John C. Bogle to postać dobrze znana wszystkim inwestorom i specjalistom od finansów. Jako założyciel Vanguard Group oraz twórca pierwszego funduszu indeksowego na świecie, Bogle zrewolucjonizował sposób, w jaki ludzie inwestują swoje oszczędności. W swojej książce „Dość. Prawdziwe miary bogactwa, biznesu i życia” (ang. „Enough: True Measures of Money, Business, and Life”) stawia on ważne pytania dotyczące moralnych, ekonomicznych i społecznych aspektów biznesu oraz inwestycji. Choć książka ukazała się oryginalnie w 2009 roku, zaraz po wielkim kryzysie finansowym, ja miałem okazję zapoznać się z nią dopiero w 2024, kiedy na polski rynek trafiło jej drugie wydanie.
Notka o autorze
Zmarły w 2019 roku, John C. Bogle był nie tylko ikoną świata finansów. Jego filozofia inwestycyjna koncentrowała się na długoterminowych, prostych strategiach, które miały przynosić korzyści nie tylko jednostkom, ale i całemu społeczeństwu. Jako wieloletni krytyk wysokich opłat pobieranych przez fundusze zarządzane aktywnie, Bogle odegrał kluczową rolę w promowaniu niskokosztowych, pasywnie zarządzanych funduszy indeksowych.
Główne przesłania „Dość”
Książka „Dość” nie jest poradnikiem inwestycyjnym. Bogle porusza tu znacznie głębsze tematy, które dotyczą istoty bogactwa, sukcesu, a także wartości moralnych w dzisiejszym świecie. Jednym z głównych przesłań autora jest krytyka współczesnej obsesji na punkcie zysku i chciwości – w książce obrywa się głównie branży finansowej.
Założyciel Vanguarda zwraca uwagę na to, iż nowoczesny świat biznesu i finansów zbyt często koncentruje się na krótkoterminowych korzyściach. Jego zdaniem kluczowym problemem jest to, iż społeczeństwo coraz częściej mierzy sukces wyłącznie dzięki pieniędzy, tracąc z oczu fundamentalne wartości, takie jak uczciwość, zaufanie i umiar. Krytykuje również nadmierną finansjalizację gospodarki, twierdząc, iż rynki finansowe odłączyły się od swojego pierwotnego celu – wspierania rozwoju realnej gospodarki.
Co w książce może się podobać?
Wielu osobom może spodobać się krytyka obecnego systemu finansowego i tego jak działają największe firmy z tej branży. Bogle zauważa, iż rynki finansowe coraz częściej funkcjonują w oderwaniu od realnej gospodarki, co staje się problemem nie tylko dla inwestorów, ale dla całego społeczeństwa. Jako iż ja sam pracuję w tej branży, to o ile sama krytyka jest w porządku, to wydaje mi się ona zbyt moralizatorska. Powszechnie wiadomo przecież, iż przedsiębiorstwa działają w celu osiągnięcia zysków.
Autor jest ojcem inwestowania niskokosztowego poprzez indeksy giełdowe i ten wątek wielokrotnie w książce powraca. „Dość” nie traktuje o pomnażaniu pieniędzy, ale Bogle nieraz nawiązuje do swojej filozofii inwestycyjnej opartej na prostocie i niskich kosztach. Osobom szukającym przewodnika po długoterminowych strategiach inwestycyjnych książka może zaoferować kilka rad, podkreślając na każdym kroku jak istotne w inwestowaniu są koszty.
[…] wielkim wyzwaniem dla inwestorów stało się w ogóle wybraniu funduszu. Trudność takiego wyboru stała się porównywalna z trudnością podejmowania decyzji o nabyciu konkretnych akcji.
„Dość” John C. Bogle
Co w „Dość” może nie przypaść do gustu czytelnikowi?
Czytelnicy, którzy oczekują od książki szczegółowych wskazówek inwestycyjnych, mogą poczuć się zawiedzeni. Bogle bardziej koncentruje się na etycznych aspektach finansów i życia, niż na przedstawianiu konkretnych strategii.
Jak dla mnie autor przedstawia zbyt idealistyczne spojrzenie na świat finansów i biznesu. Jego krytyka chciwości i krótkoterminowych zysków, choć szlachetna, może wydawać się mało realistyczna w obliczu współczesnej, globalnej gospodarki opartej na kapitalizmie. Dodatkowo łatwo jest wygłaszać tego typu opinie z perspektywy osoby, która zgromadziła „dość” środków, aby jej dzieci i wnuki nie musiały już nigdy pracować.
Mimo iż książka podzielona jest na trzy części,momentami powtarzają się w niej te same myśli, więc, chociaż jej główne przesłania są niezwykle ważne, miejscami może wydawać się wodoleista.
Podsumowanie „Dość”
„Dość. Prawdziwe miary bogactwa, biznesu i życia” to pozycja, która zmusza do głębokiej refleksji nad tym, co oznacza sukces w życiu i biznesie. John C. Bogle, jako legenda świata finansów, oferuje unikalne spojrzenie na etykę pieniądza, inwestowania i pracy. Książka nie jest typowym poradnikiem finansowym, ale raczej filozoficznym rozważaniem nad wartościami, którymi powinniśmy się kierować. Osoby, które szukają bardziej technicznych porad inwestycyjnych, mogą poczuć niedosyt. Mam wrażenie, iż książka miała być swoistym „ostatnim przesłaniem” autora nie tylko do branży finansowej, ale także do szerszego grona osób, oraz stanowić jego spuściznę. Myślę, iż i bez tej książki Bogle’owi należy się pomnik, bo dzięki niemu miliony ludzi na całym świecie zyskały możliwość taniego inwestowania.
Ostatecznie „Dość” mówi o moralności, odpowiedzialności i celu naszych działań, zarówno w biznesie, jak i w życiu codziennym.
Jeśli interesują was bardziej praktyczne porady dotyczące inwestowania w fundusze indeksowe i ETF-y, to polecam sięgnąć do książki „Krok po kroku” J.L. Collinsa.
Dziękuję wydawnictwu Maklerska za egzemplarz recenzencki książki (link afiliacyjny).
