Nie żyje Michael Madsen, gwiazda Tarantino. Przypominamy jego najlepsze role

"Pobudeczka, bekon i jajeczka" mówi grany przez Michaela Madsena Budd do Beatrix Kiddo (Uma Thurman) w jednej ze scen dyptyku "Kill Bill". To linijka dialogu charakterystyczna dla typu postaci, jaką gra tu jeden z ulubionych aktorów Quentina Tarantino. O Buddzie słyszymy po raz pierwszy, kiedy Beatrix (aka Panna Młoda) wspomina krzywdę, jakiej doznała, układając listę osób, na których planuje wywrzeć swoją krwawą zemstę. Budd, ksywa Grzechotnik, członek oddziału morderców znanych jako Pluton Śmiercionośnych Żmij, na dodatek brat tytułowego Billa, zajmuje prominentną pozycję na tejże liście. Ale kiedy go poznajemy, nie dorasta do oczekiwań. Zamiast groźnej maszyny do zabijania okazuje się kowbojem-lumpem, który najlepsze czasy ma dawno za sobą i bieduje, mieszkając w zapyziałej przyczepie gdzieś na końcu świata. Madsen jednak pięknie odnajduje resztki godności w tym portrecie żenującego, wypalonego maczo. Budd to bowiem postać maźnięta grubą satyryczną krechą, ale rzucająca długi, melancholijny cień: oblech, ale ze szczyptą patosu oraz smutnym spojrzeniem. Tarantino i Madsen zresztą brawurowo grają nam tu na nosie. Okazuje się przecież, iż starcie z Buddem będzie dużo większym wyzwaniem dla Beatrix niż mogło się wydawać – nam i jej.

W thrillerze science fiction "Gatunek" z 1995 roku Madsen wciela się w Prestona Lennoksa – twardego jak skała najemnika wynajętego przez rząd USA do schwytania morderczej hybrydy człowieka i kosmity stworzonej w wyniku eksperymentu genetycznego. Aktor, który miał już za sobą występy u Quentina Tarantino, Olivera Stone'a i Ridleya Scotta, świetnie sprawdza się jako nieco cyniczny, zaprawiony w bojach spec od brudnej roboty. Dla Madsena była to ważna rola – pokazał bowiem, iż sprawdza się jako tzw. leading man w dużych hollywoodzkich widowiskach. "Gatunek" został doceniony m.in. za efekty specjalne (do których rękę przyłożył "ojciec" Ksenomorfa H.R. Giger), a także za sprawne połączenie napięcia, erotyki i akcji. Film Rogera Donaldsona okazał się sporym przebojem kasowym, zarabiając na całym świecie ponad 100 milionów dolarów. Doczekał się także szeregu kontynuacji.

O "Donniem Brasco" po latach najczęściej mówi się jako o aktorskim pojedynku starego (Al Pacino) i nowego (Johnny Depp), przeważnie pomijając grubo ciosaną kreację Madsena. Niesłusznie. Choć w portretowaniu mafijnego bossa aktor porusza się po dużo mniej zniuansowanych rejestrach, doskonale odtwarza figurę twardego, nieprzeniknionego mafioso, zakorzenioną w długiej tradycji kina noir. Ten dystans i chłodna podejrzliwość w toku filmu staną się dla Donniego największym wyzwaniem – konieczną do pokonania śmiertelnie niebezpieczną barierą, dystansującą go od świata, który musi zinfiltrować. Bohater Madsena, oparty na sylwetce prawdziwego gangstera Dominica Napolitano, ostatecznie w toku filmu okazuje się postacią tragiczną; człowiekiem skazanym na upadek tak samo jak wszystkie wartości, w które głęboko wierzy. Ale czy wraz z jego klęską naprawdę zatryumfowała sprawiedliwość? Geniusz filmu Mike’a Newella kryje się w sprytnym skomplikowaniu tego prostego pytania.

Rola we "Wściekłych psach" zdefiniowała karierę Michaela Madsena. Mało osób wie jednak, iż słynna scena, w której grany przez niego psychopatyczny Pan Blondyn odcina ucho policjantowi (Kirk Baltz), jest efektem improwizacji. Jedyną wskazówką, jaką dał mu Tarantino, było… "tańcz"; nigdy wcześniej nie słyszał też służącej mu za podkład muzyczny piosenki zespołu Steelers Wheel. Wybrnął śpiewająco: zainspirowana Jimmym Cagneyem choreografia i wymyślone naprędce linijki dialogowe ("Hej, co się dzieje? Słyszysz mnie?") złożyły się na scenę tyleż fascynującą, co trudną do obejrzenia. Tak właśnie przechodzi się do historii.

Kultowy film Ridleya Scotta to opowieść o kobietach, które mają dość swojego dotychczasowego życia i chcą wreszcie poczuć wolność i swobodę. To, co miało być chwilą relaksu, w wyniku tragicznego splotu okoliczności zmienia się w desperacką ucieczkę przed fatum. "Thelma i Louise" pamiętane są – i słusznie! – za sprawą fantastycznych ról Geeny Davis i Susan Sarandon. Jednak i fani Michaela Madsena mają powody, by ten film dobrze wspominać. Aktor pokazał się tu z innej strony. Jego Jimmy to człowiek zmęczony życiem, przerażony, iż kobieta, którą kocha, może go opuścić. Scena, w której oświadcza się Louise, ujawnia jego brutalność, wrażliwość, słabość. Madsen rzadko miał okazję grywać takie role. Tym bardziej warto je cenić.