80 lat Perły wśród festiwali – Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju

Niewiele jest miejsc, w których pozostały ślady pobytu Fryderyka Chopina, a jeszcze mniej takich do których pielgrzymują artyści z całego świata. Takim genius loci są Duszniki-Zdrój, dawny Kutrhaus dzisiaj nazywany Dworkiem Chopina. To tutaj wystąpił Fryderyk Chopin, a jego koncert upamiętnia Festiwal odbywający się w tym roku po raz 80!

Był rok 1826, 16 letni Fryderyk ukończył Liceum Warszawskie i wraz z matką i dwiema siostrami wyjechał do sławnego wówczas kurortu REINERZ BAD ( Duszniki-Zdrój).

Dwa tygodnie już piję serwantkę i wody tutejsze – pisał Fryderyk do przyjaciela – i niby jak mówią mam trochę lepiej wyglądać(..) Chodzę po górach , któremi Reinerz otoczon , często zachwycony widokiem tutejszych dolin, z niechęcią złażę czasem na czworakach …”

Spacery, wędrówki po pięknej okolicy jednak mu nie wystarczały, bo cierpiał z powodu braku dobrego instrumentu. Ale mimo to zgodził się wystąpić z dwoma dobroczynnymi koncertami, aby wspomóc osierocone dzieci. O tym geście młodziutkiego Fryderyka Chopina pisała lokalna i wrocławska prasa, nie zapomnieli mieszkańcy Reinerz Bad umieszczając na ścianie w Kurhausie, gdzie Fryderyk wystąpił, pamiątkową tablicę, zaś Wiktor Magnus z Warszawy, z zawodu leśnik, miłośnik muzyki Chopina, ufundował pomnik z błękitnego granitu ozdobiony medalionem z podobizną kompozytora i napisem: Fryderykowi Chopinowi, który w Dusznikach w r.1826 swą sztukę prawdziwą i wysoką kulturę, szlachetny duszy charakter w zaraniu młodości okazał, pomnik ten w r. 1897, ku wiecznej rzeczy pamięci za pozwoleniem władz miejskich, własnym kosztem Polak Polakowi wystawił .

To właśnie ten obelisk znaleźli tuż po II wojnie światowej Ignacy Potocki i Wojciech Dzieduszycki. Nastąpiło ponowne jego osłonięcie, a 25 i 26 sierpnia 1946 roku podczas koncertów uświetniających uroczystość wystąpili Zofia Rabcewiczowa i Henryk Sztompka. To właśnie ich recitale chopinowskie dały początek Festiwalowi, który w tym roku obchodzi jubileusz 80 lecia.

Urokliwy Kurhaus, gdzie występował młodziutki Fryderyk Chopin nazywany dziś Dworkiem Chopina gościł od 1946 roku tysiące artystów, przede wszystkim pianistów z całego świata, ale także śpiewaków, skrzypków, wiolonczelistów, czy zespoły jazzowe. Odbywały się koncerty symfoniczne w Sali za muszlą , zamkniętej od czasu wielkiej powodzi w 1998r. Festiwal uzupełniały spotkania, wykłady i plenerowe koncerty.

Początkowo programy wypełniały tylko utwory Chopina ale od lat 60 tych artyści wykonują dzieła z szerokiego repertuaru pianistycznego od baroku po muzykę XXI wieku nie zapominając oczywiście o muzyce patrona Festiwalu, a także Feliksa Mendelssona Bartholdyego, który bywał w Dusznikach-Zdroju u rodziny (w Blachowni) i tak jak Chopin w 1823 roku wystąpił tutaj z koncertem dobroczynnym.

Podczas każdego Festiwalu występowali zwycięzcy i laureaci Konkursów Chopinowskich w Warszawie m.in. Halina Czerny Stefańska, Bella Dawidowicz, Adam Harasiewicz, Garrick Ohlsson, Dang Thai Son, Kevin Kenner, Yundi LI , Julianna Avdeeva, Seong Jin Cho i Bruce Liu.

Dzięki Tadeuszowi Strugale, dyrektorowi artystycznemu w latach 1975-1985 Festiwal zyskał rangę międzynarodową, w 1990 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Jerzego Swobody powstała Fundacja Międzynarodowych Festiwali Chopinowskich w Dusznikach-Zdroju, której prezesem został związany z Festiwalem od 1972 roku , znakomity menadżer, Andrzej Merkur (zmarły w 2018 r.). Od tamtej pory Fundacja gromadzi środki i promuje Festiwal.

