FestivALT 2025: żydowska tożsamość, sztuka i nadzieja w cieniu kryzysów

Kraków po raz dziewiąty stanie się miejscem intensywnych artystycznych poszukiwań, dialogu z żydowską tożsamością i prób odnalezienia nadziei w świecie pełnym napięć. Od 20 do 29 czerwca FestivALT zaprosi mieszkańców i gości miasta na wydarzenia teatralne, taneczne, muzyczne i performatywne – nieoczywiste, odważne i wymykające się schematom.

Tegoroczna edycja FestivALT stawia pytanie, jak możliwe jest poszukiwanie nadziei w świecie pogrążonym w kryzysach. Jak podkreśla dyrektor festiwalu, Michael Rubenfeld, „poszukiwanie czegoś przypominającego wiarę w przyszłość staje się szczególnie ważne w świecie chylącym się ku upadkowi”. Program powstał w odpowiedzi na dramatyczne wydarzenia w Gazie, Izraelu i Ukrainie oraz w kontekście narastającej fali antysemityzmu, która dotyka społeczności żydowskie na całym świecie.

FestivALT – jak co roku – czyni żydowską historię i tradycję punktem wyjścia do refleksji nad współczesną tożsamością żydowską. – Wiele osób żydowskich wykorzystuje wielowiekowe żydowskie tropy jako narzędzia analityczne, odnosząc je do współcześnie stawianych pytań o żydowską tożsamość. Wydarzenia w Izraelu i Gazie narzucają określone ramy definicyjne żydowskości – nieutożsamianie się z nimi przez dużą liczbę osób sprawia, iż coraz istotniejsza staje się próba określenia tożsamości diasporycznej – tłumaczy Rubenfeld. – W Polsce istnieje szereg reprezentacji „żydowskości”, ale często są one albo stereotypowe, albo bardzo konwencjonalne. Dlatego chcemy stworzyć przestrzeń dla różnorodnych, radykalnych podejść do żydowskości – dodaje.

Tegoroczny FestivALT to dziesięć dni intensywnych doświadczeń artystycznych – teatralnych, tanecznych, muzycznych i interdyscyplinarnych – realizowanych w starannie dobranych lokalizacjach na terenie Krakowa. Poniżej prezentujemy wybrane wydarzenia oraz pełny program festiwalu.

Festiwal rozpocznie się w piątek, 20 czerwca, od plenerowego koncertu zespołu Mojše Band (Słowacja) i brytyjskiej kantorki Rachel Weston. Wspólnie zaprezentują nowoczesne interpretacje utworów galicyjskich kantorów – Hirsza Lejba Bakona oraz jego syna Izraela Bakona. Tradycyjny, środkowoeuropejski hazzanut spotyka się tu z elektronicznymi brzmieniami, a religijne, złożone melodie łączą się z rytmicznymi nigunami i marszami. To muzyczna uczta pełna kontrastów, dialog pokoleń i kultur.

W sobotnie popołudnie zaplanowano wernisaż wystawy „Life Is With People”, poświęconej życiu w sztetlach. Ekspozycja zostanie otwarta w wyjątkowej przestrzeni Kiosk.Events, a towarzyszyć jej będzie spotkanie z artystką Yael Vishnizki-Levi. Wieczorem w Staromiejskim Centrum Kultury Młodzieży odbędzie się monodram „If I Had a Gun, I’d Take Them All Down” ukraińskiego artysty Piotra Armianovskiego. Spektakl inspirowany historią Dmitrija Bogrowa – zamachowca na carskiego premiera – to surowa medytacja nad cykliczną przemocą, z użyciem nowatorskich multimediów i silnie osobistym przekazem.

W niedzielę, 22 czerwca, na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu Plaszow odbędzie się performance „Epitaph”. Artystka Katja Urban odda hołd polsko-żydowskiej poetce Zuzannie Ginczance i jej poetyckiemu dziedzictwu.

W środę, 25 czerwca, Stakkato Art Space & Music Studio zaprosi na immersyjną instalację dźwiękową „The Longlasting Project” Nicolása Melmanna. Projekt inspirowany muzyką Mortona Feldmana i żydowską duchowością oferuje uczestnikom doświadczenie „rozszerzonego czasu”, przestrzeń kontemplacji i oporu wobec współczesnego pośpiechu.

Dzień później, w czwartek 26 czerwca, w Ośrodku Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora CRICOTEKA zaprezentowany zostanie spektakl taneczny „Ta’am”. Francuska choreografka Jessica Bonamy-Pergament tworzy w nim spotkanie żydowskiej i arabskiej muzykalności – taniec, pieśni z Afryki Północnej, dźwięki lutni i ekspresyjna choreografia splatają się w opowieść o kulturach i tożsamościach. Po spektaklu odbędzie się spotkanie z artystką.

Pełny program FestivALT 2025 oraz szczegóły dotyczące biletów i lokalizacji dostępne są na stronie organizatora.