Henryk Sienkiewicz – pisarz celebryta. Dziś byłby królem Pudelka?

Henryk Sienkiewicz (1846-1916) to wybitny polski pisarz, gwiazda światowego formatu, noblista… ale też celebryta prowadzący rock’n’rollowe życie? Dzisiaj byłby kobieciarzem oblegającym Pudelka i Plotka? Tabloidy z pewnością żerowałyby na jego licznych mezaliansach, szczególnie na małżeństwie z własną cioteczną siostrzenicą.

Podlasie. To właśnie tam, we wsi Wola Okrzejska, 5 maja 1846 urodził się Henryk Sienkiewicz. Wywodził się ze zubożałej szlachty, więc już w wieku 10 lat podjął pacę jako guwerner. Miłość do pisania wyssał z mlekiem matki, bo Stefania Sienkiewicz pisywała wiersze. Wydała dwa opowiadania oraz powieść. Henryk Sienkiewicz już w gimnazjum napisał powieść „Ofiara” (nie zachowała się) i rozpoczął pracę nad powieścią obyczajową „Na marne”. Rodzice wybralijednak dla niego inną drogę.

Henryk Sienkiewicz – nie tylko edukacja

Młody Henryk Sienkiewicz rozpoczął studia medyczne w Szkole Głównej Warszawskiej, w której uczyli się jego późniejsi literaccy rywale Bolesław Prus i Aleksander Świętochowski. Rzucił jednak wydział lekarski, by rozpocząć studia prawnicze i ostatecznie wybrać wydział filologiczno – historyczny. W 1869 roku zaczął pracę jako dziennikarz. Zadebiutował recenzją teatralnej w „Przeglądzie Tygodniowym”. Od 1873 roku pod pseudonimem „Litwos” publikował felietony w „Gazecie Polskiej”, gdzie od 1873 roku pisał felietony. Od 1974 roku, mając już na koncie kilka nowel, prowadził dział literacki w „Niwie”, której został współwłaścicielem.

Więcej kultury? Pan Od Kultury zaprasza na Facebooka i

Wyświetl ten post na Instagramie

Instagram

Sienkiewicz nie zdał egzaminów końcowych i w 1871 r. zrezygnował z dalszej edukacji. W międzyczasie, w 1869 r. rozpoczął pracę dziennikarską w warszawskich redakcjach „Niwy”, „Przeglądu Tygodniowego” i „Tygodnika Ilustrowanego”. Wtedy powstały m.in. „Humoreski z teki Worsztyły”, „Selim Mistrza” i „Hania”

Henryk Sienkiewicz na fotografii Stanisława Bizańskiego, lata 80. XIX wieku

Oczywiście nie samą nauką i pracą żył młody Henryk Sienkiewicz. Fascynowało go życie towarzyskie. Był częstym bywalcem warszawskich salonów, gdzie wniknął w środowisko literacko-dziennikarskie. Przyjaźnił się ze stołeczną cyganerią, m. in. z Adamem Chmielowskim i Stanisławem Witkiewiczem.

CZYTAJ WIĘCEJ: H.P. Lovecraft – życie jak horror? Ciekawostki o twórcy Cthulhu

Henryk Sienkiewicz – długa droga do Nobla

W latach 1876-1878 Henryk Sienkiewicz w towarzystwie aktorki Heleny Modrzejewskiego wyjechał do Stanów Zjednoczonych jako korespondent Gazety Polskiej. Drukowała jego „Listy z podróży do Ameryki”, które jak opisuje Iwona Kienzler, „przyniosły mu status ówczesnego celebryty”. Z tego okresu pochodzą też „Szkice węglem” oraz utwory przesycone tematyką amerykańską, m. in. „Latarnik”, „Wspomnienia z Maripozy”, „W krainie złota”, „Komedia pomyłek” i „Za chlebem”.

W 1878 roku Henryk sienkiewicz wrócił do Europy, a jego droga wiodła przez Londyn i Paryż, gdzie mieszkał i pisał „Janko Muzykanta”. Do Polski wrócił dopiero w 1987 roku. Nie był to jednak koniec jego podróży, ponieważ od 1881 r. często wyjeżdżał za granicę do włoskich, austriackich, francuskich uzdrowisk, ze względu na zły stan zdrowia żony, a później także swój. Badacze życia Henryka Sienkiewicza obliczyli, iż na podróże poświęcił 17 lat życia.

