A potem poznałam jego. Miał 50 lat. Był o całe pokolenie młodszy i właśnie dlatego wydawał mi się nierealny, jak coś, co nie powinno się wydarzyć.
Poznałam go w przychodni. Stałam pod ścianą w kolejce do rejestracji, bo kręgosłup bolał mnie tak, iż każde stanie było karą. On podszedł i powiedział spokojnie: „Proszę usiąść. Ja postoję”.
Odpowiedziałam: „Dziękuję, ale nie trzeba”.
On uśmiechnął się i powiedział: „Trzeba. Pani stoi już długo. Widać”.
To zdanie uderzyło we mnie dziwnie mocno, bo nikt od dawna nie mówił, iż „widać”. Wszyscy byli zajęci sobą. A on patrzył na mnie, jakby widział człowieka, nie tylko starą kobietę.
Zadzwonił dwa dni później. Skąd miał numer, do dziś nie umiem powiedzieć. Może usłyszał, gdy podawałam go w rejestracji. Może zapytał kogoś. Wtedy mi to nie przeszkadzało. Byłam samotna. Samotność robi w człowieku miejsce na błędy.
Powiedział: „Pani była wczoraj taka blada. Chciałem zapytać, czy wszystko dobrze”.
Powinnam była odłożyć słuchawkę. Powinnam była się przestraszyć. Zamiast tego poczułam wdzięczność, jakbym dostała coś, na co nie zasługiwałam.
Potem było już łatwo. Przychodził z herbatą. Nosił zakupy. Naprawił kran. Pamiętał, iż nie jem mącznych jabłek. Mówił mi „pani”, a potem „kochana”, w sposób, który brzmiał jak troska, nie jak kpina.
Powiedział: „Pani zasługuje na spokój. Wiek to nie wyrok, tylko prawo do spokoju”.
Kiedy po kilku tygodniach usłyszałam od niego słowo „ślub”, roześmiałam się nerwowo.
Powiedziałam: „Ja mam 72 lata. A pan ma 50. To wygląda śmiesznie”.
On odpowiedział: „To wygląda jak zazdrość ludzi. A ja nie żyję dla ludzi. Ja żyję dla nas. Pani nie powinna być sama”.
Zapytałam: „A po co panu to?”.
Odpowiedział bez zawahania: „Bo ja też chcę domu. Ja chcę kogoś, o kogo mogę dbać. Pani daje mi sens”.
„Sens” brzmi pięknie, kiedy człowiek jest samotny.
Dzieci zareagowały od razu. Córka powiedziała przez telefon: „Mamo, to niemożliwe. On ma 50 lat. Co on z tego ma?”.
Syn był ostrzejszy: „Nie podpisuj nic. Słyszysz? Nic”.
A on siedział obok mnie i słuchał, a po rozmowie mówił łagodnie: „Widzisz? Oni choćby nie chcą cię poznać szczęśliwej. Oni chcą mieć kontrolę”.
To był pierwszy klin. Wbity bardzo delikatnie, jakby to była troska o moje serce.
Ślub był skromny. Urząd, świadkowie, kilka podpisów. Moje dzieci nie przyjechały. Tłumaczyły się pracą. I wtedy on powiedział zdanie, którego nie zapomnę, bo brzmiało jak pocieszenie, a było ostrzem.
Powiedział: „Nie przejmuj się. Teraz masz mnie”.
Po ślubie wprowadził się do mnie. Do mojego mieszkania, mojego jedynego bezpiecznego miejsca. Na początku mówił „u nas”. Po dwóch tygodniach zaczął mówić „moje” tak, jakby to było naturalne.
Powiedział: „Przestawię ci szafkę, bo tu będziesz się potykać”.
Powiedział: „Oddaj mi klucze, ja będę otwierał. Ty masz słabe ręce”.
Powiedział: „Po co ci karta? Ja zapłacę”.
Brzmiało jak opieka. A ja byłam zmęczona. I wdzięczna. I coraz bardziej cicha.
Potem przyszedł temat dokumentów.
Powiedział: „Musimy poukładać sprawy. Pełnomocnictwo, bank, rachunki. Żebyś nie miała stresu. Ja to ogarnę. Pani w tym wieku nie powinna się denerwować”.
„W tym wieku”. To zdanie zawsze działa jak knebel, bo człowiek zaczyna się wstydzić, iż nie nadąża.
Pojechaliśmy do notariusza. Notariusz mówił szybko. On mówił jeszcze szybciej. Kładł palec na kartce i powtarzał: „Tu podpis. I tu. Standard. Zabezpieczenie”.
Zapytałam: „To dotyczy mieszkania?”.
On uśmiechnął się ciepło i powiedział: „Dotyczy spokoju. Dla ciebie”.
Podpisałam.
Pierwszy raz poczułam prawdziwy strach, kiedy w sklepie moja karta nie zadziałała. Stałam przy kasie z lekami i chlebem, a terminal pokazał błąd. Ludzie za mną patrzyli, jakbym była problemem, który spowalnia kolejkę.
Wróciłam do domu i powiedziałam: „Nie mogłam zapłacić. Co się dzieje?”.
On wziął kartę, schował ją do portfela i odpowiedział spokojnie: „Zmieniłem. Żebyś nie musiała się martwić. Teraz ja płacę”.
Powiedziałam: „Ale ja…”
On przerwał: „Kochana. Zaufaj. Ja jestem od tego”.