Od 1993 roku dyrektorem artystycznym jest PIOTR PALECZNY . Dzięki niemu festiwal stal się prawdziwym forum pianistycznym, bo oprócz koncertów, realizowane są kursy mistrzowskie dla polskich pianistów, a lekcji udzielają profesorowie najlepszych uczelni muzycznych z całego świata. Piotr Paleczny w młodości, jako laureat VIII Konkursu Chopinowskiego występował z recitalami, jako dyrektor bardzo rzadko, np. w roku chopinowskim 2010, zagrał oba koncerty Chopina z Orkiestrą Filharmonii Wrocławskiej pod batutą Marka Pijarowskiego było to wielkie, niezapomniane wydarzenie.

Podczas pierwszych swoich Festiwali Piotr Paleczny zapraszał pianistów reprezentujących np. szkołę francuską, rosyjską czy hiszpańską po czym przyjął zasadę, iż obok sławnych pianistów takich Jak Grigorij Sokołow, Arcadi Volodos, Nelson Freire czy Cristna Ortiz na estradzie w Dworku grają triumfatorzy kolejnych edycji najważniejszy konkursów pianistycznych odbywających się: w Moskwie, Paryżu, Leeds, Brukseli, Genewie, Tel Awiwie i Fort Worth im.V. Cliburna w Teksasie, mamy więc każdego roku przegląd światowej młodej pianistyki.

Jubileuszowa edycja

W tym roku 80 Festiwal 1 sierpnia zainauguruje MIKHAIL PLETNEV, jeden z najwybitniejszych artystów naszych czasów, zwycięzca Międzynarodowego Konkursu im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie( 1978 ). Wykona oba Koncerty fortepianowe Fryderyka Chopina z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej w Warszawie pod batutą Pawła Kapuły a zakończą Festiwal : KTE LIU i ERIC LU, laureaci XVII Konkursu Chopinowskiego, ulubieńcy festiwalowej publiczności, grając utwory patrona Festiwalu.

W recitalem wystąpi uznawany za jednego z najwybitniejszych muzyków swojego pokolenia PIOTR ANDERSZEWSKI , który wykona dzieła Johannesa Brahmsa i Béli Bartóka. Bardzo interesujący program przygotował SERGEI BABAYAN, zwycięzca Cleveland International Piano Competition, muzyczny partner takich znakomitości, jak Martha Argerich czy Antonio Pappano. Wykona 35 miniatur i transkrypcji fortepianowych od Schuberta po Gershwina. Dzieła Chopina m.in. Sonatę h-moll oraz Karnawał Schumanna wykona GABRIELA MONTERO, laureatka III nagrody XIII Konkursu Chopinowskiego w Warszawie, artystka słynąca ze znakomitych improwizacji, które zafunduje również słuchaczom Dworku Chopina.

KRZYSZTOF JABŁOŃSKI laureat III nagrody XI Konkursu Chopinowskiego w Warszawie (1985) wykona recital chopinowski podobnie jak BORIS GILTBURG triumfator na Konkursie im. Królowej Elżbiety w Brukseli (2013) .

Już w drugim dniu festiwalu wystąpi triumfator Konkursu Pianistycznego im. Vana Cliburna, ( zakończył się 7 go czerwca) : Aristo SHAM urodzony w Hongkongu, nauki pobierał w Londynie, jest laureatem wielu konkursów. Gdy miał 12 lat został jednym z bohaterów dokumentalnego serialu Najwięksi muzyczni geniusze świata, emitowanego w brytyjskiej telewizji. Dzięki Piotrowi Palecznemu poznaliśmy go już w 2019 roku bo wystąpił na 74 Festiwalu w Dusznikach -Zdroju. Teraz przyjeżdża jako triumfator jednego z najważniejszych konkursów świata i wykona kompozycje Bacha, Chopina i Beethovena.

Młodsze pokolenie pianistów reprezentować też będzie KEVIN CHEN ( zwycięzca m. in. w konkursach w Tel Awiwie, Genewie, czy Budapeszcie). MANAMI SUZUKI, triumfatorka ubiegłorocznego Konkurs w Hamamatsu,. Zagrają też laureaci ostatniego Konkursu Chopinowskiego ( 2021) : AIMI KOBAYASHI I KYOHEI SORITA . Wystąpi i też PHILIPP LYNOV ( triumfator m. in. Międzynarodowego Konkursu im I. J .Paderewskiego w Bydgoszczy ( 2019). Zagrają też polscy młodzi artyści, biorący udział w najbliższym Konkursie Chopinowskim w Warszawie : Krzysztof Wierciński i Mateusz Dubiel.

