Agencja Informacyjna: Starym Jedwabnym Szlakiem wędrowały towary, a wraz z nimi muzyka i instrumenty. Dzięki temu chińska cytra Guzheng była inspiracją dla wielu światowych instrumentów smyczkowych. Tradycja przetrwała i doczekała się kontynuacji.
Spis treści
Amber & Silk Project. Co to jest muzyka chińskiej i polskiej duszy?
Dziś na nowym globalnym Szlaku Pasa i Drogi spotkały się chińska Guzheng i polska Suka, prababka europejskich skrzypiec. Tak powstała, wspólnie grana, na wielu koncertach, przejmująca, porywająca, zachwycająca muzyka. Muzyka chińskiej i polskiej duszy została zarejestrowana na płycie „Amber & Silk Project”. Warto jej posłuchać wyruszając na muzyczny Szlak.
Kim są twórcy projektu „Amber & Silk Project”?
Maria Pomianowska – profesor doktor habilitowana sztuk muzycznych, multiinstrumentalistka, wokalistka, kompozytorka i pedagog. 30 lat temu, wspólnie z Ewą Dahlig i Andrzejem Kuczkowskim, zrealizowała rekonstrukcję zaginionych staropolskich instrumentów smyczkowych: suki biłgorajskiej, fideli płockiej i suki mieleckiej.
Yu Mingjie jest w tej chwili doktorantem w Akademii Muzycznej w Krakowie, studiuje u prof. dr hab. Marii Pomianowskiej. Jest nauczycielką gry na cytrze chińskiej guzheng w School of Music na Hebei Normal University.
Amber & Silk Project. Polska suka i chiński Guzheng – różnice i podobieństwa
Instrumenty muzyczne od wieków towarzyszą ludziom na całym świecie, a każdy region rozwijał swoje unikalne formy i style muzyczne. W tym artykule przyjrzymy się dwóm, na pozór odległym instrumentom – polskiej suce oraz chińskiemu Guzheng. Choć oba pochodzą z odmiennych kultur i tradycji, można dostrzec zarówno różnice, jak i pewne podobieństwa w ich budowie, technice gry i zastosowaniu.
Amber & Silk Project. Czym jest suka?
Suka to tradycyjny, polski instrument smyczkowy, który pochodzi z obszaru Podkarpacia, znany od XVI wieku. Instrument ten, nazywany często „suką biłgorajską”, jest wyjątkowy ze względu na swoją specyficzną budowę oraz sposób gry, który różni się od bardziej znanych europejskich instrumentów smyczkowych, takich jak skrzypce.
Suka posiada cztery struny, a muzycy grają na niej, naciskając struny bezpośrednio paznokciami, zamiast opuszkiem palców, co daje charakterystyczny dźwięk. Jest to instrument, który odgrywał kluczową rolę w tradycyjnej muzyce wiejskiej Polski, szczególnie w muzyce tanecznej i weselnej. Przez wiele lat był niemal zapomniany, ale w XX wieku przeżył renesans dzięki zainteresowaniu etnografów i muzyków tradycyjnych.
Amber & Silk Project. Czym jest Guzheng?
Guzheng to tradycyjny, chiński instrument strunowy, którego historia sięga ponad 2500 lat. Jest to instrument o szerokiej podstawie z licznymi strunami, który należy do rodziny cytr. Posiada od 16 do 21 strun, rozpiętych na dużym, drewnianym pudle rezonansowym. Instrument ten zyskał popularność w Chinach i Azji Wschodniej i jest wykorzystywany zarówno w muzyce tradycyjnej, jak i współczesnej.
Guzheng wyróżnia się możliwością grania szerokiej gamy tonów i harmonii. Struny są naciągane na ruchomych mostkach, co pozwala muzykowi modyfikować wysokość dźwięków w czasie gry. Wykorzystywane są zarówno techniki fingerstyle, jak i użycie specjalnych piórek na palcach, co pozwala uzyskać bogaty dźwięk pełen niuansów.
