22. MDAG: top 10 dokumentów, których nie możecie przegapić

Emitowany na antenie NBC program "Złapać drapieżnika" gwałtownie zdobył grono wiernych fanów. Niestety połączenie szlachetnej misji ochrony najmłodszych przed pedofilami z typową dla reality show pogonią za sensacją doprowadziło do tragedii: jeden z demaskowanych "drapieżników" popełnił samobójstwo. Reżyser David Osit przygląda się fenomenowi programu. Poznajemy nie tylko kulisy produkcji, ale też perspektywę osób służących za "przynęty" oraz wspomnienia Chrisa Hansena, gospodarza show. Twórcy zastanawiają się nad moralnymi aspektami wykorzystywania akcji prewencyjnej w kontekście telewizyjnego widowiska. Czy dramatycznych wydarzeń można było uniknąć? I kto jest za nie odpowiedzialny?

Oto historia jak z filmu: Amira Smajic – poważana w przestępczym świecie prawniczka – postanawia zmienić swoje życie. Pomocną dłoń wyciąga do niej reżyser Mads Brügger. Efektem ich wspólnych działań jest nagrodzony na festiwalu w Berlinie miniserial "Czarny łabędź". Nagrania ze spotkań bohaterki, która współpracowała także z osobami z wyższych sfer, zszokowały opinię publiczną. Produkcja doprowadziła do wściekłości duńskiego ministra sprawiedliwości oraz… przyczyniła się do kompromitacji dwóch szanowanych prawników.

Są takie miejsca, w których czas się zatrzymał. Jednym w nich jest bułgarska wioska Pirin. Zaprasza nas do niej reżyserka Eliza Petkova. Kierując kamerę na jej mieszkańców – zarówno ludzkich, jak i zwierzęcych – opowiada o łączących ich relacjach. Poznajemy m.in. kotkę, wobec której zachodzi podejrzenie, iż może być wampirem, oraz osiołka, na którym prawdopodobnie ciąży klątwa. Ten utrzymany w konwencji slow cinema dokument sprawi, iż zupełnie inaczej spojrzycie na swoich "braci mniejszych".

Obecne lato jest najchłodniejsze ze wszystkich, które nam zostały – ostrzegają naukowcy i aktywiści działający na rzecz klimatu. Słowa te nabierają szczególnego znaczenia w kontekście pożarów rokrocznie szalejących w południowej Galicji. To właśnie tam zabiera nas Robin Petré, reżyser dokumentu "Tylko na Ziemi". Jego film pokazuje zaskakującą zależność między malejącą populacją zamieszkujących te tereny dzikich koni a rosnącą liczbą kataklizmów. To delikatne przypomnienie, iż nie żyjemy w oderwaniu od natury, a brak jednego elementu może zachwiać delikatną równowagą całego systemu.

W jednej z pierwszych scen dokumentu "Chodź, zobacz mnie w dobrym świetle" jego bohaterka – poetka Andrea Gibson – zastanawia się, jaki wiersz powinien zostać odczytany na jej pogrzebie. Nie jest to abstrakcyjna sytuacja – u Andrei zdiagnozowano raka jajnika, a jej rokowania nie są dobre. I choć wyjściowa sytuacja nie napawa optymizmem, reżyserowi Ryanowi White'owi udaje się stworzyć zaskakująco pogodną opowieść o życiu: miłości, poezji, psach i zepsutej skrzynce na listy. Ta intymna historia porwała publiczność tegorocznego festiwalu Sundance. Jesteśmy pewni, iż równie gorąco zostanie przyjęta przez widownię Millenium Docs Against Gravity.

