Wybierz horror na pokaz Filmwebu i FINA w Iluzjonie 29 października

Horrory z reguły nie znajdują uznania wśród członków Amerykańskiej Akademii Filmowej. Wyjątkiem od tej reguły jest "Egzorcysta" – adaptacja powieści Williama Petera Blatty’ego w reżyserii Williama Friedkina. Twórcy nominowanego w dziesięciu kategoriach filmu opuścili galę z dwiema statuetkami (za najlepszy scenariusz adaptowany i najlepszy dźwięk). Co więcej, opowieść o księżach (Max von Sydow i Jason Miller) toczących nierówną walkę o duszę nastoletniej Regan (Linda Blair), którą posiadł demon imieniem Pazuzu, do dziś cieszy się statusem jednego z najbardziej przerażających horrorów wszech czasów. Szokuje nie tylko – a może powinniśmy napisać raczej nie tyle – brutalnością (obracająca się do 180 stopni głowa dziewczynki), co nihilistyczną wizją bezradności człowieka wobec nieznanych mu sił. Gdyby wyciąć z niego elementy nadprzyrodzone, wciąż działałby jako rodzinna psychodrama.

Stara prawda Hollywood mówi: nie oceniaj filmu po premierze. Kiedy w 2005 roku "Constantine" wchodził do kin, nikt nie wróżył mu sukcesu. Opinie krytyków były na jego temat mieszane, a widzowie – szczególnie w Ameryce – w większości film zignorowali. A jednak obraz Francisa Lawrence'a z Keanu Reevesem w roli tytułowego bohatera nie przepadł w odmętach zapomnienia. Historia walki o dusze ludzkie nieustannie pobudzała wyobraźnię widzów, nie pozwalając o sobie zapomnieć. Z czasem "Constantine" stał się tytułem kultowym jako jedna z najlepszych ekranizacji komiksów DC Comics. Seans na dużym ekranie to wyjątkowa okazja, by doświadczyć magii tej opowieści na własnej skórze i przekonać się, dlaczego od 20 lat kolejne pokolenia kinomaniaków wciąż marzą o kontynuacji.

Zanim Robert Eggers pokonał nieśmiertelnego wampira "Nosferatu", zawalczył z "Wikingiem" i podbił siedem mórz w "Lighthouse", opowiedział widzom bajkę, po której nikt nie może spać spokojnie. "Czarownica", choć najbardziej kameralna z całego reżyserskiego dorobku, od początku zaznaczyła artystyczne zainteresowania ambitnego twórcy. Ambicja jest tu zresztą słowem-kluczem. Już od swojego debiutu Eggers przedstawił się bowiem nie tylko jako wysmakowany, malarski reżyser, ale i pilnie przygotowujący się do pracy lingwista i historyk. Poza wyjątkowością swojej klimatycznej grozy, "Czarownica" imponuje przede wszystkim na poziomie oddania realiów XVII-wiecznej Nowej Anglii: jej szorstkiego języka, niemożliwego do powtórzenia w polskim przekładzie, ale i portretu społecznych struktur, obyczajów, obrządków i zwykłych, ludzkich odruchów. Do każdego z nich twórca podchodził z ambicją pieczołowitego rekonstruktora, kręcącego wyłącznie przy naturalnym świetle, wsparty na barkach ekspertów choćby w procesie budowy najdrobniejszych elementów filmowej dekoracji. Jego wysiłki odpłaciły mu się z nawiązką. Wrażenie, które pozostawia po sobie "Czarownica", jest bezpośrednio zaklęte w pejzażu filmowego świata; alienującego swoją obcością, ale i przyciągającego aurą tajemnicy jakby z zupełnie innej, zatartej rzeczywistości.

Ekranizacja powieści Iry Levina to w równym stopniu przerażający okultystyczny horror, co zniuansowany dramat psychologiczny o młodej kobiecie oczekującej narodzin pierworodnego dziecka. Tytułowa Rosemary (Mia Farrow) wprowadza się wraz z mężem (John Cassavetes) do kamienicy na Manhattanie. niedługo w życiu bohaterki zaczynają dziać się coraz bardziej niepokojące rzeczy, a jej najbliżsi znajomi po kolei znikają. Reżyser Roman Polański buduje na ekranie atmosferę niepokoju, sukcesywnie zacierając granicę między jawą a snem. Źródłem grozy nie są tu jump scary i makabryczne efekty specjalne, ale sugestywny klimat oraz poczucie osaczenia, jakie towarzyszą bohaterce i widzowi. "Dziecko Rosemary" trzeba zobaczyć na dużym ekranie. Tylko wtedy można w pełni docenić niezwykłą dbałość o szczegóły, kunszt inscenizacji oraz klaustrofobiczną atmosferę, która sprawia, iż film pozostaje jednym z najbardziej niepokojących dzieł w historii kina grozy.

Jak na żelazną klasykę horroru przystało, "Omen" (1976) na stałe wypalił pod powiekami kinomanów szereg obrazów. Upiorny mały chłopiec w mundurku. Rottweilery z piekła rodem. Rozradowana opiekunka skacząca z dachu ("Spójrz na mnie, Damienie. To wszystko dla ciebie!"). Nadziany na metalowy szpikulec ksiądz. Dekapitacja dzięki tafli szkła. Choć "Omen" powstał na fali popularności "Egzorcysty" (1973) i był filmem "na czasie", skutecznie kusi widzów do dziś. Jasne, strach przed Diabłem i widmo Apokalipsy to horrorowe evergreeny. Ale trzeba jeszcze umieć przepisać szatańskie wersety na język kina, unikając przy tym mielizn obciachu. "Omen" flirtuje z absurdem, nie sili się na głęboką przypowieść, gatunkową robotę robi jednak koncertowo. O diabelskiej sugestywności filmu Donnera niech zaświadczy fakt, iż w finale dorosły mężczyzna (Gregory Peck) próbuje zadźgać 5-latka, a my w tym mu zapamiętale kibicujemy. Dobra reżyseria bywa czasem dobrą manipulacją i Richard Donner zasłużył w tej kategorii na szóstkę. Albo trzy.