Henryk Sienkiewicz jest autorem wielu nowel, podejmujących różnorodną problematykę. Opisywał w nich m. m dramatyczne losy wsi pouwłaszczeniowej (Szkice węglem), zastanawiał się nad kwestią wychowania wiejskich dzieci (Janko Muzykant). Podjął temat tragicznego, zmarnowanego życia polskich emigrantów w Ameryce (Za chlebem) i tęsknoty za ojczyzną (Latarnik). Poruszył także, egzotyczny dla ówczesnego polskiego czytelnika, problem zagłady indiańskiego plemienia (Sachem).

W 1882 roku nawiązał współpracę z dziennikiem „Słowo”, który od maja 1883 do marca 1884 w odcinkach publikował powieść „Ogniem i mieczem”, a później „Potop” (od grudnia 1884 do września 1886) oraz „Pan Wołodyjowski” (od maja 1887 do maja 1888 roku). Jak pisze Narodowe Centrum Kultury, „w Trylogii Sienkiewicz ujawnił ogromny talent epicki: umiejętność budowania fabuły, wartki tok akcji, wielość postaci i epizodów, plastyczność opisów, trafność w oddawaniu szczegółu obyczajowego”.

Twórczość Henryka Sienkiewicza – fikcja kontra historia

Henryk Sienkiewicz w swojej twórczości implementował motywy „ku pokrzepieniu serc” i chciał budzić świadomość narodową. W ten sposób dzieła Sienkiewicza stały się niezwykle popularne w okresie zaborów. Sienkiewicz jest także uważany za mistrza łączenia historii z literacką fikcją. Jednak Sienkiewicz miał swoich hejterów.

Sienkiewicza bardzo żywo zajmowały kwestie społeczne, występował z licznymi inicjatywami mającymi rozwiązać palące problemy życia społecznego, m.in. był współorganizatorem Kasy im. Mianowskiego, prezesem Warszawskiej Kasy Przezorności dla Literatów i Dziennikarzy. Także sanatorium przeciwgruźlicze na Bystrem w Zakopanem zawdzięcza swoje istnienie m.in. Sienkiewiczowi.

Sienkiewicz przez zazdrosnych polskich piasarzy nazywany był „pierwszorzędnym autorem drugorzędnym”. W recenzjach zarzucano mu odbieganie od prawy historycznej i przesadne uproszczenia. Jednak najważniejszymi krytykami Sienkiewicza byli czytelnicy. A ci byli spragnieni jego twórczości. W „Dziennikach” Stefana Żeromskiego czytamy, iż na poczcie ustawiały się wielogodzinne kolejki („ze dwudziestu szewców, czeladników, sklepikarzy”), czekając na „Słowo”, w którym w odcinkach ukazywał się „Potop”. Urzędnicy pocztowi czytali więc teksty Sienkiewicza zniecierpliwonym czytelnikom na głos.

Sam widziałem w Sandomierskiem, jak wszyscy, tacy nawet, którzy nigdy nic nie czytują, dobijali się o Potop. Książki kursują, rozbiegają się błyskawicznie. Niebywałe, niesłychane powodzenie

Henryk Sienkiewicz – zdjęcie na safari w Afryce

Quo Vadis – Henryk Siekiewicz światową gwiazdą literatury

Pod koniec lat 80-tych XIX wieku Sienkiewicz podróżował do Hiszpanii i do Afryki (skąd pisał „Listy z Afryki”). W 1893 roku rozpoczął prace nad książką „Quo vadis”. W latach 1897–1900 w „Tygodniku Illustrowanym”, w odcinkach ukazywała się powieść „Krzyżacy” (wydana w 1900 r oku). W 1894 premierę miała powieść „Rodzina Połanieckich”, na którą wpłynęły jego burzliwe i skomplikowane sprawy sercowe.

