Wybierz film, który obejrzymy w Iluzjonie 30 lipca o godz. 20:00

Można by pomyśleć, iż w „Przed wschodem słońca” nie dzieje się za wiele. Ale każdy, kto widział ten minimalistyczny film Richarda Linklatera, wie, iż w rozmowach dwojga nieznajomych (znakomici Ethan Hawke i Julie Delpy) kryje się tak wiele uczuć, refleksji i wzruszeń, iż seans pozostaje na długo w pamięci. Jesse, Amerykanin podróżujący po Europie, i Céline, Francuzka wracająca z odwiedzin u babci, postanawiają wysiąść razem w Wiedniu i spędzić wspólnie jedną noc. Wędrując po mieście, rozmawiają o życiu, śmierci, miłości i samotności, coraz bardziej się do siebie zbliżając. To taki film, który może rozbudzić tęsknotę za tym, czego w życiu w nie da się zaplanować.

„Opowiem ci historię lewej i prawej ręki. To będzie historia dobra i zła” – mówi w "Rób co należy" Radio Raheem eksponując swoje złote kastety z napisami „LOVE” oraz „HATE” i nie da się nie odnieść wrażenia, iż w ten sam sposób wykłada jasne intencje przełomowego dzieła Spike’a Lee. Jego bliska własnej dzielnicy opowieść o pewnym gorącym popołudniu na Brooklynie to zarazem klasyczna tragedia skonstruowana na modłę greckiego eposu – z komentującym akcję chórem, nienegocjowalnym fatum i bohaterami, którzy nie mają już szansy zatrzymać nakręconej spirali. Mimo komediowego tonu i luzu wakacyjnej prokrastynacji, na wąskiej filmowej ulicy Lee rozgrywa dramat współczesnej mu Ameryki; zróżnicowanej kulturowo, ale bez powrotu okopanej w swoich uprzedzeniach, niechęciach i lękach. Po ponad trzech dekadach od premiery, "Rób co należy" niezmiennie fascynuje właśnie tym zderzeniem porządku lokalnego z uniwersalnym. Na to wszystko spogląda też z wyjątkowej perspektywy daremnego dystansu – odświeżającej o tyle, iż udowadniającej ciasne zespolenie polityki i społecznych napięć z codziennym, apolitycznym życiem, rozgrywającym się między dostarczeniem pizzy, a chłodnym łykiem browara w lipcowym słońcu. W filmie Spike’a Lee jej wpływ parzy i nie daje wytchnienia dokładnie tak samo, jak jego męczące promienie.

Twoja skóra pachnie jak ostatnie dni wakacji - rapował klasyk, a jego słowa brzmią jak motto filmu Luki Guadagnino. W "Tamtych dniach, tamtych nocach" Visconti spotkał się z Proustem, Ameryka z Europą, a konwencja letniego romansu z opowieścią o niewyrażalności uczuć i naturze pożądania. Guadagnino – swoim zwyczajem – nakręcił film niezwykle zmysłowy, inscenizując fascynujący pojedynek spojrzeń między Timothiéem Chalametem a Armiem Hammerem, filmowanym tu niczym grecki posąg. Ale twórca nie zgubił też z pola widzenia mrocznego rewersu swojej historii. Nie bał się – jak w oryginalnym tytule filmu – "nazwać rzeczy po imieniu", przypominając, iż śladem Erosa kroczy nieustępliwie Thanatos.

Wakacje to obietnica relaksu, ale tam, gdzie lokujemy marzenia, zawsze czyha potencjał na katastrofę. Jacques Tati wykorzystuje ten potencjał, by stworzyć arcydzieło slapsticku. "Wakacje pana Hulot" (1953) to pierwszy z filmów francuskiego reżysera z tytułowym poczciwcem-pechowcem w roli głównej (bohater powrócił potem w "Moim wujaszku", "Playtime" i "Panu Hulocie wśród samochodów"). Fabularny punkt wyjścia jest prosty: oto pan Hulot (w tej roli reżyser), w nieodłącznym kapeluszu i płaszczu, wybiera się latem nad morze. Tyle jednak wystarczy Tatiemu, by przekuć szereg obserwacji o mieszczańskich urlopowych obyczajach Francuzów w kolejne absurdalnie spiętrzające się i mistrzowsko zainscenizowane komediowe sekwencje. Efekt nie tylko wciąż bawi do łez, ale też pozostaje aktualny jako refleksja o samotności jednostki w tłumie.

Koniec szkoły! Dla niektórych to tylko wakacyjna przerwa od nauki. Dla innych ostatnie dni dziecięcej niewinności zanim brawurowo wejdą w dorosłe życie. Dla wszystkich jest to okazja do ostrego imprezowania. "Uczniowska balanga" to nostalgiczna opowieść za czasami młodości i wspaniały hołd dla kina, które unieśmiertelnił w licznych dziełach John Hughes. Swego czasu Quentin Tarantino uwzględnił "Uczniowską balangę" w swoim zestawieniu najlepszych filmów w historii X Muzy. Richard Linklater zebrał na planie masę obiecujących młodych aktorów i z ich udziałem stworzył portret młodzieży, który jednocześnie bawi i skłania do refleksji. Ten portret udaje prawdziwe życie, a w rzeczywistości przemienia go w mit o doświadczeniach inicjacyjnych młodych. W kreowaniu tego mitu wzięli udział m.in.: Matthew McConaughey, Ben Affleck, Renée Zellweger, Coel Hauser, Parker Posey oraz Milla Jovovich.