Nie zbraknie oczywiście kameralistyki, 8 sierpnia, w przedostatnim dniu festiwalu po południu dzieła kameralne Chopina zagrają: wiolonczelista – MARCIN ZDUNIK i pianista SZYMON NEHRING. Wieczorem natomiast czeka nas recital wokalny znakomitej, występującej na najważniejszych scenach OLGI PASIECZNIK , która wraz z NATALIĄ PASIECZNIK wykona pieśni m.in. Chopina, Szymanowskiego, a także ukraińskich kompozytorów.

Lekcje podczas 24 Mistrzowskiego Kursu prowadzą w tym roku będą profesorowie:

RONAN O HORA i CLAUDIO MARTINEZ-MEHNER.

80 Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju odbędzie się w dniach 1-9 sierpnia.

Program
80. Międzynarodowy Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju

1 SIERPNIA
godz. 20 00
Koncert inauguracyjny
(namiot festiwalowy)

wyk. Mikhail PLETNEV

Orkiestra Filharmonii Narodowej

dyr. Paweł Kapuła

(Opracowanie wersji orkiestrowej- Mihail Pletnev)

Fryderyk CHOPIN

Koncert e-moll op. 11

Koncert f-moll op. 21

2 SIERPNIA
GODZ. 16 00
Recital fortepianowy

ARISTO HAM

Laureat I nagrody XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Vana Cliburna w Fort Worth 2025

Johann Sebastian BACH / Sergei RACHMANINOW

Partita E-dur na skrzypce solo BWV 1006 cz ?

Johann Sebastian BACH /Ferruccio BUSONI

Chaconne z II Partity d-moll BWV 1004

Fryderyk CHOPIN

Nokturn c-moll op. 48 nr 1

Ballada f-moll op. 52

Ludwig van BEETHOVEN

Sonata fortepianowa B-dur op. 106 „Hammerklavier”

2 SIERPNIA
GODZ. 20 00
Recital fortepianowy

SERGEI BABAYAN

Tanskrypcje pieśni, miniatury fortepianowe kompozytorów: Schubert, Schumann, Liszt, Ponce,Rachmaninow, Kreisler, Mompou, Komitas,, Sibelius, Arlen, Guridi, Grieg, Albenīz, Hindemith, Reynolds, Poulenc,, Fauré, Trenet, Gershwin

3 SIERPNIA
godz. 16 00
Recital fortepianowy

KEVIN CHEN

Fryderyk CHOPIN

Nokturn c-moll op. 48 nr 1

Polonez-Fantazja As-dur op. 61

Sonata h-moll op. 58

Ferenc LISZT

Ballada h-moll nr 2

Anneés le pèlerinage. Deuxieème année – Italie 5. Sonetto 104 del Petrarca,

Réminiscences de Don Juan S.418

3 SIERPNIA
godz. 20 00
Recial fortepianowy

GABRIELA MONTERO

Fryderyk CHOPIN

Nokturn Des-dur op. 27 nr 2

Nokturn c-moll op. 48 nr 1

Sonata h-moll op. 58

Robert SCHUMANN

Karnawał op. 9

4 SIERPNIA
godz. 16 00
Recital fortepianowy

KYOHEI SORITA

Fryderyk CHOPIN

Ballada g-moll op. 23

Ballada F-dur op. 38

Ballada As-dur op. 47

Ballada f-moll op. 52

Maurice RAVEL

Pavane pour une infante défunte M.19

Modest MUSORGSKI

Obrazki z wystawy

4 SIERPNIA
godz. 20 00
Recital fortepianowy

KRZYSZTOF JABŁOŃSKI

5 SIERPNIA
godz. 16 00
Recital fortepianowy

MANAMI SUZUKI

Joseph HAYDN Sonata (Partita) G-dur Hob.XVI:6

Fryderyk CHOPIN 3 Ecossaises op. 72

Karol SZYMANOWSKI Metopy, trzy poematy op. 29

Gabiel FAURE II Valse-Caprice Des-dur op. 38

Franz SCHUBERT Sonata „Fantazja” G-dur op. 78 D 894

5 SIERPNIA
godz. 21
NOKTURN

Wieczór prowadzi RÓŻA ŚWIATCZYŃSKA

Program podany w dniu koncertu

6 SIERPNIA
godz. 16
Recital fortepianowy

AIMI KOBAYASHI

Franz SCHUBERT

4 Impromptus D 935

Fryderyk CHOPIN

Mazurki op. 59

Sonata h-moll op. 58

6 SIERPNIA
godz. 20 00
Recital fortepianowy

BORIS GILTBURG

Fryderyk CHOPIN

24 Preludia op. 28

Sonata b-moll op. 35

Ballada f-moll op. 52

Scherzo E-dur op. 54

7 SIERPNIA
godz. 16 00
Recital fortepianowy

PHILIPP LYNOV

Fryderyk CHOPIN

Polonez – Fantazja As-dur op. 61

Nokturn cis-moll op. 27 nr 1

Mazurki op. 30

Andante spianato I Wielki Polonez Es-dur op. 22

Maurice RAVEL

„Miroirs” M. 43 ( „Oiseaux tristes„, “Alborada del grazioso” )

