Bardzo dużym zainteresowaniem cieszyło się spotkanie poświęcone Polakom ratującym Żydów, które odbyło się w Tarczku, w gminie Pawłów. Swoją wiedzą podzieliła się dziennikarka Radia Kielce Marlena Płaska oraz dr Tomasz Domański z Instytutu Pamięci Narodowej.
Marlena Płaska w 2018 roku przygotowała liczący 40 odcinków cykl pod tytułem „Polacy ratujący Żydów”. Pokazywał on historie rodzin z województwa świętokrzyskiego, które podczas II wojny światowej pomagały przeżyć innym mieszkańcom pochodzenia żydowskiego. Każdy z odcinków powstawał we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej.
– Wiele z tych historii już zostało upamiętnionych, a ich bohaterowie zostali odznaczeni przez Instytut Yad Vashem medalem „Sprawiedliwy wśród narodów świata”. W naszym województwie taki medal przyznano 280 osobom. Część historii dopiero po raz pierwszy w naszym cyklu została opowiedziana, a spotykaliśmy się z reakcjami dzieci, czy wnuków naszych rozmówców, którzy mówili, iż dziadkowie nigdy wcześniej o tych wydarzeniach nie odpowiadali. Spotkania takie jak to rzucają nowe światło na wydarzenia z okresu II wojny światowej. Uczestnicy dzielą się wspomnieniami już często zasłyszanymi od rodziców, czy dziadków, a niejednokrotnie to po raz pierwszy przypominane zdarzenia. Ich wartość jest tym większa, iż świadków tamtych historii zostało kilka – tłumaczy Marlena Płaska.
Często się zdarzało, iż Żydzi, którym udało się przetrwać okupację niemiecką po wojnie chcieli żyć pełnią życia.
– Wielu z nich miało wysokie osiągnięcia naukowe z dziedziny matematyki czy fizyki, byli doskonale prosperującymi przedsiębiorcami, czy zajmowali stanowiska rządowe. Jedna z kobiet, która w piwnicy jednego ze świętokrzyskich domów przeżyła wojnę, została doradcą prezydenta USA Ronalda Regana. On sam własnoręcznie napisał do polskiej rodziny list, w którym dziękował za uratowanie Żydów – dodaje dziennikarka.
W czasie II wojny światowej pomoc Żydom była uważana przez Niemców za najgorsze przestępstwo, przypomina dr Tomasz Domański z kieleckiej delegatury IPN.
– Często Niemcy zmuszali polskich księży, by komunikaty okupacyjne odczytywali podczas nabożeństw. W żadnym nie znalazłem informacji, iż przynależność do Armii Krajowej będzie karana śmiercią, a wielokrotnie powtarzały się ostrzeżenia, iż za pomoc Żydom będzie obowiązywała właśnie taka kara. Ten terror był podtrzymywany przez Niemców choćby pod koniec 1944 roku, kiedy przegrywali wojnę na wszystkich frontach – zwraca uwagę historyk.
Organizatorem spotkania było Stowarzyszenie Miłośników Wsi Tarczek i radny Szymon Wojteczek we współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury, Sportu i Rekreacji w Pawłowie. Jak podkreślali uczestnicy, trzeba przypominać o tej historii.
– Wiele z tych wydarzeń znamy z opowieści rodziców, ale już nasze dzieci o nich nie wiedzą, albo wiedzą znacznie mniej. Możliwość posłuchania o tym, co się wydarzyło blisko nas, po sąsiedzku na nowo pozwala poznać swoją okolicę – mówili.
Podczas spotkania prezentowane były przykłady bohaterstwa rodzin zamieszkałych na terenie gminy: Pawłów, Bodzentyn i Nowa Słupia, a wszystkie te historie znajdują się na stronie internetowej polacyratujacyzydow.com.pl.
