Między niebem a ziemią. Opowieść z zapomnianego lasu | Wystawa poplenerowa

Między niebem a ziemią. Opowieść z zapomnianego lasu | Wystawa poplenerowa

Wystawa: 13.09 – 31.10.2025
Muzeum Archeologiczne w Biskupinie

Serdecznie zapraszamy na wystawę poplenerową pt., Między niebem a ziemią. Opowieści z zapomnianego czasu” do Muzeum Archeologicznego w Biskupinie.

Na wystawie zostaną zaprezentowane prace: Katarzyny Klich, Roberta Kuśmirowskiego, Anny Tyczyńskiej, Moniki Wińczyk, Huberta Wińczyka oraz Nat Białobrzeskiej, Julii Brodzińskiej, Marii Czachor, Wiktorii Staszak, Lidii Tomaszewskiej.

Kuratorką wystawy jest dr hab. Anna Tyczyńska, prof. UAP.

Wystawa będzie czynna w dniach 13 września – 31 października 2025 roku.

Pomiędzy niebem a ziemią. Opowieści z zapomnianego czasu

„(…) dla archaicznego człowieka świat był nasycony świętością, a przestrzeń — hierofanią”
Eliade, M. (1957). The Sacred and the Profane.

Wystawa „Pomiędzy niebem a ziemią. Opowieści z zapomnianego czasu” jest refleksją nad światem duchowym i materialnym dawnych kultur i ludzi dawnych czasów. Prace zaproszonych artystów wchodzą w dialog z archeologią i historią Biskupina, odwołując się do znalezionych na miejscu artefaktów, dawnych wierzeń, mitów oraz symboli, na fundamencie których społeczności sprzed tysięcy lat budowały swoją egzystencję.

Życie dawnych ludzi pozostawało w głębokiej symbiozie z naturą, która była równocześnie źródłem życia, jak i zagrożenia. Natura traktowana była jako byt ożywiony przez duchy, bóstwa i siły niepojętego porządku, który regulował cykle przyrody, wpływał na losy ludzi i społeczności. Na codzienność i światopogląd człowieka pierwotnego wpływała więc świadomość zagrożeń i śmierci, a natura — piękna, a zarazem dzika i nieprzewidywalna — była źródłem lęków egzystencjalnych. Ryszard Panasiuk zwraca uwagę, iż „człowiek doświadczał ambiwalencji wobec przyrody: był jej częścią, a jednocześnie próbował się od niej wyzwolić, znajdując w wierzeniach sposób na oswojenie przemijania i śmierci”.

Nie tylko poprzez wierzenia, ale i rytuały człowiek pierwotny próbował odnaleźć się w świecie, w którym granice między sferą ziemską a niebiańską były płynne i przenikały się wzajemnie. Jak podkreśla Jan Assmann, w kulturach tradycyjnych „rytuały pełniły rolę pośredników między człowiekiem a światem nadprzyrodzonym, służąc utrzymaniu kosmicznej równowagi i porządku społecznego”. Stąd motywy świętych drzew, zwierząt i innych form naturalnych pojawiające się zarówno w wierzeniach, jak i sztuce, stanowiły symbole łączące ziemię z niebem, świat żywych z zaświatami. Claude Lévi-Strauss zauważał z kolei, iż „mity i wierzenia stanowią dla społeczeństw mechanizm obronny, który pomaga poradzić sobie z nieuchronnością losu i tajemnicą śmierci”. W ten sposób dawni ludzie nie tylko opisywali świat, ale także konstruowali systemy znaczeń, które pomagały im radzić sobie z niepewnością i lękiem.

Prezentowane na wystawie prace podejmują próbę odtworzenia tych odczuć i relacji, jednocześnie wpisując je w współczesny dyskurs o tożsamości, pamięci i związkach człowieka z naturą. W ten sposób wystawa „Pomiędzy niebem a ziemią” staje się nie tylko podróżą w czasie, ale także refleksją nad uniwersalnymi pytaniami dotyczącymi ludzkiego miejsca w świecie.

dr hab. Anna Tyczyńska, prof. UAP

Bibliografia:

• Eliade, M. (1957). The Sacred and the Profane.
• Assmann, J. (1997). Moses the Egyptian.
• Panasiuk, R. (2004). Człowiek wobec przyrody.
• Lévi-Strauss, C. (1955). The Structural Study of Myth.