Lista Polskiego Dziedzictwa Filmowego to historia kina w pigułce. „Chcemy, by polska klasyka wróciła do obiegu” | Birkut otwierał drzwi

Zdjęcie: Renata Pajchel / East News


Lista Polskiego Dziedzictwa Filmowego nie jest próbą stworzenia nowego kanonu, zresztą żyjemy w czasach, w których kanony się raczej kwestionuje – mówi Tomasz Kolankiewicz, dyrektor Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. JAKUB DEMIAŃCZUK: – Skąd wzięła się potrzeba stworzenia Listy Polskiego Dziedzictwa Filmowego?
TOMASZ KOLANKIEWICZ: – Z tym pomysłem wyszła dr Monika Supruniuk, moja zastępczyni, konserwatorka taśmy filmowej, badaczka życia i osiągnięć Kazimierza Prószyńskiego, polskiego wynalazcy i konstruktora filmowego. Bezpośrednią inspiracją do stworzenia listy był rejestr filmów prowadzony przez Bibliotekę Kongresu Stanów Zjednoczonych – stamtąd pożyczyliśmy też pomysł, żeby lista była co roku uzupełniana o kolejne tytuły. A podstawowe założenie Listy Polskiego Dziedzictwa Filmowego było takie, iż chcemy pokazać to, co najważniejsze w polskim dorobku audiowizualnym. I nie chodziło wyłącznie o pole estetyczne – to tylko jeden z elementów, które braliśmy pod uwagę, wcale nie kluczowy.

Potrzebny nam kolejny kanon filmowy?
Ale to nie jest żaden kanon ani ranking najlepszych polskich filmów. Kontrowersje, jakie budzi lista, biorą się najczęściej z niezrozumienia założeń. Kluczem jest tutaj perspektywa Filmoteki Narodowej jako archiwum. Dla nas, tak jak dla wszystkich widzów, jest oczywiście istotne, czy film jest spełniony artystycznie. ale równie ważne jest to, na jakim nośniku został zapisany, jak ma być prezentowany, jakie miał w momencie premiery znaczenie nie tylko dla teoretyków, ale też dla polskiego społeczeństwa. Nie każdy film spełniony artystycznie jest ważny, z drugiej strony filmy mniej udane często stają się z jakiegoś powodu istotne albo kultowe. Przy układaniu listy znaczące było też to, co wynikało z ewolucji formy filmowej. Historia kina jest przecież zespolona z historią rozwoju sprzętu filmowego. Zależało nam na tym, żeby ewolucja technologiczna znalazła odzwierciedlenie na naszej liście, to znaczy, iż są tutaj filmy, które pod takim czy innym względem były pionierskie.