W naszej kulturze matka jest często postrzegana jako opiekuńczy symbol miłości bezwarunkowej. Niestety, nie zawsze jest to prawda – istnieje problem, który dotyka wielu rodzin, a mianowicie matki o osobowości narcystycznej. Te kobiety mogą negatywnie wpływać na swoje dzieci, niszcząc ich poczucie własnej wartości i pewność siebie.
Narcyzm to zaburzenie osobowości charakteryzujące się między innymi potrzebą bycia w centrum uwagi, brakiem empatii oraz niezdolnością do patrzenia na świat z perspektywy innej osoby. Osoby o takim zaburzeniu często troszczą się przede wszystkim o swoją reputację i mogą mieć destrukcyjny wpływ na otaczających je ludzi.
Anna Dąbrowska, psychoterapeutka pracująca w Strefie Myśli w Warszawie, udzieliła wywiadu dla portalu „Mamadu”, w którym omówiła problem matek narcystycznych. Wskazała, iż zarówno te matki, które są nieangażowane i zaniedbują swoje obowiązki wobec dzieci, jak i te, które są nadopiekuńcze, zwykle nie dostrzegają, iż dziecko to odrębna istota z własnymi pragnieniami i celami. Te matki często oczekują, iż ich dzieci będą żyć według ich wytycznych. Warto jednak pamiętać, iż nasza osobowość kształtuje się pod wpływem wielu czynników, takich jak wczesne doświadczenia, genetyka, wychowanie czy otoczenie. Dzieci wychowywane przez matki narcystyczne są szczególnie narażone na negatywny wpływ takiego rodzaju opieki.
Matki o zaburzeniu narcystycznym często nie są w stanie nawiązać zdrowej relacji z dzieckiem oraz zaakceptować jego indywidualności – mówi Dąbrowska. Spektrum działań matek narcystycznych jest szerokie i różnorodne. Często poświęcają one dużo uwagi wyglądowi swojego dziecka, jego wynikom w szkole czy osiągnięciom, które mogą pokazać innym. Nie zawsze jednak interesują się tym, czy ich dziecko jest naprawdę szczęśliwe. W niektórych przypadkach narcyzm matki może przejawiać się przez zaniedbywanie potrzeb dziecka na rzecz własnych.
Dzieci wychowywane przez matki o osobowości narcystycznej mogą reagować na to różnymi sposobami. Jak podkreśla Dąbrowska, dobra atmosfera w domu to najważniejszy czynnik chroniący dzieci przed różnymi problemami, takimi jak uzależnienia w okresie dojrzewania. Mogą one również naśladować zachowania matki i przenosić je na swoje relacje z rówieśnikami. Dzieci wychowywane przez matki narcystyczne często uczą się, iż muszą spełniać oczekiwania swoich rodziców, aby zasłużyć na ich miłość.
Matki narcystyczne często wymagają od swoich dzieci, aby te realizowały ich plany i oczekiwania. Planują dla nich idealną ścieżkę rozwoju i kariery, które dzieci muszą zrealizować. jeżeli dziecko nie spełni tych oczekiwań, może zostać odrzucone przez matkę – mówi Dąbrowska.
Jednym z możliwych skutków wychowania przez matkę narcystyczną jest przyszłe zachowanie dzieci w związkach – często stają się one niezależne i samowystarczalne, co może prowadzić do powtórzenia wzorców i bycia narcystycznym partnerem lub rodzicem. Nie jest to jednak regułą – psychoterapia może pomóc tym osobom przepracować negatywne doświadczenia z dzieciństwa i nawiązać zdrowe relacje z innymi ludźmi.
