[Artykuł] 50 lat temu… 1974

Kolejny świetny rok z historii fonografii. Może bez żadnego wielkiego przełomu, choć dało się zaobserwować pewne nowe zjawiska. Tym najważniejszym było chyba wydanie przez Tangerine Dream albumu "Phaedra", od którego zaczął się nowy nurt w progresywnej elektronice - tzw. szkoła berlińska. W ciągu kilku kolejnych lat styl ten zyskał wielu naśladowców i sporą popularność, przyczyniając się do emancypacji elektroniki jako pełnoprawnego gatunku muzyki rozrywkowej.

Rockową scenę zdominował glam, który osiągnął wówczas swoje wyżyny - także te artystyczne za sprawą twórców w rodzaju Briana Eno, Sparks, Davida Bowie czy Queen. Tymczasem rock progresywny, przynajmniej w tym symfonicznym wydaniu, stawał się coraz mniej postępowy, co jednak nie przeszkodziło, by King Crimson, Genesis, Yes czy Gentle Giant wydali jedne ze swoich lepszych płyt. Jeszcze ciekawiej było jednak w innych nurtach proga, gdyż Robert Wyatt, Gong i Egg wydali jedne z najwiekszych dzieł sceny Canterbury, wciąż silny był krautrock, a w progowym podziemiu umacniały się Area, Magma i Henry Cow. Poza progiem Rory Gallagher wydał jedną z najlepszych rockowych koncertówek, Neil Young osiągnął swoje studyjne wyżyny, a Joni Mitchell coraz śmielej realizowała swoje artystyczne ambicje, oddalając się od folku w stronę jazzu.

Jazz z kolei wciąż był zdominowany przez fusion, które było jednak jeszcze dalekie od kompletnego skomercjalizowania, o czym mogą świadczyć ówczesne, bardzo dobre albumy Milesa Davisa, Billy'ego Cobhama czy grup Weather Report i Return to Forever. Bardzo interesujący był też jednorazowy projekt polskich, austriackich i niemieckich muzyków pod tytułem "Kunstkopfindianer". Z akustycznego jazzu warto natomiast zwrócić uwagę na debiut nowej grupy Tomasza Stańki oraz nieco spóźnioną, ale niezwykle udaną odpowiedź Joego Hendersona na spiritual jazz.

Rock i jazz nie były, oczywiście, jedynymi znaczącymi wówczas gatunkami. 1974 był także dobrym rokiem dla soulu i pokrewnych stylów czy música popular brasileira, na temat których nie mam dużej wiedzy, ale zadbałem o to, by były reprezentowane na poniższej liście. Wybór tytułów Top 100 niewątpliwie jest skażony subiektywizmem - wyraźnie widać, które z ówczesnych stylów najbardziej mnie interesują - jednak uważam, iż mimo wszystko jest wartościowym przeglądem tego, jak i co wtedy grano.