W niewielkiej odległości od Krakowa rozciąga się kraina, która urzeka ciszą, przestrzenią i spokojem. Ponidzie, leżące w dolinie Nidy często porównywane jest do włoskiej Toskanii. To nie przypadek. Miękkie wzgórza porośnięte winoroślą, żółcące się pola rzepaku i ziołowe łąki budzą skojarzenia z południem Europy.
Region ten nie został jeszcze odkryty przez masową turystykę, dzięki czemu zachował swój autentyczny charakter. W Ponidziu można zobaczyć rolników pracujących na polach, pasące się konie i bociany gniazdujące na dachach gospodarstw. Krajobraz tworzą rozległe panoramy, ciągnące się od Buska-Zdroju po Pińczów i Wiślicę.
Spływy kajakowe rzeką Nidą
Jedną z największych atrakcji regionu są spływy kajakowe rzeką Nidą. Ta łagodna, szeroka i płytka rzeka, z licznymi zakolami, jest idealna zarówno dla początkujących, jak i rodzin z dziećmi. Spływy organizowane są głównie na trasie Pińczów – Wiślica i zapewniają możliwość obcowania z naturą w jej najczystszej postaci.
Brzegi rzeki porasta wysoka roślinność, a nad wodą unosi się zapach ziół i traw. W czasie spływu można zobaczyć czaple, zimorodki, a choćby bobry. Firmy oferujące wypożyczenie kajaków często organizują też transport i opcje noclegowe, dzięki czemu spływ można zamienić w kilkudniową przygodę.
Historyczne miasteczka: Pińczów i Wiślica
Zwiedzanie Ponidzia to także fascynująca podróż w głąb historii, gdzie każdy kamień i mur opowiada inną opowieść. Pińczów, nazywany niegdyś "stolicą reformacji", był ważnym ośrodkiem kulturalnym i religijnym XVI wieku. To właśnie tutaj działała znana Akademia Pińczowska, a miasto było jednym z głównych centrów polskiego protestantyzmu.
Spacerując po mieście, można poczuć ducha tej burzliwej przeszłości.
Na szczególną uwagę zasługuje zespół klasztorny paulinów z XVI wieku, usytuowany malowniczo na wzgórzu św. Anny. Tuż obok znajduje się kaplica św. Anny – jedno z najstarszych renesansowych dzieł architektury w Polsce, której projekt przypisuje się samemu Santiemu Gucciemu. Wewnątrz kaplicy można podziwiać freski i sklepienie kryształowe, unikatowe na skalę krajową.
Nie sposób pominąć punktu widokowego, z którego rozciąga się panorama na dolinę Nidy – rozległe pola, wijąca się rzeka i zielone wzgórza tworzą niezapomniany krajobraz. Miłośnicy historii powinni odwiedzić także regionalne muzeum, gdzie zgromadzono eksponaty ilustrujące dzieje Pińczowa oraz bogatą kolekcję sztuki sakralnej. Centralny rynek z urokliwymi kamieniczkami, klimatycznymi kawiarniami i spokojną atmosferą dopełnia uroku tego miejsca.
Równie fascynująca jest Wiślica – jedno z najstarszych miast w Polsce, które prawa miejskie uzyskało już w XII wieku. To właśnie tutaj odbywały się wiece i zjazdy możnowładców, a miasto miało ogromne znaczenie wczesnopiastowskiej Polski. Najcenniejszym zabytkiem jest kolegiata Narodzenia NMP, pochodząca z XII wieku, która zachwyca romańskimi portalami, gotyckimi sklepieniami i reliktami jeszcze wcześniejszych świątyń odkrytych pod posadzką. To nie tylko świątynia, ale i swoiste muzeum architektury sakralnej.
