Miał on miejsce 17 września 2024 r. w Chacie Mazurskiej w Szczytnie i był związany z funkcjonowaniem w tym obiekcie od 35 lat Towarzystwa Przyjaciół tego miasta.
Uczestniczyło w nim ponad 60 osób. Obok członków i sympatyków Towarzystwa, wielu zaproszonych gości, w tym członkowie Rady Krajowej Mateczników Polskości, z jego prezesem dr. Maciejem A.Zarębskim, wicemarszałek województwa warmińsko-mazurskiego Sylwia Jaskulska, burmistrz Szczytna Stefan Ochman, kilku jego poprzedników, m.in. Paweł Bielinowicz, Henryk Żuchowski, Danuta Górska i Krzysztof Mańkowski, szefowie stowarzyszeń (w tym Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wileńsko-Nowogródzkiej, Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku w Szczytnie, Ziemi Chełmińskiej z Łysomic, Świętokrzyskiego Towarzystwa Regionalnego), dyrektorzy miejscowych szkół, zakładów pracy oraz związków twórczych i zespołów artystycznych. Był też specjalny wysłannik starosty Jarosława Matłacha.
Po powitaniu uczestników imprezy prezes TPSz Anna Bogusz przedstawiła ważne daty z historii Towarzystwa. Jego zalążkiem była działalność stowarzyszenia o nazwie Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Szczycieńskiej, założonego w roku 1969 z inicjatywy miejscowej inteligencji, siedzibą Muzeum Mazurskie, a pierwszym prezesem Stanisław Żenczykowski. W roku 1977 jego córka, Wanda Jurczenko-Barnowska, zarażona pasją ojca-społecznika, zarejestrowała stowarzyszenie pod nazwą Towarzystwo Przyjaciół Szczytna z siedzibą w domu rodzinnym przy ulicy Marii Konopnickiej 64. Po trudnym okresie przełomu lat 70./80., w roku 1989 Towarzystwo przeniosło się do XIX-wiecznej Chaty Mazurskiej. To właśnie dzień 14 kwietnia tego roku (data pozyskania – na podstawie aktu notarialnego – tej zabytkowej budowli stojącej przy ulicy Marii Konopnickiej 16) uznaje się za początek w pełni sformalizowanej działalności Towarzystwa Przyjaciół Szczytna. istotną rolę w przekazaniu Chaty przez ówczesne władze na siedzibę TPSz odegrała ówczesna prezes – Wanda Jurczenko-Barnowska. Towarzystwo liczy w tej chwili 23 członków.
Następnie kilkuosobowa grupa działaczy Towarzystwa: Wanda Gutowski, Katarzyna Bruździak i Maria Chechelska zaprezentowała ważne daty w jego historii: 22 września 1989 roku –rejestracja przez Sąd Wojewódzki w Olsztynie, 4 czerwca 2001 r. wpisanie do Krajowej Rady Sądownictwa, 22 lipca 2022 r. – umieszczenie Towarzystwa Przyjaciół Szczytna w złotej Księdze Miasta Szczytno. Przypomniano, iż po śmierci Wandy Jurczenko-Barnowskiej (6 grudnia 2016 r.) funkcję prezesa pełni Anna Bogusz. Głównym celem działalności Towarzystwa jest opieka nad zabytkową Chatą Mazurską, działalność kulturalno-literacka na rzecz integracji lokalnej społeczności oraz popularyzacja problematyki historycznej i współczesnej Szczytna.
Po tym odbyła się prezentacja multimedialna różnorodnych form działalności Towarzystwa przygotowana profesjonalnie przez Annę Bogusz i jej syna Igora a zaprezentowana przez mecenasa Tadeusza Bogusza, (prywatnie męża Anny), dobrego ducha Chatowiczów, jak siebie nazywają bywalcy Chaty. Na licznych zdjęciach pokazano migawki z imprez literackich, odczytów, z zajęć z przedszkolakami, ze spotkań edukacyjnych z młodzieżą, seniorami, z pasjonatami, z licznych wernisaży malarstwa, rzeźby, fotografii, z plenerów artystycznych, a także spektakli teatralnych przygotowanych literacko i scenograficznie, i wyreżyserowanych przez Annę Bogusz, z zawodu aktorkę lalkarkę. Oglądamy więc sceny dokumentujące m.in. jasełka, wesela mazursko-kurpiowskie, sztuki prezentujące obyczaje i zwyczaje mazurskie, a także szopki noworoczne inscenizowane od kilkunastu lat. Pokazywanym na ekranie zdjęciom towarzyszył dowcipny komentarz autorski Tadeusza.
