Jeden z czytelników napisał do mnie obszerny list w sprawie sprzedaży w Polswissart obrazu Henryka Siemiradzkiego Parnas (Parnassus). Obraz był na aukcji w Polswissart 11 marca i został sprzedany za 5,100,000 złotych (cena estymacyjna 5-7 mln, cena wywoławcza 4 mln) a został sprowadzony do Polski z aukcji w Sotheby’s w 2020 roku. Nie omieszkałem wówczas napisać na blogu dość krytycznie (https://polishartcorner.com/2020/11/19/henryk-siemiradzki-1843-1902-30/). Link do aukcji w Sotheby’s, gdzie sprzedano ten obraz za 680,000 GBP (z opłatami), przy wycenie 400,000 – 600,000 GBP: https://www.sothebys.com/en/buy/auction/2020/russian-pictures-2/parnassus.
Oryginalna praca Parnas to kurtyna o wymiarach ok 6 x 9 metrów, którą artysta wykonał około 1900 roku dla lwowskiego Teatru Miejskiego.
Proweniencja tej zredukowanej wymiarami pracy nie budzi żadnych wątpliwości i jest niezwykle dobrze udokumentowana. Jedynie czego brakuje na stronach Polswissart to napisanie o eseju mówiącym o tym, iż obraz ten wykonał Henryk Siemiradzki na podstawie fotografii rzuconej na światłoczułe płótno. O tym wszystkim można sobie poczytać na stronach Sotheby’s (link powyżej) jak też zaznajomić się o powielaniu przez Siemiradziego techniki fotograficznej w celu dokonania późniejszych podmalowań. Mamy tam również informacje (link) do innej pracy artysty (Idylla) powstałej w ten sam sposób.
Polska prasa zachłystuje się sumą sprzedaży, podobnie jak to czyniła w przypadku Rubensa kilka lat temu: https://polishartcorner.com/the-red-flag/.
Podsuwam jeden z wczorajszych linków prasowych, z krótkim cytatem: https://dzieje.pl/wiadomosci/obraz-parnas-henryka-siemiradzkiego-sprzedany-za-rekordowe-6-mln-zl.
„Obraz olejny, niezbędny do takiej realizacji, powstał w finalnej fazie prac nad kurtyną. Jest to praca olejna na płótnie dublowanym o wymiarach 91 na 147 cm”.
Obraz ten chyba powstał później, gdy kurtyna była gotowa a nie odwrotnie – chyba nadużycie reprezentanta domu aukcyjnego p. Marty Rydzyskiej. Identyczny artykuł był wielokrotnie powielany przez różne gazety czy TV np. https://warszawa.naszemiasto.pl/absolutny-rekord-w-warszawie-sprzedali-125-letni-obraz-polskiego-artysty-powalajaca-kwota-zakupu/ar/c13p2-27358697. W sumie Polswissart ponownie bryluje PR-em, kopiowanym bezkrytycznie przez prasę.
Ja jestem daleki by krytykować polskiego kolekcjonera za wydanie ok 6 mln PLN (z opłatami) na obraz, który jest w końcu pomalowaną przez artystę monochromatyczną fotografią. Każdy przecież ma prawo wydać w dowolny sposób przez siebie zarobione pieniądze. O eseju opublikowanym przez Sotheby’s oraz o eseju Dominiki Sarkowicz (poniżej) trzeba jednak wiedzieć i o nim powinien napisać Polswissart lub się do niego ustosunkować. A tak pozostał kolejny niesmak powstały z ukrycia przez warszawski dom aukcyjny zastosowanej techniki fotograficznej. Obraz rzeczywiście jest pracą Siemiradzkiego ale technika przypomina mi malowanie widoków Starego Miasta powstałych przez rzucenie slajdu na płótno lub papier i obróbkę konturów przez artystę. Wracając, technika fotokopii była powszechnie znana w czasach Henryka Siemiradzkiego i była dość powszechnie stosowana do powielania prac.
Poniżej skopiowane fragmenty z katalogu Sotheby’s:
“The present work, almost identical in composition only far smaller than the Lviv version (which measures 6 by 9 meters), is dated 1900. Technical analysis has shown that the artist used an innovative photographic method to transpose the contours of the Lviv composition onto the canvas, serving the artist as a preparatory drawing. It is therefore obvious that the present work is not a study; rather it is a later, smaller and highly finished version, most likely the result of a commission.”
Henryk Siemiradzki’s materials and techniques: the case of Parnassus
By Dominika Sarkowicz, PhD, National Museum in Krakow
The painting Parnassus by Henryk Siemiradzki, a reduced-scale replica of the large-curtain of Lviv Opera House, is a unique example of the artist’s use of a photographic technique in the execution of his work. The composition, which is an almost exact reproduction of the first version, is executed in oil on canvas. However, instead of a traditional ground, the canvas was coated with a protein-based medium (most likely gelatin) containing photosensitive silver compounds. In the layer covering the canvas, gypsum has also been detected. A negative, most likely taken of the original Lviv curtain, was then projected onto the prepared support. Then the image was developed and fixed as part of the photographic process. As a result, a monochromatic image of the curtain was reproduced on the canvas support, a copy of the Parnassus composition only on a significantly smaller scale. The contours and details would have been slightly blurred, however they would still have been sufficient for the painter to use as a preparatory drawing to determine the proportions and distribution of particular components. It is important to emphasise that it was not a print made on photosensitive paper adhered to the canvas but a photograph enlarged and fixed directly onto it. Using this photographic technique, the artist simplified his work by omitting the stage of transferring the outlines of the composition onto a new canvas (and moreover, on such a reduced scale) with the use of a grid of auxiliary lines. Maria Siemiradzka, the artist’s wife, described this latter method in a letter as ‘boring and tedious’, certainly citing her husband’s opinion. Parnassus is not the only example that shows evidence of Siemiradzki’s use of a photographic technique to replicate a composition. The other is Idyll, executed after 1895, in which a very similar method was applied. (…)
Sarkowicz D., Klisińska A. 2017, Investigation of the Painting ‘Idyll’ Attributed to Henryk Siemiradzki: The Unusual Technology of a Canvas Painting Executed on an Enlarged Photograph, ‘Studies in Conservation’ (2017), access online: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00393630.2017.1364876
Uwagi czytelników nie zgadzających się ze mną są zawsze akceptowane na łamach PAC.
