Gdańsk
W piątek (24.10) w Gdańskiej Galerii Miejskiej otworzy się wystawa Tomasza Umbrasa i Antoniny Nowackiej Chodź tam, gdzie w muszli spoczywa sen, kuratorowana przez Gabrielę Warzycką-Tutak. Ekspozycja tworzyć będzie immersyjną przestrzeń spotkania dźwięku i formy, snu i materii, w której historia opowiadana jest głosem, ruchem i fakturą. Antonina Nowacka – kompozytorka, wokalistka i artystka wizualna – otworzy dźwiękowe portale do światów poza językiem, natomiast Tomasz Umbras zestawi rzeźbiarskie formy z technikami filcowania i haftu, inspirując się historią i światem zwierząt.
Dzień później w Oddziale Sztuki Nowoczesnej MNG w Pałacu Opatów otworzy się wystawa Basil Alkazzi: artysta i filantrop, poświęcona twórczości i działalności mecenasa sztuki Basila Alkazziego. Ekspozycja zaprezentuje 26 prac artysty z ostatnich dekad jego twórczości, wykonanych w technikach rysunku, akwareli i gwaszu, a także wybrane dzieła z kolekcji przekazanej muzeum przez Alkazziego gdańskiemu muzeum, obejmującej 149 prac 43 artystów, w tym Davida Hockneya czy Paula Huxleya oraz młodych polskich twórców, takich jak Sławomir Elsner i Dobrawa Borkała.
Tomasz Umbras, „A Poem for the Scarecrow”, 2025, dzięki uprzejmości Gdańskiej Galerii Miejskiej
Katowice
W czwartek (23.10) w Galerii Szałfynster otworzy się wystawa Przeploty, kuratorowana przez Aleksandrę Bednarz i Olę Skubel. Prace Zuzanny Łapki, Joanny Rudzińskiej, Jakuba Stelmacha oraz duetu Magdaleny Wysockiej i Claudio Pogo dialogować będą z twórczością Jadwigi Singer, współzałożycielki Laboratorium Technik Prezentacyjnych, działającego na katowickiej ASP w latach 70. Odnalezione kilka lat temu archiwum Singer, ujawniające jej eksperymenty z nowymi mediami i osobistą perspektywę, stało się punktem wyjścia do szerszej refleksji nad procesem twórczym i przemianami strategii artystycznych w kontekście rozwoju technologii.
Kraków
Od czwartku do niedzieli (23–26.10) potrwa 14. edycja Festiwalu Sztuki Cyfrowej Patchlab. Tegoroczna edycja odbędzie się pod hasłem May AI Help You? i poświęcona będzie pytaniu o granice i potencjał sprawczości sztucznej inteligencji. Program obejmie wystawy, performanse audiowizualne, koncerty, warsztaty i dyskusje na temat współpracy człowieka z algorytmem, roli danych, uczenia maszynowego i generatywnych modeli w praktyce artystycznej. Wystawa główna festiwalu w Pałacu Potockich, kuratorowana przez Irini Mirenę Papadimitriou i Elwirę Wojtunik, zaprezentuje prace badające, w jaki sposób sztuczna inteligencja i technologie cyfrowe przekształcają nasze rozumienie świata, wpływają na narracje oraz tworzą złożone splątania wpływu, autorstwa i reprezentacji.
