Lata 90. to dekada, w której supermodelki stały się celebrytkami, aktywistkami, ikonami popkultury. Cindy, Naomi, Linda i reszta ekipy zmieniły zasady gry: od wyścigu o kontrakty z Versace po walkę o równość płac. Dziś ich platynowe fryzury, pieprzyki i kultowe teledyski to już legenda. Ale co tak naprawdę sprawiło, iż podbiły świat? I dlaczego wciąż inspirują nowe pokolenia? Zaglądamy za kulisy modowego show, który trwa do dziś.
Cindy, Naomi, Linda – niekwestionowane królowe wybiegu lat 90.
W latach 90. światem podbiły cztery ikony: Cindy Crawford, Naomi Campbell, Linda Evangelista i Christy Turlington. Ich kariery były prawdziwym fenomenem – od wybiegów do okładek magazynów, stworzyły nową erę supermodelingu. W 1990 roku Peter Lindbergh sfotografował je dla brytyjskiego Vogue w minimalistycznych bodysuitach, tworząc obrazy, które zyskały miano „definicji supermodelki”.
Linda Evangelista stała się twarzą Clairol, podpisując rekordowy kontrakt na 5 milionów dolarów. Cindy Crawford, z charakterystycznym pieprzykiem, współpracowała z Revlon, a jej teledysk Pepsi z 1992 roku (zrealizowany za 8,5 miliona dolarów) stał się jednym z najdroższych w historii. Naomi Campbell, jako pierwsza czarnoskóra modelka na okładce Time, walczyła o równe prawa w branży, a Christy Turlington podpisała siedmiofigurowy kontrakt z Calvinem Kleinem.
Supermodelki nie bały się prowokować – Linda słynęła z powiedzenia: „Nie wstajemy za mniej niż 10 tysięcy dolarów dziennie”. Naomi, która na pokazach Yves’a Saint Laurenta domagała się tego samego wynagrodzenia co jej koledżanki, stała się ikoną walki o równość. Ich status celebrytek był tak duży, iż Cindy Crawford prowadziła program House of Style na MTV, a Christy Turlington publikowała książki o medytacji.
Cindy Crawford
Naomi Campbell
Linda Evangelista
Christy TurlingtonClaudia Schiffer, Eva Herzigová i reszta ekipy, o której wciąż warto pamiętać
Claudia Schiffer, W latach 90. jej uśmiech stał się synonimem mody. Współpracowała z Giannim Versace, a jej kampanie dla marki były tak ikoniczne, iż w 1991 roku pojawiła się na ponad 1000 okładek magazynów. Była częścią grupy „The Big Five” razem z Naomi Campbell, Lindą Evangelistą, Cindy Crawford i Tatjaną Patitz.
Eva Herzigová, Czechosłowaczka, która w 1994 roku zyskała sławę dzięki kampanii Wonderbra („Hello Boys”). Jej fotografia na billboardzie stała się jednym z najikoniczniejszych wizerunków dekady. Współpracowała z Dolce & Gabbana, Chanel i Versace, a w 1995 roku zagrała u boku Gérarda Depardieu w filmie Les Anges gardiens.
Yasmeen Ghauri (pierwsza pakistańska supermodelka, która debiutowała w Vogue w 1992 roku), Tatjana Patitz (twarz marki Chanel) czy Karen Mulder (modelka, która w 1990 roku była na okładce Playboya) – to nazwiska, które kształtowały estetykę lat 90. Ich kariery pokazywały, iż supermodeling to nie tylko uroda, ale także charyzma i umiejętność budowania marki osobistej.
Jak supermodelki podbiły popkulturę od wybiegów do kultowych teledysków?
W 1990 roku Linda Evangelista, Naomi Campbell, Christy Turlington, Cindy Crawford i Tatjana Patitz wystąpiły w teledysku do piosenki George’a Michaela, która stała się przebojem muzyki lat 90-tych. Wideo, w reżyserii Davida Finchera, stało się symbolami ery. Supermodelki nie tylko śpiewały (bądź synchronizowały usta), ale też grały role, które odzwierciedlały ich osobowości – Linda była „dziewczyną z sąsiedztwa”, Naomi „królową nocy”.
Naomi Campbell pojawiła się w teledysku Madonny do piosenki „Erotica” (1992), Christy Turlington w „Man on the Moon” R.E.M. (1992), a Cindy Crawford w „Freedom! ’90” była… w kąpieli. Supermodelki stały się częścią popkultury, a ich udział w teledyskach był tak ważny, iż MTV nazywał je „głównym punktem” dekady.
