Siódemka nominacji do Nike. Eseistyczna proza rządzi

Zdjęcie: Tumblr


Widać, iż proza, która płynnie przechodzi w esej, być może najlepiej potrafi korespondować z dzisiejszymi czasami. Poznaliśmy książki finalistki 29. edycji Nagrody Literackiej Nike 2025. I okazało się, iż zwycięzcą finału jest wydawnictwo Karakter – w siódemce znalazły się aż trzy książki autorek tego wydawnictwa. Widać też, iż proza, która płynnie przechodzi w esej, być może najlepiej potrafi korespondować z dzisiejszymi czasami. Siódemka wygląda tak:

1. Biografia: Beata Guczalska, „Konrad Swinarski. Biografia ukryta”, Wydawnictwo Literackie

Monumentalna biografia legendarnego reżysera teatralnego, który nigdy sam nie opowiedział historii swojej rodziny: matki, która stała się Niemką w 1939 r. Tajemnicą poliszynela była z kolei jego tożsamość seksualna.

2. Powieść: Ignacy Karpowicz, „Ludzie z nieba”, Wydawnictwo Literackie

Karpowicz ożywia legendarne postacie Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury, pilota oraz inżyniera, i robi to z charakterystycznym dla siebie szaleństwem.

3. Proza/esej: Eliza Kącka, „Wczoraj byłaś zła na zielono”, wyd. Karakter

To jest manifest innego myślenia i umysłu. Ta książka jest opowieścią o podwójnym doświadczeniu inności, o relacji matki i córki. Udało się Kąckiej pokazać osobność Rudej i poetyckości jej języka.

4. Esej: Kora Tea Kowalska, „Patrz pod nogi. O zbieraniu rzeczy”, wyd. Karakter

Kowalska w swoim eseju uważnie patrzy pod nogi w Gdańsku, gdzie można znaleźć pamiątki z wielu czasów, opisuje różne oblicza zbieractwa i kolekcjonerstwa, i zajmuje się tym, jakie znaczenia nadajemy przedmiotom.

5. Opowiadania: Dorota Masłowska, „Magiczna rana”, wyd. Karakter

Te opowiadania (które tworzą całość) można czytać jako historię o spełnionej apokalipsie albo też o sile fikcji, która ma moc tworzenia zaświatów, choćby z dykty. Masłowska pokazuje rozdźwięk między językiem a rzeczywistością, życiem i sztucznym blichtrem. Nic tu nie jest tym, czym się wydaje.

6. Poezja: Tomasz Różycki, „Hulanki & Swawole”, wyd. a5

Nowa książka poetycka Tomasza Różyckiego wyrasta z doświadczenia wojny, która jest obok. I z naszego poczucia bezradności wobec Ukraińców, ludzi, którzy biorą w niej udział. Te wiersze pokazują, iż poezja mierzy się z najtrudniejszymi tematami i przekształca to, co bolesne.

7. Proza/esej: Paweł Sołtys, „Sierpień”, wyd. Czarne

Wędrówka po Warszawie jest punktem wyjścia do najbardziej niespodziewanych spotkań. To wędrowny esej, w którym konkretne warszawskie miejsca stają się przestrzenią do spotkań z duchami.

Czego brakuje? Każdy może dopisać swoją listę braków. Szkoda choćby „Środków do pielęgnacji chmur” Piotra Sommera. Laureatkę lub laureata, który otrzyma 100 tys. zł, poznamy 5 października. Można również głosować w plebiscycie czytelników „Gazety Wyborczej”.