NOWE HORYZONTY 2024: 10 filmów, które trzeba zobaczyć

Wieść niesie, iż w "Rodzajach życzliwości" Yorgos Lanthimos wraca do korzeni. Po flircie z mainstreamem w "Faworycie" i "Biednych istotach" grecki reżyser serwuje widowni bezkompromisową mroczną tragikomedię. Składający się z trzech noweli film to - jak piszemy w naszej recenzji - opowieść o toksycznych relacjach, w które wchodzimy z najróżniejszych powodów: czasem, by przegnać samotność, to znów z potrzeby przynależności albo w imię miłości. Wszelkie rodzaje życzliwości obracają się tu przeciw bohaterom, z każdej dobrej chęci pączkuje nowy rodzaj opresji, zaś kolejne próby odzyskania kontroli nad życiem w zarodku dusi wredne fatum. W rolach głównych Emma Stone, Willem Dafoe, Margaret Qualley oraz nagrodzony w Cannes Jesse Plemons.

Tęsknicie czasem za jakimś serialem z młodości, podczas oglądania którego czuliście się bardziej sobą? Możliwe, iż to film dla Was. "I Saw the TV Glow" opowiada o dwójce nastolatków (Justice Smith, Brigette Lundy-Paine), którzy w latach 90. nawiązują znajomość na gruncie wspólnej fascynacji ekscentrycznym młodzieżowym tasiemcem "The Pink Opaque". Czy po latach z całej jego telewizyjnej magii została bohaterom tylko banalna nostalgia? Jane Schoenbrun zabiera widzów w psychodeliczny trip, po mistrzowsku splatając dwa wątki: opowieść o doświadczeniu zblokowanego queera oraz opowieść o doświadczeniu zblokowanego pokolenia. Dla fanów "Buffy: Postrachu wampirów", "Donniego Darko" i "Twin Peaks: The Return".

Bohaterem jednej z tegorocznych nowohoryzontowych retrospektyw jest japoński mistrz Nagisa Ōshima. We Wrocławiu zobaczymy jego najważniejsze filmy, w tym m.in. słynne "Imperium zmysłów", "Imperium namiętności" czy "Wesołych świąt, pułkowniku Lawrence". "Śmierć przez powieszenie" to kolejne z jego arcydzieł. Ōshima wygłasza apel przeciwko karze śmierci, inscenizując teatr absurdu, w którym Brecht spotyka Kafkę i Godarda. Mimo dystansujących zabiegów reżyserskich i odejścia od realizmu, przesłanie filmu wybrzmiewa z potężną mocą, dowodząc wielkiego talentu Ōshimy. Więcej o filmach japońskiego reżysera przeczytacie u nas TUTAJ.

Są reżyserzy, którzy całe życie kręcą ten sam film. Adrian Panek z pewnością do nich nie należy. Jeszcze nie zdążył opaść kurz po premierze przebojowego dreszczowca "Kolory zła", a jego twórca powraca już z nowym tytułem - biografią słynnej ekolożki Simony Kossak. Córka i wnuczka legendarnych malarzy porzuca rodzinny dom w Krakowie i po ukończeniu studiów osiedla się w sercu Puszczy Białowieskiej. Tam musi stanąć w obronie nie tylko swoich ideałów, ale również świata roślin i zwierząt. Jak czytamy w festiwalowym katalogu, film Panka to "inspirująca historia o niezależności i determinacji w szukaniu własnego miejsca na ziemi, opowieść o odwiecznej potrzebie bliskości i odnalezieniu swojego stada". W tytułowej roli jedna z naszych ulubionych aktorek młodego pokolenia, Sandra Drzymalska.

Docierające do Polski filmy z Rumunii charakteryzują się brutalnie bezwzględnym spojrzeniem na codzienność. jeżeli jesteście fanami tego rodzaju opowieści, to we Wrocławiu nie możecie pominąć filmu "Trzy kilometry do końca świata". To studium małej rumuńskiej społeczności i mechanizmów grupowych działających w kontakcie z Innym. Obraz, którego premiera miała miejsce w tym roku w Cannes, to historia chłopaka, który został dotkliwie pobity, oraz jego ojca, który próbuje dociec, co tak naprawdę wydarzyło się feralnej nocy. Za kamerą stanął Emanuel Parvu, który jako aktor wystąpił u takich rumuńskich mistrzów jak: Cristian Mungiu i Bogdan George Apetri.

Quentin Dupieux to osoba, której nikomu nie trzeba przedstawiać. Francuz stworzył sobie wyjątkową niszę w światowym kinie, gdzie w pełni może puszczać wodze fantazji. Efektem tego są filmy groteskowe, absurdalne, które mieszają w głowach ludziom przyzwyczajonym dla klasycznej kinowej formy. Na tegorocznych Nowych Horyzontach będziecie mogli zobaczyć parę jego filmów. My proponujemy "Drugi akt", bo to satyra na francuską branżę filmową. Jak samozwańczy outsider widzi francuskie kino? Sprawdźcie, a z całą pewnością nie pożałujecie. Dodatkową zachętą niech będzie fakt, iż w obsadzie znalazły się pierwszoligowe gwiazdy kina znad Sekwany: Léa Seydoux, Louis Garrel i Vincent Lindon.