Linda Evangelista w kampanii Clairol („You have the right to remain silent, but why would you want to?”), Cindy Crawford w Pepsi (1992) czy Christy Turlington w Maybelline („Maybe she’s born with it”) – to tylko kilka przykładów, jak supermodelki zmieniały sposób, w jaki postrzegano piękno. Ich twarze stały się synonimem mody, a ich kampanie – punktem odniesienia dla przyszłych pokoleń.
Jak to się stało, iż supermodelki podbiły cały świat?
W latach 90. moda stała się globalnym spektaklem, a supermodelki – jego najważniejszymi aktorkami. Ich rola wykraczała daleko poza wybiegi – stworzyły nową erę, w której modelowanie przestało być tylko zawodem, a stało się marką osobistą. Kluczem do tego sukcesu był kontrast między hollywoodzkimi gwiazdami a modelem. W czasach, gdy aktorki były kojarzone z rolem „przyjaciółki do towarzystwa”, supermodelki zyskały status niezależnych kobiet, które same decydują o swoim losie. Linda Evangelista, która w 1990 roku oświadczyła: „Nie wstajemy za mniej niż 10 tysięcy dolarów dziennie”, stała się symbolem nowej generacji, której priorytetem była ekonomiczna niezależność.
W latach 90. media zaczęły traktować supermodelki jak gwiazdy popu. Ich życie prywatne stało się materiałem na tabloidy, a kampanie reklamowe – widowiskami na miarę dzisiejszych superprodukcji. Najważniejszym momentem był teledysk George’a Michaela „Freedom! ’90”, gdzie Cindy Crawford, Naomi Campbell, Linda Evangelista, Christy Turlington i Tatjana Patitz lip-syncowały piosenkę, stając się ikonami popkultury. Ten sam zespół wystąpił w najdroższej w historii kampanii reklamowej, co pokazało, iż supermodelki są w stanie przebić się przez barierę mody i stać się częścią głównego nurtu.
Lata 90. to czas, gdy moda odeszła od idealizowanej urody lat 80. Supermodelki wprowadziły naturalność – brak nadmiernego makijażu, proste fryzury, a czasem wręcz minimalistyczne kreacje. Christy Turlington, która w 1989 roku podpisała siedmiofigurowy kontrakt z Calvinem Kleinem, stała się symbolem tego podejścia. Jej kampanie dla Eternity (1989) i ponownie w 2014 roku pokazywały, iż naturalna uroda może być tak samo przyciągająca jak artystyczne efekty kosmetyczne.
Co robią dziś supermodelki? Od muzycznych eksperymentów po walkę o ważne sprawy
Naomi Campbell, która w latach 90. była jedną z pierwszych czarnoskórych modeli na okładce Time, przez cały czas aktywnie walczy o prawa mniejszości. W 2023 roku zainaugurowała wystawę „Naomi: In Fashion” w londyńskim Victoria and Albert Museum, która koncentrowała się na jej dziedzictwie i działaniach charytatywnych. Christy Turlington, absolwentka studium religii porównawczych, założyła fundację Every Mother Counts, która wspiera matki w krajach rozwijających się. Jej książka Living Yoga z 2002 roku stała się bestsellerem.
Linda Evangelista, która w 1990 roku zyskała sławę dzięki piosence „The Linda Evangelista” Coco Chanel, dzisiaj prowadzi linie kosmetyków i jest mentorką młodych modelek. Cindy Crawford, ikona pieprzyka, inwestuje w markę tequila Casamigos (wspólnie z George’em Clooneyem) i prowadzi program Meaningful Beauty. W 2023 roku jej majątek oszacowano na ponad 400 milionów dolarów.
Supermodelki lat 90. nie straciły kontaktu z młodymi talentami. Naomi Campbell prowadzi warsztaty modelowania dla dziewcząt z ubogich rodzin, a Christy Turlington współpracuje z organizacjami broniącymi praw kobiet. W 2024 roku Claudia Schiffer, która w latach 90. była twarzą Versace, opublikowała książkę Claudia Schiffer: 40 Jahre Mode, w której opisuje swoje doświadczenia w branży.
Pieprzyk, platyna, androgyniczny look – znaki rozpoznawcze bohaterek dekady
Linda Evangelista, która w latach 90. zmieniała fryzury jak rękawiczki, stała się symbolem kreatywności. Jej czerwony kolor z kampanii Clairol (1990) czy platynowa blondyna z sesji dla Vogue (1991) były tak ikoniczne, iż fotografowie nazywali ją „kameleonem”. W 2023 roku jej wizerunek został wykorzystany w retrospektywnej wystawie The Super Models w Nowym Jorku.
