach programu zaplanowano wydanie 138 milionów 410 tysięcy złotych na zakup książek i promocję czytelnictwa w latach 2021-2025. Te środki, zdaniem resortu, już stanowią istotne wsparcie dla rynku wydawniczego i autorów literatury dziecięcej i młodzieżowej.
Spór o odpowiedzialność
Minister Nauki, Dariusz Wieczorek, w swojej odpowiedzi wskazuje, iż kwestia rozszerzenia systemu PLR leży w gestii Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. To właśnie ten resort zarządza Funduszem Promocji Kultury, z którego wypłacane są obecne rekompensaty dla autorów. Ministerstwo nie zajęło jeszcze stanowiska w sprawie.
Wyzwania cyfrowej przyszłości
Posłanka Matysiak zwraca również w interpelacji uwagę na konieczność uwzględnienia w systemie PLR nowych formatów – e-booków i audiobooków. Wobec rosnącej popularności publikacji cyfrowych, brak rekompensat za ich wypożyczenia stawia polskich twórców w niekorzystnej sytuacji. Ta kwestia pozostaje jednak nierozstrzygnięta, gdyż żaden z resortów nie odniósł się bezpośrednio do problemu cyfryzacji zasobów bibliotecznych.