Budowa i technika gry – różnice między suką a Guzhengiem
Budowa i liczba strun
Jedną z najbardziej oczywistych różnic między suką a Guzhengiem jest ich liczba strun. Suka ma tylko cztery struny, które są rozpięte na smukłym pudle rezonansowym. Guzheng, z kolei, to instrument o znacznie większej liczbie strun – zwykle posiada ich od 16 do 21. Struny Guzhenga są rozpięte na dużym pudle rezonansowym, przypominającym deskę, co czyni go bardziej podobnym do europejskich cytr lub harfy niż instrumentów smyczkowych.
Technika gry
Kolejną dużą różnicą jest sposób gry na tych instrumentach. Na suce gra się smyczkiem, a struny naciska się paznokciami, co daje charakterystyczny, szorstki, nieco nosowy dźwięk. Technika gry wymaga precyzyjnej kontroli nad paznokciami, ponieważ to one odpowiadają za wyraźną artykulację dźwięku.
W przypadku Guzhenga, muzycy używają piórek zakładanych na palce, aby wydobywać dźwięki z każdej ze strun. Jest to technika bardziej podobna do gry na harfie lub gitarze fingerstyle. Ruchome mostki na Guzhengu pozwalają także na modyfikowanie wysokości dźwięku, co daje muzykowi większą elastyczność w tworzeniu harmonii i melodii.
Amber & Silk Project. Podobieństwa w muzycznej ekspresji suki i Guzhenga
Melancholia i liryzm
Mimo iż oba instrumenty pochodzą z zupełnie różnych kultur, mają pewne wspólne cechy w zakresie wyrazu emocjonalnego. Zarówno suka, jak i Guzheng potrafią wydobywać dźwięki pełne melancholii i liryzmu. W tradycyjnych melodiach wykonywanych na suce często pojawia się smutek i tęsknota, co wynika z jej historycznego związku z muzyką ludową. Guzheng, z kolei, ma bogatą historię związaną z muzyką dworską oraz poezją, co czyni go idealnym narzędziem do wyrażania głębokich emocji.
Rola w tradycyjnej muzyce
Oba instrumenty pełniły istotną rolę w tradycyjnych kulturach muzycznych swoich krajów. Suka była używana głównie w muzyce tanecznej i weselnej, a także w repertuarze pieśni ludowych. Guzheng natomiast znalazł swoje miejsce zarówno w muzyce dworskiej, jak i ludowej, i towarzyszył często chińskim opowieściom muzycznym oraz poezji. W obu przypadkach instrumenty te miały głębokie znaczenie kulturowe i emocjonalne, będąc wyrazem narodowej tożsamości.
Repertuar – tradycyjne i współczesne wykorzystanie
Suka w muzyce współczesnej
Suka, mimo iż jest instrumentem historycznym, zyskała drugie życie w XXI wieku dzięki renesansowi muzyki tradycyjnej w Polsce. Wielu współczesnych muzyków tradycyjnych oraz folkowych włącza sukę do swojego repertuaru, nadając jej nowe brzmienie i interpretacje. Niezwykle interesujące jest to, jak ten stary, niemal zapomniany instrument odnajduje się w nowoczesnych aranżacjach, łącząc tradycję z nowoczesnością.
Guzheng na scenie światowej
Guzheng, choć tradycyjnie związany z chińską kulturą, zyskał popularność na całym świecie. Współcześnie można go usłyszeć nie tylko w tradycyjnej muzyce chińskiej, ale także w nowoczesnych interpretacjach muzyki filmowej, popularnej, a choćby elektronicznej. Dzięki swojej wszechstronności stał się instrumentem uniwersalnym, który potrafi wzbogacić brzmienie wielu gatunków muzycznych.
Amber & Silk Project. Przeszłość i przyszłość, wschód i zachód
Suka i Guzheng to dwa instrumenty o bogatej historii, pochodzące z różnych stron świata, ale mające wspólną cechę – zdolność do wyrażania głębokich emocji i wprowadzania słuchacza w wyjątkowy nastrój. Choć różnią się pod względem budowy, techniki gry i pochodzenia, oba odgrywały kluczową rolę w tradycyjnych kulturach muzycznych swoich krajów. Współcześnie oba instrumenty znajdują swoje miejsce zarówno w tradycyjnych, jak i nowoczesnych aranżacjach, łącząc przeszłość z teraźniejszością.
AI Kultura, Chiny /MNN/ Fot. materiały prasowe, Wideo CRI / 9.10.2024