W MOCAK-u po zmianie dyrekcji nadchodzi nowe otwarcie – w najbliższy piątek (24.10) otworzy się pięć nowych wystaw. Dom dzienny, dom nocny. Prace z kolekcji Radosława Kotarskiego zaprezentuje prace 33 osób artystycznych z budowanej od 2018 roku kolekcji dziennikarza i youtubera Radosława Kotarskiego, obejmującej twórczość postawangardową, op-art oraz sztukę współczesną z dominującą obecnością artystek. Teoria obłoków Filipa Rybkowskiego, kuratorowana przez Wojciecha Szymańskiego, wychodzić będzie od I wojny światowej oraz artystycznej i kulturowej pozycji twórcy wobec konfliktu. Artysta analizuje konsekwencje wojny dla ciała, reprezentacji i społecznych doświadczeń, eksplorując nowoczesne kryzysy męskości i fragmentaryzację pamięci historycznej. Kuratorowana przez nowego dyrektora muzeum Adama Budaka indywidualna wystawa Sany Shahmuradovej Tanskiej The Rapture zaprezentuje nową instalację malarską złożoną z 12 prac badających płynność tożsamości, więzi między ludźmi a ziemią oraz niezłomność ducha ludzkiego, w których postacie przenikają przez czas i przestrzeń, odzwierciedlając zarówno indywidualne, jak i zbiorowe doświadczenia. Druga część ekspozycji gromadzić będzie wcześniejsze prace artystki, pozwalając prześledzić rozwój jej języka artystycznego i zainteresowania tematyką apokaliptyczną oraz epifaniczną, z odniesieniami do biblijnych motywów stworzenia świata i jego zagłady. Polaków portret własny 2022–2025 Aleksandra Janickiego będzie próbą uchwycenia działań solidarnościowych polskich rodzin wobec uchodźców z Ukrainy. Tytuł wystawy nawiązuje do słynnej ekspozycji z 1979 roku w Muzeum Narodowym w Krakowie, jednak w centrum znajdą się tym razem nie dzieła sztuki, a działania solidarnościowe. W MOCAKu zobaczymy także – czy raczej usłyszymy – instalację dźwiękową Konrada Smoleńskiego Everything Was Forever, Until It Was No More, prezentowaną w 2013 roku w polskim pawilonie na Biennale w Wenecji.
O ciele, ruchu i sztuce, czyli jeden z epizodów współczesnej sztuki ukraińskiej w czasie wojny [PL/UA]
Kateryna Iakovlenko
W Galerii Piana tego samego dnia (24.10) otworzy się wspólna wystawa Marty Vovk i Alexandra Scharfa. The Inner Frontier badać będzie przenikanie się lęku i przekazu ideologicznego w kulturze wizualnej, zarówno historycznej, jak i współczesnej, budując metaforyczną strefę napięcia między jednostkowym doświadczeniem strachu a społecznymi mechanizmami kontroli. Na ekspozycji zobaczymy prace balansujące między estetyką horroru a językiem propagandy, w których granica między emocją a manipulacją staje się płynna.
Poznań
W piątek (24.10) w Fundacji Rodriguez otworzy się wystawa Głodna jak wiejski pies i z głową pełną, przygotowana przez zespół kuratorski w składzie: Zosia Sałasińska, Zuzanna Tetera i Kajetan Wójcik. Ekspozycja zestawi prace Teresy Pągowskiej, Izabelli Gustowskiej, Marty Bielskiej i Martyny Miller, poszukując relacji między lenistwem, regeneracją a procesem twórczym. Kuratorki potraktują galerię jako przestrzeń regeneracji i refleksji, miejsce odpoczynku od ciągle przyspieszającego tempa życia. Wystawa podsumowuje projekt Pracownia Kuratorstwa 2025, zainicjowany przez Jagnę Domżalską we współpracy z Agatą Rodriguez i Fundacją Rodriguez.
Siemianowice Śląskie
W sobotę (25.10) w Galerii GX w Siemianowicach Śląskich otworzy się wystawa Jesteśmy niczym ptaki, które się znowu spotkały, prezentująca prace Ryszarda Grzyba, Ireneusza Botora, Romana Maciuszkiewicza i Krystiana Myszora – dawnych kolegów z liceum plastycznego w Katowicach. Ekspozycja będzie opowieścią o przyjaźni, pamięci i upływie czasu, przywołując wspomnienia z młodości spędzonej w katowickich Bogucicach. Tytuł wystawy nawiązuje do wcześniejszego projektu Grzyba Będziemy niczym ptaki, zanim się znowu spotkamy (MNK, 2010), w którym artysta zapisał pragnienie ponownego spotkania z kolegami sprzed lat, posługującymi się zupełnie odmiennymi językami malarskimi.
