Wybieramy najlepsze filmy i seriale o łamaniu szyfrów

Akcja słynnego polskiego serialu "Tajemnica twierdzy szyfrów" została osadzona w ostatnich miesiącach II wojny światowej. Mimo, iż hitlerowskie wojska są w odwrocie, nie przypieczętowano jeszcze losów świata. Walka toczy się więc na każdym froncie. Aliancki wywiad postanawia podjąć się ryzykownej misji infiltracji tajnego ośrodka kryptograficznego, ulokowanego w zamku na Górnym Śląsku. Polski żołnierz, teraz jako oficer Abwehry Johann Jorg (Paweł Małaszyński), rusza na poszukiwania potężnej maszyny o kryptonimie "ryba-miecz", która pozwala wrogowi odczytywać depesze Rosjan. Agent musi lawirować między szalonymi i bezwzględnymi oficerami wroga, celem misji i miłością, która jak zawsze kontrapunktuje gigantyczne ryzyko. Ekranizacja powieści historyka Bogusława Wołoszańskiego "Twierdza szyfrów" liczy sobie 13 odcinków. W obsadzie znaleźli się też: Adam Woronowicz, Agata Buzek, Borys Szyc, Cezary Żak, Danuta Stenka, Karolina Gruszka, Edward Linde-Lubaszenko, Jan Frycz, Jerzy Bończak czy Paweł Deląg.

W filmie Mortena Tylduma historia Alana Turinga, jednego z najważniejszych naukowców, który ostatecznie przypieczętował rozszyfrowanie mechanizmu Enigmy, służy jako wehikuł do opowiedzenia kilku opowieści. Najpierw niezrozumianego geniusza, który chce walczyć o swoje pomimo przeciwności losu; następnie ukrytego homoseksualisty z życiem naznaczonym przez wstyd i ucieczkę, a w końcu trybiku w wielkiej machinie wojennej, ważących się losów kolejnych milionów ludzi skazanych na anihilację. Być może sam portret w wydaniu Benedicta Cumberbatcha (nominowanego za tę rolę do Oscara) nie wychyla się poza ramy klasycznej biografii, ale skrupulatnie zalicza kolejne punkty stworzonej od linijki fabuły na temat dzielnego zespołu Turniga walczącego o rozwiązanie łamigłówki. Na ekranie świetna obsada: Mark Strong, Matthew Goode, Alex Lawther, Charles Dance czy Keira Knightley.

"Sekret Enigmy" to zdecydowanie najpopularniejszy polski film o dramatycznych losach polskich inżynierów, którzy odnieśli sukces, rozbijając szyfr tajemniczej maszyny. Reżyser Roman Wionczek prowadzi fabułę dzięki rozbicia na kilkoro bohaterów. Matematycy Marian Rejewski (Tadeusz Borowski), Jerzy Różycki (Piotr Fronczewski) i Henryk Zygalski (Piotr Garlicki) na koniec lat 30. stają się punktem zainteresowania służb przyszłych aliantów, ale także i późniejszych wrogów. Gdy wojna już wybucha, prowadzone przez nich badania będą warte więcej, niż sami mogą przypuszczać. Trwający prawie 160 minut film kompleksowo opowiada historie wybitnych Polaków, których wkład w kryptograficzną wojnę przez wiele lat był ignorowany na Zachodzie. Istnieje również dłuższa wersja opowieści, znana jako serial "Tajemnica Enigmy". Na ekranie pojawiają się również: Janusz Zakrzeński jako pułkownik Gwidon Langer, szef Biura Szyfrów, Tadeusz Pluciński jako inżynier Antoni Palluth, Emil Karewicz jako pułkownik Szlich, Stanisław Mikulski, czyli pułkownik Zakrzeński, oraz Stanisław Zaczyk, brytyjski pułkownik Menzies.

Historia żołnierzy-szyfrantów z plemienia Navajo, którzy walczyli w szeregach amerykańskiej armii na Pacyfiku, to historia znana na całym świecie. Do jej popularyzacji przyczynił się również film z Nicolasem Cage'em w roli głównej - "Szyfry wojny". Gwiazdor kina akcji wciela się w sierżanta Joe Endersa, który w trakcie bitwy o Saipan otrzymuje rozkaz chronienia szyfranta Bena Yahzee (Adam Beach). Gra toczy się o powodzenie całej operacji, ale również o życie młodego chłopaka - jeżeli zostanie pojmany przez wroga, Enders ma obowiązek go zabić, aby nie zdradził wojskowej tajemnicy. Ich rodząca się przyjaźń będzie musiała przetrwać krwawą bitwę i osobiste dylematy obu bohaterów. Film wyszedł spod ręki Johna Woo, hongkońskiego mistrza kina akcji, i to właśnie specjalizacja twórcy błyszczy tu najjaśniej. Imponuje też zestawienie na drugim planie: m.in. Peter Stormare, Mark Ruffalo, Jason Isaacs czy Christian Slater.