Robert SCHUMANN

Sonata fis-moll op. 11

7 SIERPNIA
godz. 20 00
Recital fortepianowy

PIOTR ANDERSZEWSKI

Johannes BRAHMS

7 Fantazji op. 116

3 Intermezza op. 117

6 Klavierstücke op. 118

4 Klavierstücke op. 119

Béla BARTÓK

14 Bagatellen für Klavier op. 6 Sz. 38

8 SIERPNIA
godz. 16 00
Koncert kameralny

MARCIN ZDUNIK wiolonczela

SZYMON NEHRING fortepian

Fryderyk CHOPIN

Sonata g-moll na fortepian I wiolonczelę op. 65

Grand duo concertant E-dur na tematy z opery “Robert diabeł “ G. Meyerbeera na fortepian i wiolonczelę

Polonez C-dur na fortepian i wiolonczelę op. 3

Transkrypcje utworów Chopina na wiolonczelę I fortepian

8 SIERPNIA
godz 20 00
Recital wokalny

OLGA PASIECZNIK

NATALIA PASIECZNIK

Fryderyk CHOPIN / Pauline VIARDOT GARCIA Mazurki (wybór)

Fryderyk CHOPIN Pieśni op. 74 ( wybór)

Karol SZYMANOWSKI Pieśni Kurpiowskie, op. 58 (wybór)

Mykoła ŁYSENKO 4 pieśni

Wasyl BARWIŃSKI 2 pieśni

Wiktor KOSENKO 5 pieśni

9 SIERPNIA
godz. 16 00
Recital fortepianowy

KRZYSZTOF WIERCIŃSKI

Fryderyk CHOPIN

Preludium cis-moll op. 45

24 Preludia z op. 28 od nr 19 do 24

Rondo c-moll op. 1

Walce op. 64

Polonez fis-moll op. 44

9 SIERPNIA
godz. 17 00
Recital fortepianowy

MATEUSZ DUBIEL

Fryderyk CHOPIN

Mazurki op. 41

Scherzo E-dur op. 54 ,

Walc As-dur op. 42

Polonez-Fantazja As-dur op. 61

9 SIERPNIA
godz. 20
Koncert finałowy Festiwalu

KATE LIU

ERIC LU

Fryderyk CHOPIN – wybrane kompozycje

Dyrektor artystyczny 80 MFCH

prof. Piotr Paleczny

Szanowni Państwo!

Często powracam myślami do pewnego październikowego słonecznego dnia 1992 roku, kiedy udałem się do hotelu Bristol w Warszawie na spotkanie z dwoma dostojnymi Panami, reprezentującymi powstałą wówczas Fundację Festiwali Chopinowskich w Dusznikach-Zdroju. Moje życie toczyło się wtedy tylko wokół koncertów i związanych z nimi podróży pomyślałem więc, iż otrzymam propozycję kolejnego występu. Tymczasem Panowie, Przewodniczący Fundacji prof. Kazimierz Działocha oraz Prezes Zarządu Fundacji Andrzej Merkur, zaproponowali mi objęcie funkcji dyrektora artystycznego Festiwalu.

Szok niedowierzanie, brak słów… to wtedy czułem. Wyraziłem wdzięczność za zaufanie, poprosiłem o czas na zastanowienie się i…

…dzisiaj z wielkim wzruszeniem, otwierając 80. jubileuszowy Festiwal, po raz 33 wyrażam wielką wdzięczność obu Panom, których niestety nie ma już wśród nas, za zaufanie i za wieloletnią przyjaźń.

Tamten październikowy dzień zmienił mnie, wzbogacił jako artystę i jako człowieka któremu wielką euforia i satysfakcję daje coroczne organizowanie święta muzyki, kontakt z najwybitniejszymi artystami naszych czasów i poszukiwanie pianistycznych talentów, a potem słuchanie ich wraz z Państwem w Dworku Chopina.

Nie możemy rozpocząć tegorocznego festiwalu bez wyrażenia głębokiego smutku, żalu, i najwyższego uznania dla Eugena INDJICA i Janusza OLEJNICZAKA – moich byłych konkursowych konkurentów, a potem wieloletnich serdecznych Przyjaciół. Przedwczesne odejście tych wspaniałych artystów jest na pewno bolesne dla wszystkich melomanów, również tu obecnych na festiwalu, ale jestem pewien, iż interpretacje zwłaszcza utworów Chopina Eugena i Janusza, spotkania z nimi, na zawsze pozostaną w naszej pamięci.

