Psychologowie i neurobiolodzy tłumaczą, iż nie chodzi tu o prawdziwe odrodzenie miłości, ale o reakcję naszego mózgu na stratę. Utrata partnera aktywuje te same obszary, które odpowiadają za głód i uzależnienie. Gdy nagle znikają bodźce, do których przywykliśmy — wiadomości, zapach, głos, rutyna — nasz organizm domaga się ich powrotu. To właśnie wtedy pojawia się uczucie, które mylimy z miłością.
Sprytna iluzja, czyli jak broni się nasz mózg
Badania neurobiolożki Helen Fisher z Rutgers University pokazują, iż po rozstaniu w mózgu aktywują się te same obszary, które odpowiadają za uzależnienie od substancji psychoaktywnych. To dlatego nie możemy przestać sprawdzać, czy nasz on już coś wrzucił, to dlatego wciąż o nim śnimy i to dlatego piosenka przypomina tamten czas. Miłość – a adekwatnie jej brak – działa jak emocjonalny detoks. To, co nazywamy „ponownym zakochaniem” to w rzeczywistości reakcja na odstawienie. Gdy obiekt uczuć znika, mózg – przyzwyczajony do codziennej dawki dopaminy – próbuje odzyskać równowagę. Dlatego tak łatwo wtedy o idealizację: pamiętamy to, co dobre, a zapominamy, dlaczego relacja naprawdę się skończyła.
Tęsknota to nie miłość
Według badań opublikowanych w Journal of Positive Psychology wiele osób po rozstaniu przechodzi przez etap chwilowego nasilenia emocji wobec byłego partnera. To efekt tęsknoty, a nie nowego uczucia. Uczucie przypominające miłość pojawia się nie dlatego, iż zrozumieliśmy, iż „to ten jedyny”, ale dlatego, iż nasz mózg nie znosi pustki. Psychoterapeuci podkreślają, iż tęsknota może być mylona z miłością, bo daje podobne fizjologiczne sygnały: przyspieszone tętno, gonitwę myśli, emocjonalne napięcie. W rzeczywistości to nie powrót uczuć, ale proces żałoby po relacji — próba zrozumienia, co poszło nie tak.
Dlaczego niektórzy przeżywają to mocniej niż inni?
Dużą rolę odgrywa styl przywiązania. Osoby o stylu lękowo-ambiwalentnym silniej reagują na rozstanie, bo ich poczucie bezpieczeństwa zależy od bliskości z partnerem. Gdy jej zabraknie, uruchamiają się mechanizmy lęku i potrzeba odzyskania kontroli. Z kolei osoby o stylu unikowym często emocjonalnie odcinają się jeszcze przed końcem relacji. Z tego powodu rzadziej „zakochują się po czasie”. Badania z Personality and Individual Differences pokazują, iż sposób, w jaki reagujemy na stratę, nie zależy od siły uczucia, ale od tego, jak radzimy sobie z brakiem. Jedni potrzebują symbolicznego „detoksu”, inni wracają myślami, aż zrozumieją, iż kochali nie osobę, a emocje, które dawała/wywoływała. Choć brzmi paradoksalnie, to doświadczenie może być ważnym etapem rozwoju emocjonalnego. Pokazuje, jak działa nasz mózg, jak silną mamy potrzebę więzi, a także jak często mylimy miłość z uzależnieniem od emocji. Zakochanie po rozstaniu może być więc nie błędem, ale sygnałem, iż uczymy się rozpoznawać, co naprawdę czujemy. Niektórzy wracają do swoich byłych partnerów, wierząc, iż to „druga szansa”. Inni – po prostu pozwalają temu uczuciu wybrzmieć, by iść dalej.
