Gdziekolwiek poza świat. Lato Site-Specific w okresie 11.05 – 08.09.2024. Jest to nowa inicjatywa CRP, której celem jest ożywienie działalności Centrum w okresie letnim, a zarazem uatrakcyjnienie przestrzeni parku i mniejszych galerii dla publiczności. Taka potrzeba zaistniała w związku z planowaną rozbudową budynku Muzeum Rzeźby Współczesnej, a więc i zamknięciem go dla zwiedzających w latach 2024-2026.
Cyklicznie odbywające się krótkie, różnorodne wystawy, działania site-specific i performanse z udziałem współczesnych artystek i artystów m. in. z Polski, Włoch, Chorwacji, Norwegii a także Islandii sprawią, iż Centrum Rzeźby Polskiej podczas letnich miesięcy stanie się atrakcyjnym, wartym odwiedzenia miejscem, a zmieniająca się regularnie oferta wystaw przyciągnie więcej widzów. Lato Site-Specific będzie stanowiło pewnego rodzaju eksperyment, którego efekty pozwolą na rozwinięcie tego typu działań w kolejnych latach.
Koncepcja tego, przybierającego różne oblicza, międzynarodowego projektu została zainspirowana tytułem jednego z wierszy Charlesa Baudelaire’a z tomu „Paryski splin” (1869). Wybrzmiewa w nim przesyt rzeczywistością wielkich metropolii, które w tej chwili znajdują się w poważnym kryzysie. W jego rezultacie pojawia się pragnienie zmiany i potrzeba zadawania egzystencjalnych pytań, które łączą się ze skłonnością do eskapizmu w rejony jeszcze nieodkryte i nie „skolonizowane” przez agresywny kapitalizm, hiperkonsumpcjonizm, czy konflikty antagonizujące i wyniszczające społeczeństwa świata.
Taką alternatywą stanie się dla artystów teren CRP, gdzie zrealizują szereg prac o charakterze site-specific, zastanawiając się nad obecną kondycją ludzkości, jednocześnie odwołując się do historii i tożsamości miejsca, oferując także jego nowe interpretacje. Większość prac zostanie wykonana na miejscu, przy wykorzystaniu zasobów warsztatowych CRP.
Zaplanowaliśmy trzy odsłony projektu, które otworzą się kolejno w maju, czerwcu i lipcu tego roku. Każda część przygotowywana jest przez innego kuratora bądź kuratorkę na terenie Parku Rzeźby a także we wnętrzu Galerii Kaplica i do każdej, kolejnej części zaproszonych została grupa artystów i artystek. Wernisaże wszystkich trzech wystaw będą ponadto wzbogacone działaniami towarzyszącymi, takimi jak koncerty, performanse, warsztaty, spotkania z artystami i artystkami.
Premierowa odsłona projektu zaplanowana jest na 11.05.2024 i kuratoruje ją Marta Wróblewska. Prace do tej części stworzą Dominika Skutnik, Igor Grubić i Diego Cibelli. Inspirowana rozwijaną od wielu lat landartową praktyką, a także dociekaniami związanymi z procesualnością aktu twórczego praca Dominiki Skutnik odniesie się do rozumienia i wartościowania statusu rzeźby i jej możliwą dematerializacją, rozumianą bardziej jako idea czy dopowiedzenie niż konkretny obiekt. Chorwacki artysta Igor Grubić znany jest ze swoich polityczno-poetycko-artystycznych interwencji w przestrzeni publicznej, a zwłaszcza jej zabytkowych elementach składających się na dziedzictwo materialne. W Orońsku artysta zrealizuje szereg mikro-interwencji, kontynuując praktykę rozwijaną od lat 90., opartą na projektach o charakterze site-specific, wchodzących w dialog z istniejącymi pomnikami i budynkami reprezentującymi historię, tożsamość i pamięć miejsc. Włoski artysta Diego Cibelli tworzy na granicy rzeźby, instalacji i dizajnu. Z niezwykle głęboką świadomością i wyczuciem aranżuje swoje prace w przestrzeniach „pomiędzy”, w których inscenizuje alternatywne enklawy, światy równoległe. Artystyczny dialog Cibellego z kaplicą CRP w Orońsku będzie łączył elementy jego dotychczasowej praktyki z zupełnie nowym wątkiem w jego twórczości, inspirowanym ideą przynależności wynikającej z aktu rozproszenia.
Powyższe interwencje dopełni performens na terenie orońskiego parku, wykonany przez duet artystek z Oslo. LOCUS to działający od 2006 r. nomadyczny i fluktuujący byt, kolektyw artystyczny i niezależna platforma perfromatywna utworzona przez Tanję Thorjussen i Thale Fastvold. Tematem ich badań jest duchowość w sztuce, którą w praktyce odnoszą do kwestii środowiskowych, takich jak zmiany klimatu, wymieranie gatunków i globalne ocieplenie, dla których rozwiązaniem jest odnowa duchowa i silniejsze połączenie z ziemią i naturą.
