"Więzi" – nowa galeria wystawy stałej w muzeum Polin

viva.pl 6 godzin temu

Zdjęcie: Fot. M. Jaźwiecki

Wystawa stała, podzielona na osiem galerii, przedstawia 1000 lat społeczności żydowskiej na historycznych terenach Polski. Ostatnia, dziewiąta galeria dopełnia tę opowieść, pokazując, iż dziedzictwo Żydów aszkenazyjskich nie zna granic. Przetrwało w smakach, fotografiach rodzinnych, słowach jidysz i emocjach przekazywanych z pokolenia na pokolenie – w domach na całym świecie.

KUP BILET

Współczesne głosy

Sercem galerii jest multimedialna instalacja prezentująca 8 krótkich filmów. Wyłoniliśmy je w międzynarodowym konkursie, do którego w 2019 roku zgłosiło się 240 autorów. To szczere, poruszające historie o więziach – rodzinnych, emocjonalnych i kulturowych. Ukazują wyjątkowe relacje, kształtowane w diasporach pod wpływem lokalnych kultur i doświadczeń. Niektóre z nich są intymne i rodzinne, inne budują tożsamość całych społeczności.

W galerii "Więzi" pokazujemy filmy na ekranach ukrytych za lustrami. Patrząc na bohaterów, widzisz też własne odbicie. Możesz zadać sobie pytania, towarzyszące dzieciom i wnukom polskich Żydów: Kim jestem? Skąd pochodzę? Co niosę dalej? Każdy z nas jest przecież odbiciem poprzednich pokoleń.

W filmie "Cheesecake" Kasi Pajzderskiej emocje wywołuje ciasto przygotowane na podstawie stuletniego przepisu przywiezionego z Polski do Melbourne. Inna opowieść pokazuje coroczny maraton gefilte fish, łączący pokolenia rodziny Hermelin w Detroit. Wiele miesięcy przed sederem paschalnym przygotowują 200 sztuk tradycyjnej gefilte fish.

"Nie chodzi o rybę… Chodzi tak naprawdę o miłość i stratę w każdym kęsie tego aszkenazyjskiego jedzenia" – mówi reżyserka Rachel Fleit.

Filmy, które obejrzysz w galerii "Więzi", i ich autorzy:

"Gefilte" – Rachel Fleit,
"Zdjęcie rodzinne" – Jakub Duszyński,
"Dżem" – Joanna Żero,
"Warsaw Calling" – Jacob Dammas,
"Sekret Sarity" – Samy Waitzberg,
"Sztetl Jankiela" – Tama Macht Tobias,
"Zamek Corvol" – Maja Szymanowska,
"Sernik" – Katarzyna Pajzderska.

Przeczytaj więcej o filmach z galerii "Więzi"

Unikalna przestrzeń galerii

Galeria "Więzi" to nie tylko wystawa – to doświadczenie. Jej przestrzeń zaprojektowała znana polska firma projektowa WWAA, która współpracowała już z nami przy otwarciu wystawy stałej. Lustra, światło i dźwięk tworzą immersyjne środowisko, które angażuje zmysły i emocje.

Na suficie zawisła instalacja składająca się z 613 miniaturowych budynków, reprezentujących domy, które Żydzi stworzyli w różnych miejscach na świecie. Odwrócone do góry nogami sprawiają wrażenie, jakby były oglądane z perspektywy kosmosu. Ich odbicia w lustrzanych ścianach rozciągają się w nieskończoność. Oświetlenie zmienia się w rytmie dnia – od świtu do zmierzchu – przywołując obraz budzącego się i zasypiającego miasta.

"To abstrakcyjna przestrzeń, gdzie jako projektanci staraliśmy się osiągnąć bezkres i bezczas. Nie opowiada tylko o wczoraj, ani choćby o dzisiaj – ale też o przyszłości. Oddziałuje na zupełnie inne zmysły niż cała wystawa, której jest ukoronowaniem. Pozwala wyjść z historii. Choć zaprojektowaliśmy ją ponad dekadę temu, kiedy nikt nie myślał o mediach społecznościowych, dziś zyskała nowe życie i to ciekawe, iż może być odbierana również jako Instagram spot. Inspirowaliśmy się sztuką współczesną" – mówi Natalia Paszkowska z Pracowni WWAA Architekci.

Na podłodze znajduje się mapa świata stworzona z tysięcy kropek naniesionych specjalną farbą na bazie żywicy. W galerii są też wygodne miejsca do odpoczynku – miękkie kanapy – idealne, żeby zatrzymać się na chwilę i zanurzyć w osobistej refleksji.

Doświadczenie migracji

"Więzi" to nie tylko historia Żydów polskich – to opowieść o nas wszystkich. O tym, jak pamięć, migracja i tożsamość poprzednich pokoleń wpływają na to, kim jesteśmy dziś. Migracja jest doświadczeniem uniwersalnym. Dziś wyjeżdżamy z różnych powodów – z wyboru lub nie. Niezależnie od okoliczności każda przeprowadzka niesie ze sobą emocje, które rozchodzą się echem przez pokolenia – zostają w gestach, języku, smakach i wspomnieniach.

Odbicia, które zmieniają się razem z nami

Galeria "Więzi" jest ostatnim rozdziałem naszej wystawy stałej, ale będzie się zmieniać – tak jak zmienia się świat. Wzbogacimy ją o nowe głosy, nowe perspektywy, nowe pokolenia. To przestrzeń, która rośnie razem z nami.

Przeszłość odbija się w nas – w codziennych rytuałach, w pieśniach, które nucimy bez znajomości słów, w przepisach przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Zatrzymaj się. Spójrz w lustro. I zapytaj: Co z ich historii żyje dziś we mnie?