Tuż obok znajduje się nowoczesne muzeum archeologiczne, wkomponowane w zabytkowe podziemia kolegiaty. Można w nim zobaczyć m.in. słynną płytę orantów z XII wieku – unikalny zabytek wczesnopiśmiennictwa chrześcijańskiego na ziemiach polskich. Wiślica to miasto, które urzeka nie tylko swoją historią, ale i spokojem – spacerując jego wąskimi uliczkami, można niemal usłyszeć echo dawnych modlitw i bitew.
Uzdrowiskowe atrakcje Buska-Zdroju
Busko-Zdrój to znane uzdrowisko, którego historia sięga XIX wieku. Miasto słynie z wód siarczkowych wykorzystywanych w leczeniu chorób reumatycznych i dermatologicznych. Turyści chętnie odwiedzają park zdrojowy, pijalnię wód oraz nowoczesne obiekty spa.
Busko to nie tylko kurort, ale także kulturalne centrum regionu. Organizowane są tu liczne koncerty, w tym Międzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Krystyny Jamroz. Spacerując po parku zdrojowym, można spotkać zarówno kuracjuszy, jak i artystów, odpoczywających przy dźwiękach muzyki klasycznej.
Rezerwaty przyrody i unikalna flora
Ponidzie to raj dla miłośników przyrody. Znajdują się tu liczne rezerwaty, m.in. Skorocice, Winiary Zagojskie, Krzyżanowice i Przęślin. Oferują one różnorodne formy krajobrazowe – od wapiennych wąwozów, przez źródła siarkowe, aż po łąki stepowe porośnięte unikalną roślinnością.
W rezerwacie Skorocice można podziwiać krasowe formy skalne i tajemnicze wąwozy. W Winiarach natomiast występują rośliny halofilne, czyli solnorośla – rzadkość w tej części Europy. Przy odpowiedniej pogodzie można spotkać tu także wiele gatunków motyli, jaszczurek i ptaków wodnych.
Winnice – smak Ponidzia w kieliszku
Ponidzie, oprócz walorów krajobrazowych i historycznych, oferuje również niezwykłe doznania kulinarne – przede wszystkim w postaci lokalnego wina. Region ten, dzięki łagodnemu klimatowi, dużej liczbie dni słonecznych i żyznym glebom wapienno-lessowym, stał się idealnym miejscem do uprawy winorośli. To właśnie tu rozwija się dynamicznie enoturystyka, przyciągając smakoszy i pasjonatów wina z całej Polski.
Jedną z najbardziej rozpoznawalnych winnic w regionie jest Winnica Złota Wieś, położona w Dolinie Nidy. Otoczona malowniczymi wzgórzami, winnica oferuje nie tylko produkcję wysokiej jakości win, ale również degustacje oraz możliwość zwiedzania plantacji. Wina produkowane na miejscu są efektem połączenia nowoczesnych technologii i tradycyjnych metod. Goście mogą skosztować różnych szczepów, takich jak solaris, seyval blanc czy regent, i poznać proces tworzenia wina – od winorośli po butelkę.
Kolejnym przykładem lokalnego sukcesu jest Winnica Zbrodzice, położona w okolicach Buska-Zdroju. To rodzinne gospodarstwo z ponad 17-letnią tradycją, które oferuje nie tylko wino, ale również agroturystykę i warsztaty dla gości. Winnica specjalizuje się w winach białych i czerwonych, a jej produkty były wielokrotnie nagradzane na krajowych konkursach. Na miejscu można także posłuchać opowieści o tajnikach winiarskiego rzemiosła oraz uczestniczyć w kolacjach degustacyjnych wśród winorośli.
Wizyta w winnicach Ponidzia to nie tylko uczta dla podniebienia, ale też doskonały sposób na pełne zanurzenie się w lokalnej kulturze i krajobrazie. To miejsce, gdzie kieliszek wina staje się opowieścią o ziemi, słońcu i pasji, która łączy naturę z człowiekiem.
Na Ponidziu czas płynie wolniej, a każdy kilometr drogi przynosi nowe odkrycia. Idealne na weekendowy wypad z dala od zgiełku miasta – Ponidzie to Polska w najpiękniejszym wydaniu.