Wychodzimy z realiów pola bitwy i przenosimy się na wypełnione strachem ulice. David Fincher opowiada o kulisach śledztwa w sprawie tytułowego seryjnego mordercy, który na przełomie lat 60. i 70. terroryzował mieszkańców San Francisco. Jego znakiem rozpoznawczym - poza podpisem w postaci brutalnych morderstw - były rozsyłane do prasy i organów ścigania zaszyfrowane listy. Część z nich udało się rozwiązać od razu, a nieliczne rozkodowano dopiero w ostatnich latach, długo po premierze filmu. "Zodiak" to w równym stopniu wciągający kryminał oraz studium obsesji, w jakiej pogrążają się ścigający psychopatycznego zbrodniarza dziennikarze i policjanci. W rolach głównych Jake Gyllenhaal, Robert Downey Jr oraz Mark Ruffalo.

Nagrodzona czterema Oscarami biografia wybitnego matematyka Johna Nasha wciąż podbija serca widzów. Film Rona Howarda można traktować jak wzruszającą historię, zaproszenie do zgłębienia umysłu geniusza pełnego sprzeczności, ale także pełną zwrotów akcji kronikę miłości między dwojgiem ludzi. Zagrany przez Russella Crowe'a Nash wyróżnia się wśród rówieśników ponadprzeciętną inteligencją i wręcz genialnymi predyspozycjami do kariery akademickiej. Jego plany na przyszłość przekreśla jednak trapiąca go choroba, jednocześnie napędzana przez ambicje, ale w rzeczywistości wyniszczająca od środka. Przez punkt widzenia bohatera można obserwować jego batalię z tym, co realne i tym, co wyobrażone. Egzystujący w samym środku pełnych szyfrów i ukrytych wiadomości teorii spiskowych stworzonych przez jego mózg, Nash próbuje pogodzić się z faktami - jego zwykłe życie zniknęło bezpowrotnie i choćby lekarze nie przywrócą mu pełni sprawności. Ekranowa łamigłówka ma jednak tylko jedno rozwiązanie - prawdziwą miłość. Tu błyszczy zwłaszcza oscarowa Jennifer Connelly.

Amerykańska odpowiedź na "Das Boot"? "U-571" jest dalekie od powtarzania po fantastycznej produkcji Wolfganga Petersena, ale zostaje osadzone w tym samym momencie historycznym. Przegrywając wojnę na Atlantyku, alianci muszą znaleźć i zneutralizować tajny sposób hitlerowców na sianie śmiercionośnej salwy udanych ataków. Gdy w ręce Amerykanów trafia niemiecki okręt podwodny, dowódcy korzystają z okazji - wysyłają w kierunku uszkodzonego U-Boota swoją jednostkę S-33. Przebrana za Niemców, dowodzona przez kapitana Mike'a Dahlgrena (Bill Paxton) grupa ma rozkaz zdobycia maszyny zwanej Enigmą. Plany krzyżują się gdy przywołana do pomocy zostaje inna jednostka, która torpeduje Amerykanów. Jedyni żywi pozostają w uszkodzonej obcej fregacie. Rozpoczyna się walka o przetrwanie. Pełna podskórnego napięcia opowieść ma wielką stawkę, przekonujących bohaterów i interesujący pomysł na pograniczu filmu akcji i survivalowej opowieści. W rolach głównych charyzmatyczny zestaw aktorów: Matthew McConaughey, Bill Paxton, Harvey Keitel czy Thomas Kretschmann.

9-letni Simon (Miko Hughes), autystyczny chłopiec, walczy z tą samą przypadłość, jaka trapiła bohatera filmu "Gry wojenne" Johna Badhama - kłopoty same do niego lgną. Choć klasyk lat 80. ogrywał widmo wojny nuklearnej z humorem, "Kod Merkury" to poważne kino sensacyjne. Ekranizacja powieści, której autorem jest Ryne Douglas Pearson ("Zapowiedź") pokazuje chłopca jako wyjątkowo bystre dziecko, które trafia na celownik płatnych morderców, gdy przypadkiem łamie ponoć nierozwiązywalny kod wojskowy. Gdy odnajduje go agent FBI Jeffries (Bruce Willis), ofiarą morderców padli już jego rodzice. Niekomunikujące się ze światem dziecko oraz jego opiekun z przypadku razem wyruszają w trudną podróż przez Stany Zjednoczone. Gdy nie pozostają im żadne inne opcje, muszą się zdać na niezwykłe umiejętności małego geniusza. Rola Willisa ówcześnie nie przypadła do gustu krytykom, którzy uznali ją (do spółki z filmami "Armageddon" i "Stan oblężenia") za wartą docenienia Złotą Maliną w roku 1998 .