Kristen McMenamy, modelka z charakterystycznym czarnym bobem, stworzyła w latach 90. nową definicję urody. Jej wygląd, który łączył męskie rysy z kobiecą delikatnością, stał się inspiracją dla projektantów takich jak Karl Lagerfeld. W 2024 roku Karl Lagerfeld Maison zaprezentował kolekcję inspirowaną jej stylem, podkreślając, iż jej unikalność to „klucz do nieśmiertelności w modzie”.
Supermodelki zaczęły wpływać na masową modę lat 90. Cindy Crawford, z którym każda kobieta chciała mieć pieprzyk, stała się konsultantką w dziedzinie wizażu. Jej program House of Style na MTV (1992–1998) był pierwszym w historii, który łączył modę z muzyką, a gośćmi byli m.in. George Michael i Naomi Campbell.
Naomi na podium, Linda po kosztownej walce z czasem – jak wygląda ich życie zawodowe w erze Instagrama i nowych pokoleń modelek
Dziś supermodelki lat 90. przez cały czas są aktywne, choć ich rola przesunęła się od wybiegów do mentorowania młodych talentów. Naomi Campbell, która w 2023 roku zainaugurowała wystawę „Naomi: In Fashion” w londyńskim Victoria and Albert Museum, pokazała, iż ich dziedzictwo pozostaje żywe. Linda Evangelista, mimo kontrowersji wokół jej publicznych wypowiedzi o zmianach w branży, prowadzi warsztaty dla młodych modelek.
Cindy Crawford, której remake reklamy Pepsi z 1992 roku (w 2024 roku) stał się hitem w mediach społecznościowych, udowodniła, iż ikoniczne wizerunki mogą odżyć w nowym kontekście. Christy Turlington, współpracująca z organizacjami broniącymi praw kobiet, stała się symbolem etycznego modelingu. Jej kampanie dla Calvin Klein z lat 90. są dziś punktem odniesienia dla projektu „Every Mother Counts”.
W erze TikTok i influencerów supermodelki lat 90. nie straciły kontaktu z branżą. Claudia Schiffer, która w 2024 roku opublikowała retrospektywną książkę Claudia Schiffer: 40 Jahre Mode, podkreśla, iż młode talentki powinny czerpać inspirację z ich doświadczeń. Eva Herzigová, znana z kampanii Wonderbra („Hello Boys”), przez cały czas pozostaje aktywną w świecie mody, choć preferuje projekty artystyczne.
Legendarne zdjęcia i twórcy, którzy zatrzymali ich piękno w czasie
Peter Lindbergh, jego czarno-biała fotografia Cindy Crawford, Naomi Campbell, Lindy Evangelisty, Christy Turlington i Tatjany Patitz na okładce brytyjskiego Vogue (styczeń 1990) zyskała miano „definicji supermodelki”. Lindbergh, który odrzucił retuszowanie, stworzył wizerunki, które łączyły naturalność z artystycznością. Jego dokument Models: The Film (1991) pokazał, iż modelki to nie tylko obiekty, ale kobiety o silnej osobowości.
Herb Ritts w 1989 roku zrealizował sesję z Naomi Campbell, Cindy Crawford, Tatjaną Patitz i Stephanie Seymour, która stała się jednym z najważniejszych zdjęć dekady. Zdjęcia, choć częściowo rozbierane, nie epatowały erotyzmem – pokazywały siostrzane relacje między modelkami.
Współpraca Stevena Meisela i Lindy Evangelista na przestrzeni lat 80. i 90. zaowocowała ikonicznymi kampaniami dla Versace i Clairol. Meisel podkreślał, iż jej siła tkwiła w umiejętności przemiany: „Była kameleonem, który mógł zakwestionować każdy kanon”.
Kto był kim w supermodelkowym dream teamie? Trójkąty, rywalizacje i przyjaźnie
W latach 90. panowała niepisana hierarchia – „Wielka piątka” (Cindy Crawford, Naomi Campbell, Linda Evangelista, Christy Turlington, Tatjana Patitz) była niekwestionowanym liderem. Za nimi szły „drugi garnitur” (Eva Herzigová, Carla Bruni, Nadja Auermann), który również zyskał międzynarodową sławę.
Naomi Campbell i Linda Evangelista, które w 1992 roku wystąpiły w teledysku George’a Michaela „Freedom! ’90”, stworzyły legendarną parę. Jednocześnie ich relacje były naznaczone konfliktami, m.in. na tle wynagrodzeń (Naomi domagała się równej stawki). Christy Turlington, która w 1989 roku podpisała rekordowy kontrakt z Calvinem Kleinem, stała się przykładem zawodowej niezależności.
Tatjana Patitz, która w 1990 roku była częścią pamiętnej okładki Vogue, odeszła od mody w 1997 roku, aby poświęcić się rodzinie. Jej powrót w 2023 roku (sesja dla Vogue po 25 latach) pokazał, iż legendy nie znikają.
