„Zaplątani w sieci” Elżbiety Jodko-Kuli (wyd. HarperYA) to tytuł, który objęłam patronatem medialnym. Utwór został nagrodzony w VI Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren na współczesną książkę dla dzieci i młodzieży, zorganizowanym przez Fundację „ABCXXI – Cała Polska czyta dzieciom” pod honorowym patronatem Biblioteki Narodowej, przy finansowym wsparciu Partnerów Konkursu – Fundacji PZU oraz Fundacji „AMF Nasza Droga”. Jury Konkursu, pod przewodnictwem prof. dr hab. Joanny Papuzińskiej, nawiązując do najwyższych standardów literackich wyznaczonych przez jego Patronkę, wybrało spośród 346 nadesłanych prac teksty o wysokim poziomie artystycznym i etycznym, które z pełnym przekonaniem można polecać do czytania dzieciom i młodzieży.
Takiej rekomendacji nie można podważyć, ośmielę się jednak stwierdzić, iż nie jest to książka dla młodzieży. Zdecydowanie bardziej potrzebują jej pedagodzy i rodzice dorastających dzieci. To opowieść o tym, iż bardzo łatwo możemy zgubić dziecko – w systemie i w sieci. Główna bohaterka, Kamila, to ósmoklasistka, która na jedynej szkolnej imprezie, na jaką została zaproszona, doznała wielkiego upokorzenia. Wstyd i lęk przed oceną nie pozwoliły jej wrócić do szkoły. Był koniec roku. Jej mama wyjeżdżała do Irlandii, miała nadzieję polepszyć życie swojej rodziny, zarobić na remont domu, kupić córce lepsze ubrania. Zostawiła ją pod opieką babci. Kamila zapewniała, iż ze wszystkim sobie radzi, ale stopniowo pogrążała się w nowym życiu – tym w sieci, w której mogła zbudować inną tożsamość. Nie poszła do szkoły. Nigdzie jej nie zarejestrowano. System o niej zapomniał.
W tej opowieści pozostało Majka, dziewczynka z ADHD (bliska mojemu sercu), która czasem za dużo widzi i czuje, zbyt wiele chce, w jej głowie ciągle gra radio, ale to dzięki niemu pomoże wszystkim innym bohaterom książki, bo zauważy na korytarzu nowego ucznia, Franka, który ciągle siedzi z nosem w telefonie. Z jego powodu uda się do pedagożki Anny, a ta włączy do sprawy jeszcze terapeutę.
To opowieść o tym, iż sieć może być uzależnieniem, ale też o tym, iż znajdujemy w Internecie zrozumienie, którego brakuje nam w codzienności. Dzięki Internetowi, z którego nie powinno się jednak korzystać bez kontroli opiekunów, można odnaleźć przyjaźń i wsparcie, ale tylko dlatego, iż przed monitorami siedzą ludzie wrażliwi na los innych.
Oczywiście książka jest moralizatorska i pokazuje, iż trzeba być czujnym, gdy ktoś jest nieustannie online i nigdy nie wylogowuje się do życia. Ukazuje też bezradność starszych osób wobec nowych technologii oraz problemów psychicznych i uzależnień nowego pokolenia. Opowieść pokazuje również, iż różne sytuacje rodzinne mogą prowadzić do zgubienia celu życia. Nie trzeba szukać winnych. Uważam jednak, iż mimo narracji trzecioosobowej, niezbyt dziś chwytliwych zwrotów naśladujących język młodych ludzi i liczby informacji dotyczących postępowania w takich sytuacjach, jest ona bardzo dobrym materiałem dla opiekunów, a nie dla młodzieży. W szkole można wykorzystywać pojedyncze rozdziały do wspólnych analiz i dyskusji podczas lekcji wychowawczych.
Książka wydana nakładem wydawnictwa HarperYA, młodzieżowego imprintu HarperCollins Polska.
Gdzie szukać pomocy?
1. Porozmawiaj z zaufaną osobą dorosłą. Bliscy dorośli mogą Ci pomóc poradzić sobie z problemem, pokazać możliwe rozwiązania i wesprzeć w ich realizacji.
2. Możesz zadzwonić lub napisać do Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111.
3. Możesz porozmawiać z psychologiem lub pedagogiem szkolnym, albo za zgodą rodziców skorzystać z pomocy psychoterapeuty lub psychologa. Te osoby pomogą Ci zrozumieć, z czego wynika to, w jaki sposób korzystasz z sieci, jakie potrzeby za tym stoją, i wesprą Cię w zbudowaniu zdrowych nawyków.
Chociaż książka nie pokazuje problemu cyberprzemocy, bo właśnie sieć jest tu bezpiecznym miejscem, to poniżej umieszczam kilka materiałów, które mogą się przydać podczas lekcji wychowawczych. Jest także lekcja o dopaminie i uzależnieniu od sieci.
Poradnia Dziecko w Sieci : tel.: 22 826 88 62 [email protected]
Można zapisać klasę (osoby w wieku 13–16 lat) na lekcje: “DOPAMINA – jak budować dobre relacjach rówieśnicze, a stawiać granice w tych toksycznych?” i/lub: “DOPAMINA – co zrobić, żebyśmy to my kontrolowali technologię, a nie technologia nas?”- FUNDACJA DAJEMY DZIECIOM SIŁĘ
DOPAMINA
CO ZROBIĆ, ŻEBYŚMY TO MY
KONTROLOWALI TECHNOLOGIĘ,
A NIE TECHNOLOGIA NAS?
Gdzie szukać pomocy?
1. Porozmawiaj z zaufaną osobą dorosłą. Bliscy dorośli mogą Ci pomóc poradzić sobie z problemem, pokazać możliwe rozwiązania i wesprzeć w ich realizacji.
2. Możesz zadzwonić lub napisać do Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111.
3. Możesz porozmawiać z psychologiem lub pedagogiem szkolnym, albo za zgodą rodziców skorzystać z pomocy psychoterapeuty lub psychologa. Te osoby pomogą Ci zrozumieć, z czego wynika to, w jaki sposób korzystasz z sieci, jakie potrzeby za tym stoją, i wesprą Cię w zbudowaniu zdrowych nawyków.