Powieść „Quo Vadis” to była istna eksplozja. Początkowo ukazywała się w odcinkach na łamach „Gazety Polskiej”. „Czasu” oraz w „Dzienniku Poznańskim”. Gdy wydano ją w całości w 1986 roku, pokochali ją czytelnicy w Europie i w wielu krajach na świecie. W Ameryce była najpopularniejszą książką w 1898 roku. We Włoszech w ciągu kilku lat ukazało się niemal 100 wydań. Do dziś powieść została przetłumaczona na ponad 50 języków (m.in. na japoński, chiński, arabski, jidysz, łacinę i esperanto). Była też wielokrotnie wystawiana na deskach teatralnych oraz ekranizowana (po raz pierwszy już w 1912 r., w reżyserii włoskiego reżysera Enrico Guazzoni). Henryk Sienkiewicz był ceniony przez takich pisarzy jako Tołstoj czy Mark Twain. Warto wspomnieć, iż już wcześniej, gdy mieszkał w Stanach Zjednoczonych „pisząc większość swych dzieł w hotelach i pensjonatach, znał i korespondował z wieloma wybitnymi osobistościami swoich czasów”.

Był w Konstantynopolu, Atenach, Neapolu, Rzymie, Hiszpanii i na Zanzibarze. Jego ostatnia wyprawa do Afryki w 1890 r. zainspirowała go do napisania „Listów z Afryki”. W czasie pobytu za granicą i licznych powrotów do Polski (głównie do Zakopanego) powstało wiele powieści i opowiadań, m.in. „Ogniem i mieczem”, „Potop”, „Pan Wołodyjowski”, „Quo vadis”, „Rodzina Połanieckich” i „Bez dogmatu”.

Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz to pierwszy polski pisarz uhonorowany nagrodą Nobla (w 1905 roku). Medal otrzymał za całokształt twórczości i „wybitne osiągnięcia w dziedzinie eposu”). Kapituła podkresliła jego „rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu”.

Kobiety Henryka Sienkiewicza kobieciarz pozytywizmu

Gdyby Henryk Sienkiewicz tworzył dzisiaj, byłby pewnie pisarzem celebrytą regularnie goszczącym na łamach tabloidów. Był trzykrotnie żonaty. Ślub z pierwszą żoną – Marią Szetkiewicz – wziął w 1881 roku. W 1885 roku Maria zmarła na gruźlicę. W 1893 roku wziął ślub z młodzszą od siebie o 27 lat Marią Wołodkowiczówną. Odeszła od niego kilka tygodni po złożeniu przysięgi małżeńskiej. Plotkowało się również, iż Maria była owocem romansu swojej matki, a ojciec „grał rolę nieświadomego rogacza”.

Historia miłości Marii i Henryka, oraz rola jej matki w tym związku („obiecywała mu same słodycze z pożycia z Marynuszką”), to temat na długą i zawiłą historię, którą dziś miesiącami żyłaby prasa brukowa. Zdaniem niektórych historyków, w pewnym momencie matka Marii miała sama zakochać się w Sienkiewiczu i probowała odwieść swoją córkę od małżeństwa, by zająć jej miejsce. I podobno to ona doprowadziła do szybkiego rozpadu małżeństwa. Istnieje również podejrzenie, iż Maria po prostu znalazła sobie młodszego adoratora. Sam Sienkiewicz później pisał: „miałem do czynienia z biernością, z oschłością serca i bezwiednym egoizmem z jednej, a z nerwową, szaloną i przewrotną głową z drugiej strony. Marynuszka była tak uprzedzona, zbuntowana i zrażona do mnie przez matkę, iż brałem ślub z wrogiem”.

Było to wydarzenie niebywałe. Od plotek huczała nie tylko Warszawa, ale i Kraków, gdzie pisarz brał w listopadzie 1893 roku ślub. Żyła tym cała Polska, od Kresów po Wielkopolskę

Trzeci ślub Henryk Sienkiewicz wziął w 1905 roku w wieku 41 lat z 24-letnią Marią Babską. Była jego cioteczną siostrzenicą, a „najbardziej zaskoczona była jego szwagierka Jadwiga Janczewska, która niebawem uczyniła wiele, by „wybić mu z głowy tę pannę”. Wczesniej Janczewska na krótki nakłoniła go do porzucenia Babskiej. Jak czytamy w książce „Nobliści Skandaliści”: „oznajmił Marii, iż cierpi na „anemię mózgu”, lekarze zabronili mu pisać i czytać, wobec czego nie może się wiązać węzłami małżeńskimi i niszczyć życia drugiej osobie„. Zanim zdecydował się na trzeci ślub w jego życiu pojawiła się jeszcze piękna Adolfina Czarnowska zwana „Cyganeczką” oraz tajemnicza panna O.

