Wyjątkowy zabytek w Muzeum Częstochowskim

Od kilku dni Muzeum Częstochowskie prezentuje zwiedzającym niezwykle cenne i unikalne znalezisko. W jednaj z sal Ratusza, na wystawie „Częstochowa – spojrzenie w przeszłość” oglądać można odnaleziony w pobliżu Częstochowy żelazny miecz z późnego okresu wpływów rzymskich i początków okresu wędrówek ludów, wiązany wg badaczy z ludnością kultury przeworskiej.

– W dość ciekawych okolicznościach do nas trafił, ponieważ został odkryty przez pana Rafała, który prowadził poszukiwania w terenie, w oparciu oczywiście, warto to podkreślić, pozwolenie Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora zabytków. W tej chwili do nas wrócił po konserwacji i chcielibyśmy go Państwu zaprezentować. – wyjaśniła Magdalena Wieczorek-Szmal z Działu Archeologii Muzeum Częstochowskiego.

Zdaniem badaczy zabytek przypomina spathę – miecz używany przez rzymską kawalerię. Jego obecność na tych terenach, setki kilometrów od cesarstwa, nie może dziwić. Na terenach dzisiejszej Polski kwitł przecież w tym okresie handel z Rzymem, wystarczy przypomnieć tzw. Szlak bursztynowy:

– Jest to miecz dwusieczny o długości 96 centymetrów, zaopatrzony w zbrocze i zachowany w trzech fragmentach. Co ciekawe, posiada on ślady patyny ogniowej, co może świadczyć o tym, iż przeszedł ciałopalny stos pogrzebowy. jeżeli chodzi o jego datowanie, jest to dość szeroki okres kiedy one występowały w kulturze przeworskiej, ponieważ przypada na drugą połowę III wieku do połowy V wieku naszej ery. Kultura przeworska znana jest z tego, iż dominował w niej obrządek pogrzebowy ciałopalny. Groby były bogato wyposażane w przedmioty metalowe, również w ceramikę, która była palona na stosie razem ze zmarłym, a dodatkowo przedmioty, jak broń, groty, miecze, były rytualnie gięte, niszczone, łamane.Możemy przypuszczać, iż ewentualnie również taka historia jest związana z naszym okazem. Ponieważ jest to znalezisko luźne, bez kontekstu archeologicznego, więc tak naprawdę możemy na chwilę obecną tyle o nim powiedzieć.

Znaleziska mieczy są niezwykle cenne dla archeologów, a możliwość prezentacji w zbiorach muzealnych to swego rodzaju „wisienka na torcie”. Warto przypomnieć, iż omawiany zabytek nie jest jedynym tego typu w Muzeum Częstochowskim:

– Chciałabym zaznaczyć, iż na naszej wystawie nie jest to jedyny prezentowany miecz, ponieważ są trzy inne okazy, które były znalezione na cmentarzysku w Mokrej, w tym jeden bardzo ciekawy, zachowany w całości, który na wystawę został nam użyczony z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Także wszystkich zainteresowanych serdecznie zapraszam.

Nowy zabytek w Muzeum Częstochowskim stanie się prawdopodobnie tematem licznych opracowań naukowych. Niezwykle wartościowe, w kontekście samego znaleziska i jego konotacji kulturowych, byłoby przeprowadzenie badań sondażowych i później adekwatnych badań archeologicznych w terenie. Czy uda się takie przeprowadzić? Miejmy nadzieję, iż tak.