20. rocznica śmierci Liliany Rydzyńskiej

portalpolonii.com.au 1 miesiąc temu

Dzisiaj przypada 20. rocznica śmierci Liliany Rydzyńskiej – poetki i pisarki, która przez ponad trzydzieści lat mieszkała i tworzyła w Australii. Dzięki uprzejmości dr Bogumiły Żongołłowicz, badaczki historii Polonii australijskiej, przybliżamy pokrótce jej postać i twórczość literacką.

Liliana Rydzyńska (ur. 30 kwietnia 1938, Dziepółć, Polska – zm. 21 stycznia 2005, Australia) zdolności poetyckie przejawiała od najmłodszych lat. W 1956 roku rozpoczęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Wraz z innymi młodymi poetami, między innymi Barbarą Sadowską i Zbigniewem Jerzyną, brała udział w spotkaniach literackich w mieszkaniu Alicji Lisieckiej i w studenckim klubie ,,Hybrydy”. W 1960 roku debiutowała w prasie. Jej wiersze ukazały się niemal jednocześnie w ,,Zielonym Sztandarze” (Letni deszcz, 1960/47) i ,,Tygodniku Kulturalnym” (Pies, 1960/48). „Tygodnik Kulturalny” drukowane były także jej opowiadania. Związek Literatów Polskich zorganizował poetce wieczór autorski w ramach Koła Młodych na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Uczestniczka festiwali poetyckich w Poznaniu. W 1962 roku jej wiersze ukazały się w Almanachu Młodych wydanego pod redakcją Artura Międzyrzeckiego.

W Polsce zawodowo pracowała jako biblioterka (1961–1963), kierowniczka Domu Kultury przy Fabryce Samochodów Osobowych w Żeraniu oraz korektorka tekstów w Wydawnictwie Współczesnym (1963–1965).

W połowie lat sześćdziesiątych wyemigrowała z kraju. Początkowo mieszkała we Francji (1965–1969), a potem aż do śmierci w Australii (1969–2005). Europę odwiedzała wielokrotnie, głównie turystycznie. W latach 1996–1998 mieszkała z mężem w Polsce.

Paryż, jako jednak ze światowych stolic kultury, był dla młodej poetki atrakcyjnym miejscem. W stolicy Francji współpracowała z filmowcem Julianem Pappé, z którym zrealizowała surrealistyczny film krótkometrażowy „Śmierć karpia”. Zadebiutowała wierszami Cierpienie tobie, Życzenia, W hotelu de Lutèce w ,,Kulturze” (1969/1–2). W paryskim okresie pracowała jako kelnerka (1965) i urzędniczka w zakładach Renault w Boulongne-Billancourt (1965–1969).

W roku 1969 Liliana Rydzyńska zdecydowała się wyjechać do Melbourne, gdzie mieszkała już jej siostra. Po przyjeździe do Australii podjęła współpracę m.in. z redagowanym przez Andrzeja Chciuka ,,Marginesem”, dodatkiem literackim do melbourneńskiego ,,Tygodnika Polskiego”, sydnejskimi ,,Wiadomościami Polskimi” i z londyńskimi ,,Wiadomościami”.

Przez dziesięć lat tworzyła głównie po angielsku. Wydała trzy tomiki poezji: Castle (1975), The Earthquake (1978), Celebration (1982). Publikowała również wiersze, opowiadania i eseje w pismach takich jak: „Quadrant”, „Union Record” i ,,Education” i LiNQ, a także w antologiach, m. in. Ethnic Australia, Ethnic Writings in English from Australia oraz Joseph’ Coat. Jej utwory prezentowane były na wieczorach autorskich, spotkaniach, przedstawieniach i w radiu. Związała się z grupą poetów etnicznych skupionych wokół magazynu sztuki i literatury ,,Aspekt” redagowanego przez Rudiego Krausmanna.

W późniejszych latach wydała: Ścinanie róż (1992), Odpycham kosmos (1993); Pozwólcie owocom dojrzewać. Pozwólcie owocom dojrzewać (1994); Stracone światy… Odzyskane światy, t. I (2000), Stracone światy… Odzyskane światy, t. II (2003). Jej ostatnią książką był Mój Henry. Opowieść o umieraniu (2004).

Jakby chciała zawrócić tamten czas. Portret Liliany Rydzyńskiej uzupełniony i wciąż odkrywany – przeczytaj artykuł dr Bogumiły Żongołłowicz w serwisie Culture Avenue LINK.

Poetka była dwukrotnie zamężna – z Maciejem Gracjanem Rydzyńskim i Henrykiem Gołąbiewskim. W ostatnim okresie swojego życia zmagała się z depresją, która doprowadziła ją do samobójczej śmierci. Została pochowana na Harkaway Cemetery, na przedmieściach Melbourne.