CZYTAJ WIĘCEJ: Graham Masterton – najlepsze książki [ HORROR TOP 8 ]

O tej drugiej pisał przyjacielowi w liście, iż panna O. jest tak ładna i do tego ma tak obrośnięte ręce, iż bandowałem do samego Wrocławia, nie wyjmując godzin spoczynku i jadła. Na granicy podejrzewano, że ukrywam jakąś kontrabandę Bandowanie oznaczało w gwarze warszawskiej silną erekcję.

CZYTAJ WIĘCEJ: Stephen King – ciekawostki i mało znane fakty. „Te książki miały się nie ukazać…”

Pomijając małżeństwa Sienkiewicza, źródła rozpisują się o plotkach, które krążyły o jego życiu uczuciowym. Miał opinię kobieciarza. Po sukcesie Trylogii otrzymywał mnóstwo propozycji matrymonialnych, „matki podsuwały mu swoje córki, a ojcowie kusili posagami”.

Nobel Henryka Sienkiewicza

Ostatnią podóż HenrykSienkiewicz odbył do Vevey w Szwajcarii, gdzie zamieszkał i zmarł 15 listopada 1916 roku. Tam został również pochowany. W 1924 roku prochy pisarza sprowadzono do Polski, następnie złożono je w krypcie archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Pomnik Henryka Sienkiewicza możemy zobaczyć w Łazienkach Królewskich w Warszawie.

Dopiero starając się ogarnąć cały dorobek Sienkiewicza, wtedy widzi się, jak jest olbrzymi. Jego epicki styl osiąga szczyty artyzmu. jeżeli robi on tak imponujące wrażenie na kimś, kto zna jego dzieła wyłącznie w tłumaczeniach, to jak piękne muszą być w oryginale

Więcej kultury? Pan Od Kultury zaprasza na Facebooka i

Wyświetl ten post na Instagramie

Instagram

Źródło: Onet, Narodowe Centrum Kultury, Ciekawostki Historyczne, Znak Księgarnia, Muzeum Narodowe w Kielcach, Iwona Kienzler – „Henryk Sienkiewicz dandys i celebryta„, Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, książka Nobliści Skandaliści, Polskie Radio, Wielka Historia, Piotr Łopuszański „Warszawa Literacka”

Nowele Henryka Sienkiewicza:

• 1872 Humoreski z teki Worszyłły
• 1875 Stary sługa
• 1876 Hania
• 1877 Selim Mirza
• 1877 Szkice węglem
• 1878 Komedia z pomyłek
• 1879 Janko Muzykant
• 1879 Przez stepy
• 1880 Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela
• 1880 Niewola tatarska
• 1880 Za chlebem – na jej podstawie powstało libretto do opery Konstantego Gorskiego
• 1880 Orso
• 1881 W krainie złota
• 1881 Latarnik
• 1882 Bartek Zwycięzca
• 1882 Jamioł
• 1888 Ta trzecia
• 1889 Sachem
• 1889 Wspomnienie z Maripozy
• 1892 Pójdźmy za Nim!
• 1897 Na jasnym brzegu

Powieści Henryka Sienkiewicza:

• 1872 Na marne
• Trylogia: Ogniem i mieczem (1884), Potop (1886), Pan Wołodyjowski (1888)
• 1891 Bez dogmatu
• 1894 Rodzina Połanieckich
• 1896 Quo vadis
• 1900 Krzyżacy
• 1906 Na polu chwały
• 1910 Wiry
• 1911 W pustyni i w puszczy
• 1914 Legiony

About Post Author

Pan Od Kultury - Wojciech Kozicki

Miłośnik dobrych historii, gitarzysta, fan "Misia" i starych komiksów

[email protected]

http://panodkultury.com.pl

Wyświetl ten post na Instagramie