Spokojne życie Gail Ritchey – matki trójki dzieci pochodzącej z konserwatywnej społeczności w Ohio – przewraca się do góry nogami, gdy za sprawą testów DNA zostaje powiązana z ciałem noworodka porzuconego w lesie trzy dekady wcześniej. Jeszcze bardziej szokujący jest fakt, iż bohaterka skandalu zdaje się w ogóle nie pamiętać, iż była wówczas w ciąży. Reżyserka Jessica Earnshaw, znana publiczności Millenium Docs Against Gravity z prezentowanej w 2021 roku "Jacinty", powstrzymuje się od osądów. Sensacyjna historia stanowi dla niej punkt wyjścia do opowieści o zdrowiu reprodukcyjnym oraz społecznych oczekiwaniach, z jakimi muszą mierzyć się kobiety.

"Shoah" Claude'a Lanzmanna – monumentalny, 9,5-godzinny dokument – zdefiniował sposób, w jaki kino mówi o Zagładzie. Z jego legendą mierzy się Guillaume Ribot. Korzystając z materiałów, które nie weszły do finalnej wersji produkcji, reżyser pokazuje trudy procesu twórczego, jakim musiał stawić czoło zmarły w 2018 roku dziennikarz i filmowiec – jak choćby problemy z finansowaniem czy wciąż zmieniającą się koncepcję. "Nie miałem nic poza pustką" to nie tylko "film o filmie", ale przede wszystkim kronika dochodzenia do prawdy.

Raoul Peck, autor głośnego "Nie jestem twoim murzynem", wraca na Millenium Docs Agains Gravity. W swoim nowym filmie – nagrodzonym na ubiegłorocznym festiwalu w Cannes Złotym Okiem dokumencie "Ernest Cole: legenda odnaleziona" – przybliża sylwetkę legendarnego fotografa. Tytułowy bohater przeszedł do historii jako jeden z pierwszych niezależnych czarnych fotografów w RPA, który dokumentował życie swojej społeczności pod jarzmem apartheidu. W drugiej połowie lat 60. przeniósł się on do USA. Powstałe tam prace – zdjęcia Nowego Jorku i amerykańskiego Południa – nieoczekiwanie odsłaniają zaskakujące podobieństwa między Stanami Zjednoczonymi a Republiką Południowej Afryki.

Od 7 maja do 31 sierpnia w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie możecie obejrzeć wystawę fotografii Ernesta Cole'a.

Serca publiczności ubiegłorocznej edycji festiwalu Millenium Docs Against Gravity podbił opowiadający o sytuacji na Zachodnim Brzegu dokument "Nie chcemy innej ziemi". W tym roku wciąż przyglądamy się relacjom między Izraelem a Palestyną – a jednym z najciekawszych głosów podejmujących ten temat znajdziemy w filmie pod prowokacyjnym tytułem "Coexistence, My Ass!". Jak mówi jego bohaterka – aktywistka i komiczka Noam Shuster-Eliassi – rodzice zaszczepili jej radykalną ideę, iż obie społeczności mogą żyć obok siebie w zgodzie. Jej orężem w walce o pokój jest… humor. Choć wydaje się, iż nie ma się z czego śmiać, swoim autorskim stand-upie z dystansem i humorem opowiada o doświadczeniu życia na pograniczu dwóch kultur.

Jeśli macie ochotę jej posłuchać, zapraszamy na stand-up dla Palestyny. Noam wystąpi w niedzielę, 11 maja, o 20:00 w Kinotece. Bilety na book.mdag.pl.

Rząd Kanady uchodzi za wzór w kontaktach z przedstawicielami rdzennych ludów: uznanie ich autonomii i chęć zadośćuczynienia za krzywdy wyrządzone przez kolonialistów budzą uznanie na arenie międzynarodowej. Brenda Michell, Michael Toledano i Jennifer Wickham malują zgoła inny jego portret. Reżyserskie trio pokazuje, iż poszanowanie granic kończy się tam, gdzie w grę wchodzi interes korporacji i wielomiliardowe inwestycje. "Yintah" – czyli w języku ludu Wet’suwet’en "ziemia" – to historia nierównej walki o dziewicze terytoria, które stały się przedmiotem zainteresowania gigantów z branży paliw kopalnych. Dwie charyzmatyczne liderki – Howilhkat Freda Huson i Sleydo' Molly Wickham – stają na czele buntu.