„Nowe Info” rozmawia z Piotrem T. Nowakowskim, tyszaninem, profesorem Instytutu Badań Edukacyjnych w Warszawie oraz Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Prof. Piotr T. Nowakowski„Nowe Info”: – Czy młodzi różnią się od pokolenia swych rodziców?
Piotr T. Nowakowski: – W kluczowych wymiarach nie odróżniają się w znaczący sposób. Podobnie jak ich rodzice, mierzą się z prozą codzienności, poszukują własnego miejsca w życiu, towarzyszą im podobne nadzieje i lęki. Gdy jednak zajrzeć głębiej, można dostrzec pewne odrębności.
– Jakie konkretnie?
– Przykładem są przemiany wywołane postępem technicznym. W moim pokoleniu dość powszechnie stosowaną przez rodziców karą za złe zachowanie był tzw. szlaban. W konsekwencji małolat przez parę dni nie mógł wychodzić z domu, co było dla niego na wskroś dokuczliwe. Dziś mamy sytuację odwrotną. Jako swoista kara traktowana bywa przez dziecko właśnie konieczność wyjścia na dwór, czego tłem jest cechująca je skłonność do przesiadywania w domu ze telefonem w ręku.
– Czy to jedyne różnice?
– Należę do pokolenia, którego młodość naznaczyły doświadczenia stanu wojennego oraz kryzysy lat 80. i 90., z kolei udziałem generacji moich rodziców był mrok II wojny światowej i wczesnego komunizmu. Te doświadczenia w dużej mierze hartowały ludzki charakter. Tymczasem współczesnej młodzieży, w sensie generacyjnym, los oszczędził takich prób. Choć w życiu osobistym nie brakuje jej licznych trosk, to jednak młode całość dorasta dziś w warunkach wyjątkowo komfortowych. To sytuacja wysoce pożądana, tyle że
przynosi również niekorzystne następstwa.
– Jakie są to następstwa?
– W swej postapokaliptycznej powieści The end G. Michael Hopf tak oto ujął cykliczność historii: „Trudne czasy tworzą silnych ludzi, silni ludzie tworzą dobre czasy, dobre czasy tworzą słabych ludzi, a słabi ludzie tworzą trudne czasy”. Współczesna młodzież jest wychowywana w warunkach bezpiecznych, nie będąc zbytnio konfrontowana z przeciwnościami losu. Tymczasem to właśnie pokonywanie trudności, nie zaś otrzymywanie wszystkiego na tacy, kształtuje charakter. Na tym odcinku mamy dzisiaj problem. Nie bez przyczyny współczesnych milenialsów określa się mianem „płatków śniegu”.
– Skąd to określenie?
– Przedstawicieli tej grupy młodych cechuje indywidualizm i pewna niezaradność życiowa zawiniona nadopiekuńczą postawą rodziców. Są to osoby wykształcone, otwarte na świat, nierzadko pochodzące z dobrze sytuowanych rodzin, jednak odznaczające się nieumiejętnością przyjmowania krytyki, choćby konstruktywnej, oraz niekoniecznie zasadnym przekonaniem o swej wyjątkowości. Słabiej radzą sobie w grupie, są nadwrażliwe, łatwiej poddają się emocjom, często też stawiają się w roli ofiary, choćby drobne przeciwności postrzegając jako koniec świata.
– Co da się z tym zrobić?
– Należy na nowo przemyśleć stosowane metody wychowania i formy wsparcia psychologicznego. No i nieustannie pamiętać o oczywistej prawdzie zawartej w łacińskiej sentencji „bonum arduum est”, w świetle której wszelkie dobro, do którego dążymy, wymaga od nas wysiłku. Te i inne kwestie podjęliśmy w koordynowanej przeze mnie serii wydawniczej Współczesne Problemy Wychowania.
Rozmawiał: Jarosław Jędrysik
Dzisiejsza młodzież – jej przekonania, wartości, postawy życiowe – spotyka się nierzadko z krytyką starszego pokolenia. Zarzuca się młodym ludziom, iż bywają niezorganizowani, lekkomyślni, oczekują dużo – dają mało, wykazują brak zainteresowania sprawami społecznymi, a pojęcie dobra wspólnego wykracza poza ich elementarną zdolność rozumienia rzeczywistości. Taki uogólniony opis, niezależnie od stopnia jego trafności, nie jest niczym zaskakującym w niekończącej się sztafecie pokoleń, każda bowiem wschodząca generacja wnosi ze sobą pewną dozę fermentu zaburzającego status quo.
Realizowana w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa seria wydawnicza Współczesne Problemy Wychowania dotyka wyzwań wprawdzie stale towarzyszących młodemu człowiekowi, jednak uobecniających się dzisiaj w nowym kontekście. Tomy serii są możliwe do pobrania w formacie PDF, także dzięki kodu QR.
