WATCH DOCS 2025 już wystartował! Co oglądać na festiwalu?

Co łączy Wasz telefon z kopalnią srebra w boliwijskim Potosí? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie w debiutanckim pełnym metrażu Natalii Koniarz. Reżyserka zabiera nas na Cerro Rico – szczyt ochrzczony przez hiszpańskich konkwistadorów "górą bogactwa". To właśnie tam od wieków trwa wydobycie tytułowego srebra – surowca, na którym zbudowane zostały nowoczesne technologie. "Silver" ukazuje życie górników i ich rodzin – bynajmniej nie opływających w luksusy – w pocie czoła wypracowujących zyski dla międzynarodowych korporacji. Jak czytamy w recenzji Mateusza Żebrowskiego, autorka dotyka trudnej czy wręcz ekstremalnej codzienności, jaka toczy się w cieniu góry i w jej środku, a zarazem próbuje zrozumieć demonicznie mistyczny charakter czeluści skalnego olbrzyma. Film został doceniony na tegorocznym Krakowskim Festiwalu Filmowym, gdzie zdobył m.in. nagrodę publiczności oraz Srebrny Róg.

Choć wielu reżyserom dokumentalnym tak bardzo zależy na aktualności prezentowanego przez siebie materiału, niektórzy z nich potrafią najpełniej osiągnąć ją nie poprzez włączenie kamery, ale wertowanie archiwów sfilmowanych wspomnień. Wiedział to dobrze Kamal Aljafari, który w swoim najnowszym projekcie wykorzystuje film jako wehikuł czasu. Kierunek: Gaza roku 2001 – mikrokosmosu wrażeń, emocji i trudnego do uchwyceniu klimatu, który na zawsze zniknął pod ciężarem miejskich gruzów. Ponad dwudziestoletni materiał przedstawia podróż w poszukiwaniu przyjaciela reżysera, którego ten poznał swego czasu w izraelskim więzieniu. Punkt wyjścia zdaje się jednak rozmyty: "Gazę. List z przeszłości" siłą rzeczy ogląda się bowiem w kontekście współczesnych bombardowań regionu i ludobójstwa przeprowadzonego tam przez izraelskie siły zbrojne. W trakcie przeprawy z północy na południe miasta skrajnie osobista perspektywa reżysera łączy się z zupełnie nieoczywistym w momencie nagrania osiągnięciem archiwistycznym: szczegółowym zapisem podróży przez świat, którego już nigdy nie będzie.

Jørgen Leth to jeden z najbardziej znanych i cenionych na świecie duńskich filmowców, którego dzieła w Polsce są niestety mało znane. "Człowiek idealny" oraz dwa inne jego filmy znajdujące się w programie festiwalu Watch Docs pozwolą to zmienić. Dzięki nim możemy poznać różne artystyczne oblicza reżysera. W pozornie prostym "Człowieku idealnym" Leth w nieokreślonej białej przestrzeni bawi się inscenizacjami ludzkich zachowań, by wyrwać widza z kolein rutynowego myślenia i zachęcić do spojrzenia na świat i nas samych świeżym okiem. Ten film pozwoli Wam również lepiej zrozumieć twórczość Larsa von Triera, który przyjaźnił się z Lethem i uważał go za swojego mentora. "Człowiek idealny" stanowił bowiem punkt wyjścia dla zrealizowanego wspólnie przez von Triera i Letha mistrzowskiego dzieła filmowego eksperymentu, czyli "Pięciu nieczystych zagrań".

"Dziecko z pyłu" opowiada historię 55-letniego Sanga, który jest jednym z wielu dzieci poczętych przez amerykańskich żołnierzy podczas wojny w Wietnamie. Bohater przez całe życie marzy o spotkaniu z ojcem, ale kiedy w końcu go odnajduje, musi zmierzyć się z trudnymi wyborami i nową rzeczywistością. Reżyserka i producentka Weronika Mliczewska przyznaje, iż ma do tego filmu głęboki osobisty stosunek. Blisko dekadę temu na planie innego dokumentu twórczyni spotkała w Wietnamie Amerykanów, których życiowe poszukiwania tożsamości ukształtowały ich życie. Widząc, jak głęboko emocjonalnie przez cały czas odczuwali brak z powodu nieodnalezienia swoich amerykańskich ojców — choćby 50 lat później — zdałam sobie sprawę, iż nie jest to opowieść o przeszłości, ale o teraźniejszości - wspomina Mliczewska. "Dziecko pyłu" to opowieść o tym, iż kolejne pokolenia odczuwają skutki wojny choćby wiele lat po jej zakończeniu, a uwolnienie się spod jej wpływu wymaga nieprawdopodobnego wysiłku.

Reżyserka Laura Poitras to laureatka Oscara (za "Citizenfour") oraz Złotego Lwa w Wenecji (za "Całe to piękno i krew"). Jej najnowszy film – zrealizowany w duecie z Markiem Obenhausem – to projekt, który usiłowała zrealizować od dwudziestu lat. Bohaterem "Cover-Up" ("Zatajone: Seymour Hersh na tropie prawdy") jest legendarny dziennikarz śledczy, który po raz pierwszy ujawnia przed kamerą swoje tajemnice. Hersh jest laureatem nagrody Pulitzera, w toku swojej kariery ujawniał m.in. prawdę o nadużyciach amerykańskiej armii podczas wojen w Wietnamie i Iraku. Dziś angażuje się w demaskowanie zbrodni wojennych w Gazie. Wykorzystując bogaty materiał archiwalny Poitras i Obenhaus, pokazują walkę jednego człowieka o to, żebyśmy nie odwracali wzroku od zła.