Serdecznie witam artystów, przyjaciół Festiwalu, organizatorów na wyjątkowym, jubileuszowym 80. Festiwalu. Mam nadzieję, iż koncerty spotkają się z Państwa wielkim zainteresowaniem i okażą się wielkimi wydarzeniami.

Cieszę się, iż jeden z najwybitniejszych artystów naszych czasów, Mikhail Pletnev wykona oba koncerty Fryderyka Chopina pod batutą Pawła Kapuły z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej w Warszawie.

Zaproszenie do udziału w jubileuszowym Festiwalu przyjął także uznawany za jednego z najwybitniejszych muzyków swojego pokolenia Piotr Anderszewski. Bardzo interesujący program przygotował Sergei Babayan, muzyczny partner takich znakomitości, jak Martha Argerich czy Antonio Pappano. Recital chopinowski wykona wirtuoz, Boris Giltburg. Wystąpią oczywiście laureaci Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie: Krzysztof Jabłoński, Gabriela Montero, a podczas wieczoru kończącego festiwal: Kate Liu i Eric Lu.

Czeka nas nadzwyczajny recital wokalny występującej na najważniejszych scenach Olgi Pasiecznik, która wraz z Natalią Pasiecznik wykona pieśni m.in. Chopina, Szymanowskiego, a także kompozytorów ukraińskich.

Wykonawcami popołudniowych recitali będą jak zwykle wspaniali młodzi artyści. Już w drugim dniu festiwalu zagra triumfator Konkursu Pianistycznego im. Vana Cliburna, (zakończył się 7 czerwca): Aristo Sham. Gdy miał 12 lat został jednym z bohaterów dokumentalnego serialu Najwięksi muzyczni geniusze świata, a poznaliśmy go już w Dusznikach w 2019 roku, kiedy wystąpił podczas 74. Festiwalu.

Młodsze pokolenie pianistów reprezentuje też Kevin Chen (zwycięzca m.in. konkursów w Tel Awiwie, Genewie i Budapeszcie) oraz Manami Suzuki, triumfatorka ubiegłorocznego Konkursu w Hamamatsu. Zagrają też laureaci ostatniego warszawskiego Konkursu Chopinowskiego: Aimi Kobayashi I Kyohei Sorita. Wystąpi Philipp Lynov (triumfator m.in. Międzynarodowego Konkursu im I.J.Paderewskiego w Bydgoszczy). Wystąpią też polscy młodzi artyści, biorący udział w najbliższym Konkursie Chopinowskim w Warszawie: Krzysztof Wierciński i Mateusz Dubiel.

Nie zbraknie oczywiście kameralistyki. Utwory na wiolonczelę i fortepian wykonają Marcin Zdunik i Szymon Nehring. Zapraszam też na tradycyjny NOKTURN, który tym razem poprowadzi znana państwu Róża Światczyńska z Programu II Polskiego Radia.

Jak zawsze witam młodzież pianistyczną i pedagogów, którzy prowadzić będą lekcje w ramach mistrzowskiego kursu. W tym roku zaproszenie przyjęli Ronan O’Hora, wykładowca londyńskiej Guildhall School of Music and Drama, i Claudio Martinez-Mehner, profesor w Hochschule für Musik w Bazylei i Kolonii, a także w Reina Sofía School of Music w Madrycie.

Szanowni Państwo, dziękuję naszym niezawodnym sponsorom, przede wszystkim Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego, także mediom, zwłaszcza Programowi II Polskiego Radia, który jak co roku transmituje i nagrywa koncerty, aby melomani w kraju i za granicą mogli słuchać znakomitych festiwalowych koncertów.

Pragnę wyrazić głęboką wdzięczność Fundacji Festiwalu, szczególnie organizatorom Jadwidze Merkur, Mariuszowi Fituchowi i Andrzejowi Borszowskiemu za powierzone mi zaufanie i wiarę we wspólną realizację naszych celów, a także Izabeli Dargiel z Agencji Artystycznej Filharmonia za profesjonalne wsparcie przy planowaniu wszystkich koncertów.

Mam nadzieję, iż gorące emocje jakie towarzyszyć będą festiwalowym koncertom na długo pozostaną w naszej pamięci – czego i Państwu i sobie życzę.

Post 80 lat Perły wśród festiwali – Festiwal Chopinowski w Dusznikach-Zdroju pojawił się poraz pierwszy w Przegląd.