Jeszcze w trakcie pandemii koronawirusa zdawało się, iż ten epokowy moment gwałtownie stanie się tematem filmowych rozliczeń. Tymczasem na prawdziwie rzetelną relację ze społecznej dysocjacji lat 2020-2023 przyszedł czas dopiero za sprawą przypadkowego filmu Ye Lou. Przypadkowego, bo nieplanowany jako covidowy dziennik "Nieukończony film" to w zasadzie metanarracja o przygodnej naturze samego procesu tworzenia. Rozpoczęty przez ekipę filmową w Wuhan okres dokrętek styka się tu z pierwszymi objawami zarażenia, niespodziewanie morfując w kronikę pandemicznej atomizacji, depresyjnego rozpadu i fobii przed izolacją. W jakiś trudny do zrozumienia sposób paradokument(?) Ye Lou w 106 minutach mieści opowieść o całym spektrum ówczesnych emocji i zachowań; od "wspólnej" alkoholizacji z przyjaciółmi na Zoomie, przez druzgoczącą tęsknotę za bliskimi, oglądanymi jedynie na ekranie telefonów, po szeroką refleksję nad społeczną ceną pandemii. Archiwalne, niewykorzystane fragmenty z poprzednich dzieł reżysera (na bazie których miał powstać pierwotny film) służą tu za gorzki kontrapunkt, widmo czasów, do których świat na zawsze zamknął nam dostęp. "Nieukończony film" to dzieło wyjątkowe: zaskakujące formą i skalą pandemicznej obserwacji, a przy tym odważnie zachęcające do zadumy nad zbiorowo wypartą tragedią.

Jest rok 1918 albo 2020. Edward Abbot, urzędnik Imperium Brytyjskiego albo jego niematerialna zjawa, zapuszcza się w podróż po podległych koloniach albo wyzwolonych już od lat krajach Dalekiego Wschodu w płochliwej ucieczce przed Molly, kobietą, z którą chce wziąć ślub albo i nie chce. O najnowszym filmie Miguela Gomesa da się opowiadać jedynie z jednoczesnym użyciem ostrych alternatyw. Nakręcony w czernio-bieli "Grand Tour" to wywrotowy popis reżyserskiej inwencji: kręcone w adekwatnym kostiumie sceny historyczne przeplatają tu dokumentalne migawki ze współczesnego, miejskiego życia Hanoi, Bangkoku, Szanghaju czy Rangunu. Jak pisał w recenzji Łukasz Mańkowski: "Grand Tour", które odbywa Abbot, to podróż na styku niejednoznaczności, a przez to jedyna w swoim rodzaju. To opowiedziana w klasyczny dla Gomesa sposób bajeczka, wysnuta w służbie obrony wyobraźni, nasycona gorzkim humorem, flaneurską optyką, ambientem melancholii i senną poetyką. I chociaż Gomes gra przy tym w formalne gierki, z uwielbieniem dla wszystkich swoich własnych pomysłów, gdzieś w tle opowieść przepełnia niepokojąca na swój sposób nostalgia. Blask tęsknoty za odległymi czasami, nieco przykurzony i mglisty oczywiście zachwyca, ale rezonuje przy tym pod skórą nieoczywistym pasmem lęków. W taką magiczną podróż to aż grzech nie wyruszyć.

Mieszkałem z wieloma mistrzami Zen. Wszyscy byli kotami. Słowa te, przypisywane Eckhartowi Tolle, mogłyby być mottem przyświecającym "Kotom z Gokogu". Prezentowany na tegorocznym festiwalu w Berlinie dokument Kazuhiro Sôdy zabiera nas do mieszczącej się w miejscowości Ushimado tytułowej świątyni. To właśnie tam osiedliły się porzucone przez mieszkańców koty. Reżyser obserwuje zarówno zwierzęta, jak i ludzi, tworząc portret wyjątkowej społeczności. Choć "Koty..." są kinem obserwacyjnym i sprzyjającym refleksji, nie brakuje w nich humoru. Gwarantujemy, iż po tym seansie opuścicie kino w lepszym nastroju.

Debiut Rose Glass rzucił nas na kolana. Nic dziwnego, iż na jej kolejny film czekaliśmy jak na zbawienie. Na pierwszy rzut oka "Love Lies Bleeding" wydaje się filmem zupełnie innym. Historia dwóch zakochanych dziewczyn utrzymana została w B-klasowej tonacji – jej tłem jest miasteczko, gdzie diabeł mówi dobranoc, a jedna zła decyzja pociąga za sobą lawinę kolejnych problemów. Podobnie jak w "Saint Maud", także i tu reżyserka bierze jednak na warsztat cielesność swoich bohaterek. O ile Maud umartwiała ciało, cierpienie zawierzając Bogu, tak grana przez Katy O'Brian Jackie wyciska na siłowni siódme poty, by iść po zwycięstwo w mistrzostwach kulturystyki. To kino zaskakujące i odważnie eksplorujące gatunkowe konwencje. Jesteśmy pewni, iż będziecie o nim dyskutować jeszcze długo po opuszczeniu sali kinowej.