Wszy są często kojarzone z ubóstwem i zaniedbaniem, niemniej ten stereotyp traci na aktualności, ponieważ problem ten występuje coraz częściej w nowoczesnych placówkach edukacyjnych jak szkoły czy przedszkola. gwałtownie rozprzestrzeniający się problem wszawicy u dzieci przysparza wielu rodzicom bezsenności.
Wszy to owady, które infekują owłosione części ciała lub odzież, a ich larwy oraz jajeczka są równie problematyczne. Wszy są szczególnie uciążliwe dla małych dzieci, które przebywają w dużych grupach rówieśniczych. Najwięcej przypadków wszawicy diagnozuje się u dzieci w wieku 3-11 lat, nieco częściej dotyka ona dziewczynki.
Dane międzynarodowe sugerują, iż od 5 do 30% uczniów pierwszych klas szkół podstawowych jest zarażonych wszami. Problem ten pojawia się głównie, choć nie wyłącznie, w rozwijających się krajach oraz obszarach wiejskich i ubogich.
Wesz ludzka to insekt o charakterystycznym długim i spłaszczonym tułowiu. Samice mogą dorosnąć do ponad 4 mm długości, podczas gdy samce są nieco mniejsze, o długości 2-3 mm. Przemieszczają się one szybkim ruchem pełzającym, spędzając całe swoje życie na skórze głowy człowieka. Żywią się naszą krwią (nawet kilka razy dziennie), a swoje jaja składają u nasady włosa, przytwierdzając je specjalną wydzieliną. Jajeczka (gnidy) mają białą lub żółtą barwę i mierzą zaledwie 0.8 mm. Jedna samica może złożyć choćby 100 jajeczek, które w ciągu kilkunastu dni rozwijają się w dorosłe osobniki zdolne do dalszego rozmnażania. Średni czas życia wszy wynosi 30 dni, ale ich szybkie tempo rozmnażania gwarantuje niemal stały wzrost populacji.
Wszy mogą łatwo przenosić się z jednej dziecięcej głowy na drugą, wystarczy bezpośredni kontakt fizyczny podczas zabawy czy choćby okazjonalne użycie czapki, grzebienia, opaski do włosów, poduszki, ręcznika itp. należących do innej osoby.
Ciekawostką jest fakt, iż wszy głowowe (Pediculus humanus capitis) to zupełnie inny gatunek niż wszy łonowe (Pthirus pubis), które są spotykane przede wszystkim u dorosłych ludzi i szympansów.
Wszy u dzieci są trudne do zauważenia na początku. Często dowiadujemy się o epidemii zakażeń zanim zaobserwujemy pierwsze objawy. Najpowszechniejszym z nich jest swędzenie skóry głowy, które może być spowodowane reakcją alergiczną na ukąszenia owadów. Dziecko często drapie się po głowie, czasem z dużą intensywnością. Może minąć choćby 4-6 tygodni od zakażenia pierwszą wszą do poczucia świądu!
Dodatkowo, dzieci mogą narzekać na dziwne odczucia na skórze głowy, kojarzące się z łaskotaniem lub pełzaniem. Często mają problemy ze snem i są rozdrażnione. Na szyi, ramionach i skórze głowy można zauważyć czerwone krostki będące wynikiem drapania.
Pewnym objawem wszawicy, decydującym o diagnozie, jest znalezienie we włosach dorosłych osobników lub larw. Ze względu na ich mały rozmiar, strach przed światłem i bladość, szukanie wszy na głowie nie jest proste. Najłatwiej jest znaleźć gnidy (jajeczka) na skórze tuż nad szyją lub uszami. Ich obecność nie musi jednak świadczyć o aktywnym zakażeniu, ale może być jego pozostałością.
Wskazówka: Aby znaleźć wszy we włosach dziecka, warto użyć grzebienia o wąskich ząbkach i lupy. Wygładzone drobinki niekoniecznie muszą być pasożytami – mogą to być po prostu brud, łupież czy resztki niespłukanego szamponu.
