Alex Libertad – Humanaizer

Wydział Sztuki Mediów, Fotografii i Filmu Eksperymentalnego
Pracownia Sztuki Instalacji i Cybermediów
dr hab. Andrzej Wasilewski

Kim jesteśmy w świecie kapitalistycznym? Liczbą w statystykach społecznych, kodem w tabelach biurokratycznych, numerem konta w banku. Jesteśmy redukowani do danych – klasyfikowani, obliczani, archiwizowani, sprzedawani, wykorzystywani. Manipulowano nami, podrabiano nas, ukrywano. Kompresowano dla wydajności, filtrowano pod kątem użyteczności, sortowano według wartości rynkowej. Wpisywano nas w produkcyjne modele, oceniano przez sztuczną inteligencję, korygowano dla większej kompatybilności z systemem. A gdy przestajemy być użyteczni – usuwani.

Kapitalizm nie tylko organizuje nasze życie, ale i zarządza naszą śmiercią. Statystyki stają się nagrobkami, wskaźniki – epitafiami. Umieramy w przewidywalnych kategoriach. System optymalizuje choćby koniec, redukując go do liczb w raportach i kalkulacjach kosztów. Humanaizer to krytyczna odpowiedź na władzę biurokracji, która sprowadza jednostki do danych.

Główną metodą techniczną zastosowaną w Humanaizerze jest sonifikacja, technika przypisywania dźwięków do danych statystycznych. Wykorzystując mikrokontrolery Raspberry Pi i Arduino, urządzenie pobiera statystyki śmierci i cierpienia wynikające z mechanizmów kapitalistycznych i tłumaczy je na dźwięk. Siedem ekranów wyświetla na żywo zmieniające się liczby: (1) populację świata, (2) zgony dzisiaj, (3) osoby zmarłe z głodu, (4) liczbę niedożywionych, (5) zgony kobiet podczas porodu, (6) śmierci spowodowane chorobami wynikającymi z braku dostępu do wody oraz (7) samobójstwa. Każda zmiana wartości na ekranie uruchamia przypisany jej dźwięk.

Praca jest interaktywna – dźwiękami można sterować dzięki przycisków, aktywując lub wyłączając konkretne statystyki. Dodatkowe pokrętła umożliwiają manipulację brzmieniem, co pozwala na chwilowe zaburzenie porządku, ale nie na jego zlikwidowanie – tak jak w realnym świecie.

Nad stanowiskiem DJ-skim – a może raczej demiurgicznym – unosi się aureola, która wyświetla zakodowane w systemie dziesiętnym hasło: NO GODS, NO MASTERS. Jest ono jednocześnie sabotażem i propozycją rozwiązania. Osoba DJ-ska w Humanaizerze wydaje się kontrolować dźwięki, a więc i statystyki, ale tak naprawdę operuje jedynie w ramach narzuconego systemu. Może modulować brzmienie, chwilowo wyłączać ścieżki, ale nie jest w stanie zatrzymać przepływu danych – śmierć i cierpienie realizowane są niezależnie od jej decyzji.

Aureola promieniująca nad głową sugeruje boskość, nadludzką sprawczość, ale wyświetlane na niej hasło sabotuje ten przekaz. Ani Boga, ani pana – to wezwanie do odrzucenia kontroli, hierarchii i autorytetów. To propozycja organizacji świata inaczej – na zasadach równości i wolności. Władza, którą DJ zdaje się mieć, jest iluzoryczna – podobnie jak w kapitalizmie, gdzie jednostki mogą odgrywać rolę decydentów, ale w rzeczywistości działają w ramach mechanizmu większego od nich. Humanaizer ujawnia złudzenie kontroli, pokazując, iż choćby tam, gdzie wydaje się, iż rządzimy, wciąż jesteśmy częścią systemu, który nami zarządza.
Po łuku nad improwizowaną sceną powoli płynie projekcja danych, która jednocześnie zastępuje towarzyszące techno-imprezom abstrakcyjne wizualizacje, a zarazem ma charakter paska z portalu informacyjnego: suche, obiektywne dane statystyczne.

…a muzyczka leci.

Alex Libertad – urodzony w 1992 roku punk, anarchista, aktywista, wolontariusz, w tej chwili student Akademii Sztuki w Szczecinie. Wspierał organizacje pozarządowe w Białorusi, pracował jako dziennikarz w niezależnych mediach. Samodzielnie nauczył się pracować z wideo, mieszkał w schronisku dla psów. Wiele razy aresztowany oraz więziony przez reżim. Opuścił Białoruś i nie może tam powrócić. w tej chwili mieszka w Polsce.

W swojej praktyce artystycznej zajmuje się tematami politycznymi, społecznymi. Zgłębia mechanizm systemu opresji: przyczyny (kapitalizm, patriarchat, państwo) i skutki (migracja, bieda, represje, korupcja, przemoc instytucjonalna). Pracuje w obszarze instalacji, wideo i animacji. Środkiem, po który często sięga, jest narzędzie ironii, pastiszu. Tworzy głównie dzięki dźwięku, wykorzystując zarówno narzędzia elektroniczne, jak i analogowe, które konstruuje samodzielnie, często z materiałów pochodzących z recyklingu. Jest twórcą filmów dokumentalnych o tematyce anarchistycznej.

Uczestniczył w wystawach grupowych w Polsce, Niemczech, Chinach. Pokazy jego filmów odbyły się w licznych miastach Polski, Tbilisi (Gruzja), Quito (Ekwador), Turynie (Włochy) oraz na Festiwalu 51. Ińskie Lato Filmowe (2024).