Drugą część projektu, kuratorowaną przez Paulinę Kuhn, zamierzamy otworzyć 22.06.2024 i zaprezentujemy wówczas grupę artystek i artystów pochodzących z Islandii. Sztuka tego regionu świata jest w Polsce praktycznie nieznana i nie była do tej pory prezentowana w Centrum Rzeźby Polskiej. Rzeźba, instalacje przestrzenne i site-specific są dziedzinami dominującymi w sztuce artystów islandzkich i chcielibyśmy przybliżyć je polskiemu odbiorcy. I tak, inspiracją dla twórczości Evy Isleifs jest przestrzeń zewnętrzna, a zwłaszcza ogród, park, ścieżki spacerowe, czyli obszary stworzone w celu poddania przyrody pod kontrolę człowieka. W swojej pracy artystka eksperymentuje z performatywną rzeźbą, badając sposób, w jaki ludzie odnoszą się do swojego otoczenia dzięki narzędzi, zachowań i rytuałów. Terenem takiego eksperymentu stanie się tym razem oroński Park, a zwłaszcza jego ścieżki. Powstała praca site-specific będzie bazować na umieszczonych w nim znakach i ich działaniu, swoistej poezji, którą tworzą. Drugi artysta, Helgi Þórsson stworzy w Parku złożoną z kilku rzeźb scenę zainspirowaną fotografiami tego obszaru z ubiegłego wieku. Jej centralnym punktem będzie ogromna postać, czy to mężczyzny, czy kobiety, trzymająca kij i obserwująca zza drzewa publiczność. Ekspresyjna, wykonana w zapleczu warsztatowym CRP rzeźba, będzie wchodziła w bezpośredni dialog z widzem, wywołując nieprzyjemne uczucie bycia obserwowanym przez obcego.
Z kolei dzięki instalacji wideo autorstwa słynnego islandzkiego artysty-performera Ragnara Kjartanssona Galeria Kaplica zamieni się w mini salę koncertową. W prezentowanej w niej pracy zatytułowanej „Bóg” artysta, z towarzyszeniem orkiestry jazzowej, śpiewać będzie zaledwie trzy słowa powtarzając je setki razy, wciąż i wciąż od nowa. To teatralne i dramatyczne dzieło jest próbą wyzwolenia ludzkich emocje z duchowego kryzysu i ma dać poczucie pocieszenia w melancholii ludzkiej egzystencji. Pokazanie tej pracy będzie możliwe dzięki współpracy z Muzeum Sztuki w Reykjaviku Hafnarhús. Całość dopełni performance zaprezentowany podczas otwarcia przez Örna Alexandra Ámundasona. Artysta podejmuje w swoich działaniach tematy transpozycji i interpretacji. Często koncentruje się na błędach i niedoskonałościach codzienności, przenosząc owe „skazy” do innego świata – sztuki i nadając im rangę „dzieł”.
Trzecia odsłona projektu kuratorowana będzie przez Stanisława Małeckiego i zostanie otwarta 27.07.2024. W jego ramach Karolina Grzywonowicz, Maciej Kwietnicki wraz z zaproszonymi przez nich osobami uchodźczymi i aktywistami z fundacji Refugees Welcome Polska w ciągu tygodniowego pobytu w Orońsku stworzą symboliczne schronienie w Galerii Kaplica. Powstała konstrukcja będzie odtworzeniem osłon, jakie osoby uchodźcze budowały, kryjąc się przed trudnymi warunkami atmosferycznymi w lasach na granicy Polsko-Białoruskiej. W odtworzeniu schronień w nowym kontekście osobom uchodźczym pomoże artysta Maciej Kwietnicki. Z kolei Karolina Grzywonowicz w ramach przeprowadzanych przez siebie kilkutygodniowych warsztatów postara się przywołać wspomnienia tych osób związane z zapachami białowieskiego lasu, który towarzyszył im przez długie tygodnie. Na podstawie tych informacji artystka wydestyluje aromat, który następnie rozprzestrzeni wewnątrz instalacji. Ta zapachowa konstrukcja zostanie zaaranżowana z myślą o architekturze przestrzeni wystawienniczej, a także wykorzysta potencjał otaczającego ją Parku Rzeźby, jak i symboliki dawnej Kaplicy, sugerujących bezpieczne miejsce schronienia.
Podczas otwarcia wystawy swój performans wykona Aurora Lubos, która przetransponuje opowieści osób uchodźczych na język choreografii. Artystka będzie zbierać te narracje w ramach przeprowadzanych z Karoliną Grzywonowicz warsztatów, zainicjowanych w siedzibie Fundacji Refugees Welcome Polska, które rozpoczną się na kilka tygodni przed inauguracją projektu.