Po tej niezwykłej prezentacji głos zabrał dr Maciej A. Zarębski, prezes Krajowej Rady Mateczników Polskości, który przybył do Szczytna z oddalonego o ok. 350 km Zagnańska. Na początku wystąpienia przekazał uczestnikom spotkania jubileuszowego pozdrowienia od rodziny gospodarzy mateczników Patriotyzmu i Kultury oraz regionalistów ziemi świętokrzyskiej, regionu który przed laty Stefan Żeromski nazwał sercem Polski. Podkreślił, iż w działalności regionalnej istotną rolę odgrywają liderzy. W ruchu matecznikowym wręcz podstawową. To od nich i ich przywództwa zależy dynamika działalności na rzecz „małych ojczyzn” oraz praca organiczna w utrwalaniu tożsamości narodowej i wychowaniu patriotycznym młodzieży. Autentyczni liderzy to indywidualności, osoby o niezwykłej osobowości posiadające niekwestionowany autorytet i charyzmę. Do takich osób należy Anna Bogusz, która wraz z członkami swego Towarzystwa opiekuje się zabytkową, zbudowaną w połowie wieku XIX, Chatą Mazurską oraz urządzoną w części pomieszczeń obiektu stałą ekspozycją obrazującą życie Mazurów w dawnych czasach. To dzięki jej talentom organizacyjnym, artystycznym i literackim tak owocnie kwitnie i rozwija się życie kulturalno-oświatowe miasta oraz popularyzowana jest wiedza z zakresu historii Szczytna, a także Warmii i Mazur. Anna Bogusz zapewnia samodzielność programową działalności Towarzystwa oraz realizowanie podejmowanych zadań w partnerskiej relacji z władzą samorządową. W organizowanych w starej Chacie, ożywiających ją, imprezach uczestniczą ludzie o różnych poglądach politycznych, różnym statusie społecznym, i ci z lewa, i ci z prawa, i wszyscy czują się w niej dobrze. To także jest zasługą Anny Bogusz, góralka, która przed 40 laty zamieszkała na Mazurach i od tego czasu swoimi talentami, zdolnościami i sercem służy mieszkańcom Szczytna, i regionu. Bo ona, wzorem ministra Adama Bienia, patrona ruchu matecznikowego – powiedział Maciej Zarębski – od zarania swojego życia kocha Polskę, jako największy skarb całego narodu. Zaapelował do obecnych na sali przedstawicieli władzy samorządowej, by przez cały czas wspomagali materialnie działalność Chaty Mazurskiej przez pozytywne regowanie na składane przez Towarzystwo Przyjaciół Szczytna wnioski o pomoc finansową. Na koniec wręczył Annie Bogusz okolicznościowy list gratulacyjny adresowany do wszystkich członków Towarzystwa Przyjaciół Szczytna, organizacji z którą od paru lat na bazie ruchu Mateczników Polskości współpracuje oraz przekazał upominki rzeczowe i książkowe.
Po tym wystąpieniu głos zabrali goście spotkania, m.in. wicemarszałek mazursko-warmiński Sylwia Jaskulska, burmistrz Szczytna Stefan Ochman, znana pisarka Grażyna Mączkowska oraz Adam Kozłowski, kustosz Regionalnej Izby Historii i Tradycji Ziemi Chełmińskiej w podtoruńskich Łysomicach, który na ręce Anny Bogusz przekazał pamiątkowy grawerton, zapewniając o woli dalszej współpracy na rzecz idei mateczników Patriotyzmu i Kultury. Uczestnicy jubileuszu, na hasło zespołu artystycznego Kurpie odśpiewali na cześć prezes TPSz. „sto lat”. Wzruszona Anna Bogusz (fot.1) podziękowała wszystkim za udział w imprezie, jej sponsorom, m.in. Świętokrzyskiemu Towarzystwu Regionalnemu, Bankowi Spółdzielczemu w Szczytnie, za wsparcie finansowe oraz powiedziała Nie zamierzamy spocząć na laurach. Przed nami kolejne wyzwania i projekty, które, mam nadzieję, przyciągną jeszcze więcej mieszkańców do wspólnego działania na rzecz naszego miasta.
I zaprosiła wszystkich do wspólnego zdjęcia (fot.2) zachęcając do zapoznania się z ostatnią wystawą poplenerową malarstwa artystów szczycieńskich oraz odwiedzenia stoiska z wydawnictwami Biblioteki Świętokrzyskiej. Były na nim prezentowane książki autorstwa dr. Macieja A. Zarębskiego – albumowe z cyklu Wojaże po Polsce (cztery części), Szlakiem Mateczników Polskości (dwie części), Z pogranicza regionalizmu i literatury (dwie części), a także dr Ludomiry Zarębskiej tomik fraszek Hybrydowe czasy (fot.3). W części artystyczno-towarzyskiej wieczoru odbył się koncert miejscowego barda Andrzeja Ałaja oraz degustacja potraw i nalewek regionalnych. Było grubo po godzinie 20.00, gdy uczestnicy tej uczty artystyczno-biesiadnej rozchodzili się do swoich domów. Z obowiązku kronikarskiego należy dodać, iż nie zawiodła pogoda, dopisali goście, i to zarówno ci przybyli z bliższych regionów (Olsztyn), jak i ci z nieco dalszych (Toruń i Kielce).
Tym ostatnim organizatorzy nie tylko zapewnili nocleg w luksusowym hotelu Krystyna (nad jeziorem Domowym Małym), ale następnego dnia specjalny program turystyczny, w tym zwiedzanie ruin zamku krzyżackiego (przewodnikiem był Grzegorz Drężek) oraz Muzeum Rolniczego w Olszynach, po którym oprowadzał jego twórca i właściciel, niezwykle uzdolniony artystycznie rzeźbiarz – Zygmunt Rząp, organizator także coniedzielnych Giełd Staroci, a przy tym dusza towarzystwa. Przed odjazdem do Łysomic i Zagnańska goście zostali poczęstowani smacznym obiadem, w którym wzięła udział, jak i w całej wycieczce, 10 osobowa grupa członków Towarzystwa z panią prezes Anną Bogusz. Na koniec, drogi czytelniku zwracamy się do Ciebie z gorącą prośbą. o ile chcesz umocnić swoją Polskość (i przynależność plemienną) udaj się na wycieczkę do Chaty Mazurskiej, Muzeum Rolniczego w Olszynach, a także innych 165 Mateczników Polskości opisanych w dwóch tomach albumu Szlakiem Mateczników Polskości. Naprawdę warto…
Fot. Tadeusz Bogusz