Mistrzostwa Polski w jedzeniu morskiej pianki. „Wolne żarty. Humor lat 90.” w Muzeum Karykatury im. E. Lipińskiego
Aleksy Wójtowicz
Warszawa
W Muzeum Karykatury otworzy się w piątek (24.10) wystawa Ha-Ga. Życie towarzysko-rysunkowe, kuratorowana przez Agatę Napiórską i Piotra Kułaka. Ekspozycja prezentować będzie ponad 200 rysunków Anny Gosławskiej-Lipińskiej, znanej jako Ha-Ga, jednej z najważniejszych polskich rysowniczek XX wieku, przez prawie cztery dekady regularnie publikującej w „Szpilkach”. Na wystawie zobaczymy jednak również mniej znaną część dorobku bohaterki, czyli jej ilustracje do literatury dziecięcej. Pod koniec trwania ekspozycji jej przestrzeń zostanie przearanżowana w ramach interwencji artystycznej kuratorowanej przez Elizę Kącką.
Od czwartku do soboty (23–25.10) w Nowym Teatrze zobaczyć będzie można spektakl Wojciecha Grudzińskiego i Marii Magdaleny Kozłowskiej TEACH ME NOT!, eksplorujący relacje mistrz–uczeń w kontekście tanecznej edukacji. Choreografia powstała w odpowiedzi na odmowę dawnego profesora Grudzińskiego i bada dynamikę zaufania, podziwu oraz pretensji w nieobecności nauczyciela. Rolę symbolicznego obiektu pełni tu drążek baletowy – praktyczne narzędzie, ale też nośnik hierarchii i doświadczeń wielu pokoleń tancerzy. Spektakl koncentruje się na cielesnych i emocjonalnych śladach obecności i nieobecności, stawiając pytania o granice uległości, prawo do odmowy i choreograficzną eksplorację pamięci ciała.
WINK reż. Paulina Pawłowska, dzięki uprzejmości artystki
Wrocław
W piątek (24.10) w Instytucie Grotowskiego odbędzie się premiera spektaklu WINK w reżyserii Pauliny Pawłowskiej. Performerka tworzyć będzie choreograficzny pejzaż przyjemności i koszmaru, badając relacje między patrzeniem, seksualnością i władzą. Łącząc autofikcję z teorią queerowo-feministyczną, artystka zbuduje przestrzeń, w której ciało stanie się narzędziem zarówno opowieści, jak i oporu. Spektakl rozwijać się będzie w rytmie stroboskopowych obrazów przywołujących sceny z klubów ze striptizem, ballroomowych kategorii Sex Siren czy przestrzeni BDSM, tworząc płynny, nieustannie przeobrażający się krajobraz performatywnych strategii seksualności.
Dzień później (25.10) w Muzeum Etnograficznym, oddziale wrocławskiego Muzeum Narodowego, otworzy się wystawa Jan Giejson. Od nowa, kuratorowana przez Emilię Jeziorowską. Ekspozycja prezentować będzie blisko 70 drewnianych rzeźb powstałych w czasie ponad sześciu dekad aktywności artysty. Jan Giejson, rzeźbiarz-samouk z Barda, od lat inspiruje się sakralną sztuką dawną i sztuką ludową, a jego prace balansują między tradycyjnymi motywami ikonograficznymi a ich autorską reinterpretacją. Wystawa pokazuje również współpracę artysty z żoną Danutą, która odpowiada za malarskie detale twarzy postaci, oraz dokumentuje proces odtworzenia kolekcji po powodzi, łącząc w sobie refleksję nad trwałością rzeźby ludowej i jej ciągłym odradzaniem.