Od tamtej chwili musiałam prosić o pieniądze. Na drobiazgi. Na leki. Na mydło.
On mówił: „Ja kupię”. „Nie wychodź sama”. „Po co ci to?”. „Zostań w domu”.
A potem zaczął odcinać mnie od dzieci.
Kiedy dzwoniła córka, on siedział obok. Słuchał. A po rozmowie mówił: „Ona cię stresuje. To ci szkodzi”.
Kiedy dzwonił syn, mówił: „On chce cię nastawić przeciwko mnie”.
A ja zaczynałam wątpić, bo codziennie słyszałam jedną wersję świata, a byłam już zmęczona walką.
Pewnego dnia syn przyjechał niespodziewanie. Wszedł do mieszkania i stanął jak wryty, bo zobaczył, iż w moim domu rządzi ktoś inny.
Syn powiedział: „Mamo, porozmawiamy sami”.
Mój mąż, ten pięćdziesięcioletni mężczyzna o miłym głosie, odpowiedział chłodno: „Nie ma potrzeby. Twoja mama odpoczywa. Ona nie potrzebuje awantur”.
Syn spojrzał na mnie i zapytał: „Mamo, wszystko w porządku?”.
Chciałam powiedzieć prawdę. Że nie mam dostępu do pieniędzy. Że boję się otworzyć usta. Że mój telefon dziwnie często „nie działa”. Że w wieku 72 lat czuję się jak dziecko.
Ale mój mąż stał obok i patrzył na mnie z uśmiechem.
Powiedział cicho: „Powiedz mu, iż wszystko dobrze”.
I ja, ze wstydu i strachu, powiedziałam: „Dobrze”.
To jedno „dobrze” zamknęło synowi drogę. Wyszedł, a ja wiedziałam, iż właśnie zdradziłam sama siebie.
W nocy mój mąż powiedział: „Widzisz? Przyszedł robić kontrolę. Oni cię nie szanują. Oni chcą tylko mieszać”.
Potem przyszła druga koperta.
Powiedział: „Jeszcze jeden papier. Drobnostka. Żebyś była zabezpieczona”.
Zapytałam: „Co to jest?”.
Odpowiedział: „Sprawy mieszkaniowe. Tylko techniczne. Podpis i po sprawie”.
Podpisałam.
Dwa tygodnie później przyszło pismo, które czytałam trzy razy, bo nie wierzyłam. Ale zdanie było jasne.
Nie mam mieszkania.
Właścicielem jest on.
Usiadłam i poczułam, jakbym spadała, choć siedziałam.
Powiedziałam: „To niemożliwe. To był mój dom”.
On odpowiedział spokojnie: „Był. Teraz jest nasz. A adekwatnie mój, bo ktoś musi mieć porządek. Ty byś się tym nie zajęła”.
Powiedziałam: „Oddaj mi dokumenty. Oddaj mi kartę. Oddaj mi…”
On przerwał: „Nie krzycz. Zrobisz sobie ciśnienie”.
To była jego ulubiona metoda. Nie odbierał mi rzeczy. On odbierał mi prawo do emocji.
Najgorsze przyszło, kiedy powiedział: „Wyjeżdżasz”.
Zapytałam: „Dokąd?”.
Odpowiedział: „Do ośrodka. Tam będziesz miała opiekę. Ja jestem jeszcze młody. Ja nie będę się ograniczał”.
To zdanie, wypowiedziane przez pięćdziesięcioletniego mężczyznę do siedemdziesięciodwuletniej kobiety, było jak policzek. Nagle wszystko stało się jasne. To nie była miłość. To był plan.
Powiedziałam: „Chcę zadzwonić do dzieci”.
On spojrzał na mnie i powiedział: „Po co? I tak ci nie pomogą. A jak przyjadą, to będzie wstyd”.
Wstyd. Zawsze wstyd. Wstyd był jego smyczą.
W ośrodku, pierwszej nocy, nie spałam. Leżałam w ubraniu, bo bałam się, iż zasnę i obudzę się już całkiem bez życia. Trzymałam w dłoniach mój kubek w niebieskie kwiaty, jedyną rzecz, jaką pozwolił mi zabrać, jakby łaskawie.
Rano poprosiłam pielęgniarkę o telefon. Powiedziałam: „Muszę zadzwonić do syna”.
Syn odebrał.
Powiedział: „Mamo?”.
A ja powiedziałam: „Mam 72 lata. I nie mam już mieszkania. On kazał mi podpisać papiery. Nie mam kontaktu z wami, bo on was odcinał. Jestem w ośrodku”.
Po drugiej stronie była cisza, a potem usłyszałam w jego głosie coś, czego nie słyszałam od dawna. Wściekłość i miłość.
Syn powiedział: „Mamo, podaj adres. Jedziemy”.
Córka dołączyła do rozmowy i powiedziała przez płacz: „Myślałam, iż ty nie chcesz. On mówił, iż ty jesteś szczęśliwa i my przeszkadzamy”.
I wtedy zrozumiałam, jak działał ten mechanizm. On był młodszy, sprytniejszy, miał siłę i czas. A ja miałam samotność, wdzięczność i wstyd.
On obiecał opiekę i spokój. Dał mi izolację i podpisy.
I zabrał mi dom, zanim zdążyłam zrozumieć, iż prawdziwy spokój nie wymaga tajemnic i pośpiechu.
Bo opieka, która odcina od dzieci, nie jest opieką.
Jest przejęciem.