Polska po raz pierwszy zorganizuje własną misję technologiczną na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Misja IGNIS, realizowana w ramach programu Ax-4, zostanie przeprowadzona we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną oraz NASA. Na pokład ISS trafi nie tylko trzynaście innowacyjnych eksperymentów naukowych, ale również zestaw symbolicznych przedmiotów, reprezentujących polskie dziedzictwo naukowe, kulturowe i historyczne.
Start misji planowany jest „nie wcześniej niż w maju 2025 roku” z NASA Kennedy Space Center na Florydzie. Na orbitę poleci m.in. dr Sławosz Uznański-Wiśniewski – polski astronauta projektowy ESA, który przez ok. 14 dni będzie realizować eksperymenty badawcze w warunkach mikrograwitacji. Razem z nim polecą pamiątki udostępnione przez polskie instytucje nauki i kultury.
Dziedzictwo kulturowe na orbicie
Wśród przedmiotów, które znajdą się na pokładzie ISS, znalazły się m.in. dwa wiersze Wisławy Szymborskiej: „Radość pisania” i „Sto pociech”. Pochodzą one ze zbiorów Fundacji Wisławy Szymborskiej. Obecność utworów polskiej noblistki ma symbolicznie podkreślać znaczenie języka i literatury w narodowej tożsamości.
Kolejnym akcentem związanym z Krakowem jest bryłka soli kamiennej z Kopalni Soli w Wieliczce. Obiekt ten, wpisany na pierwszą listę światowego dziedzictwa UNESCO, reprezentuje historyczne dziedzictwo górnicze Polski. Sól została przekazana przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.
Nauka i historia
Na orbitę trafią także pamiątki związane z postaciami Mikołaja Kopernika i Marii Skłodowskiej-Curie. Zbiory Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku reprezentuje diagram heliocentryczny pochodzący z dzieła „De revolutionibus orbium coelestium”. Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie udostępniło z kolei faksymile pierwszej strony rozprawy doktorskiej uczonej oraz pocztówkę–cegiełkę z jej odręczną adnotacją dotyczącą budowy Instytutu Radowego.
Zgodnie z zapowiedziami, dr Uznański-Wiśniewski zabierze również biało-czerwoną flagę Polski oraz oryginalną naszywkę z misji Sojuz 30, którą nosił gen. Mirosław Hermaszewski – pierwszy Polak w kosmosie. Naszywka została udostępniona przez Centrum Badań Kosmicznych PAN.
Kultura, sztuka, natura
Na ISS trafi również rękopis „Mazurka As-dur” Fryderyka Chopina, udostępniony przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. Z kolei Muzeum Bursztynu w Gdańsku przekazało jasnożółty bursztyn z plaży w Sobieszewie – naturalny dar Bałtyku, nazywany „złotem północy”.
W ramach promocji kultury ludowej na orbicie znajdzie się krajka – fragment tkaniny w formie bransoletki z tradycyjnym wzorem ludowym z regionu opoczyńskiego. Przedmiot pochodzi ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Jednym z bardziej symbolicznych elementów będzie zestaw polskich liter zawierających znaki diakrytyczne: ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż – jako wyraz szacunku dla języka polskiego. Znalazło się również miejsce dla współczesnej sztuki: na pokład ISS poleci plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego, który w 1978 r. stworzył również oficjalny plakat upamiętniający lot gen. Hermaszewskiego.
Powrót na Ziemię
Po zakończeniu misji wszystkie przedmioty zostaną zwrócone do instytucji, które je udostępniły. Mają trafić do zbiorów muzealnych i stać się częścią dokumentacji tej historycznej wyprawy.
Misja IGNIS jest efektem porozumienia podpisanego 4 sierpnia 2023 r. między Ministerstwem Rozwoju i Technologii a Europejską Agencją Kosmiczną. Jej celem jest promocja polskiej nauki, technologii i kultury na arenie międzynarodowej.
