Umiarkowani ryzykanci

kulturaupodstaw.pl 1 rok temu

Zdjęcie: fot. M. Zakrzewski

Młodzi artyści Teatru Wielkiego w Poznaniu otrzymali szansę pokazania się w nowej roli. Jako choreografowie w przeważającej większości postawili na język i styl tańca, który doskonale znają, ten, którym posługują się na co dzień. Nie opuścili – z małymi wyjątkami – swojej strefy komfortu. Adepci sztuki choreograficznej zaproponowali sporo układów na dość duże składy wykonawcze i… niektórzy odnieśli sukces. Zaprezentowane podczas warsztatów zatytułowanych „Spectrum” choreografie układają się w dwa wyraźne nurty: fabularny i afabularny. To, co łączy wszystkie układy, to wysoki poziom wykonawczy.

Opowiedz mi swoją historię, a powiem ci, kim jesteś

W nurcie baletów fabularnych na zespół podobały mi się pomysły często związane z elementem scenografii jako rekwizytem organizującym przestrzeń i determinującym rodzaj ruchu oraz wpływającym na przebieg akcji fabularnej. W choreografii Massimiliano Romano zatytułowanej „Punk Church” tym „meblem scenicznym” była ławka. W przebiegu akcji „grała” jednak za długo, a w drugiej sekwencji straciła na znaczeniu. Diana Cristescu natomiast wyposażyła tancerki i tancerzy w telefony, na proscenium ustawiła stolik i dwa krzesła, przy którym mężczyzna spotyka się ciągle z innymi dziewczynami.

fot. M. Zakrzewski

Ta choreografia ze względu na wykorzystaną muzykę (Witczyński/Braszak) ma również dwudzielną strukturę dramaturgiczną, ale nie rozpada się na dwa różne układy choreograficzne. Tworzą one spójną opowieść o ludziach, którzy przechodzą obok siebie i nie dostrzegają się nawzajem, nie potrafią na dłużej utrzymać kontaktu. Podobało mi się, iż krzesła w sposób bardzo naturalny inicjują rozwiązania choreograficzne, iż telefony nie stanowią rekwizytu, który ma tylko sugerować czas i miejsce akcji. Telefony w dłoniach artystów wymuszają sposób poruszania się i operowania ciałem.

Spośród choreografii fabularnych urzekła mnie propozycja Anny Gumnej zatytułowana „…I nie tylko to”. Choreografia ma prostą a zarazem wyszukaną kompozycję, która balansuje między zbiorowością a intymnością jednostki. Podobnie jak u Diany Cristescu oglądamy opowieść o współczesnych ludziach, którzy są ciągle w biegu, mają kilka czasu w spotkania, na rozmowy… A jednak czasami udaje się – duet pierwszy (Marta Wiszczuk i Adrian Roman Ventura) i duet drugi (Julia Korbańska i Mateusz Sierant). Gumna opowiadając tę historię, ma świadomość, iż bliskie relacje trudno utrzymać, iż bycie we wspólnocie wymaga uważności. Choreografka, widać to bardzo wyraźnie, znalazła inspirację w muzyce Abla Korzeniowskiego, która ją i tancerzy niesie.

Czysty taniec

Do nurtu afabularnego należy zaliczyć między innymi fascynujący duet Krystiana Augustyna, który rewelacyjne zatańczyli Julia Korbańska i Mateusz Sierant. Wielkie wrażenie zrobił na mnie również kameralny (na trzy pary) układ Johna Svenssona pt. „Serenades Rouges”. Niezwykle kunsztowna kompozycja, skrząca się niebanalnymi rozwiązaniami ruchowymi i figuratywnymi. Każda część tego niezbyt długiego baletu (aż szkoda) miała swoją wewnętrzną konstrukcję dramaturgiczną wpisującą się w tę nadrzędną. Dla odmiany afabularna choreografia Miguela Eugęnia de Sousy Júniora pt. „Rejoices” poza tytułową euforią tańczenia grzeszyła przewidywalnością i powtarzalnością ruchową. Choreograf nie wykorzystał potencjału, który tkwi w muzyce Antonia Vivaldiego.

Poza strefą komfortu

Tylko dwoje choreografów odważyło się wyjść poza strefę komfortu. Matteo Zorzoli zaproponował działanie na granicy tańca i performansu, natomiast Louis Raphaneau w „Let’s Groove” nawiązał do stylu i techniki tańca hip-hop, która dla tancerzy klasycznych stanowi nie lada wyzwanie. Trzeba przecież zapomnieć o wszystkim, co się każdego dnia tańczy, zmienić wręcz ciało, aby zechciało poddać się innemu rytmowi, innej muzyce, innej technice… Nie przekonali mnie.

Prawo do błądzenia

Robert Bondara, kierownik baletu Teatru Wielkiego w Poznaniu, w 2009 roku podczas Warsztatów Choreograficznych „Kreacje” zorganizowanych przez Polski Balet Narodowy w Warszawie odniósł wielki sukces. Wie zatem, co znaczy szansa… W Poznaniu warsztaty debiutantów nazwano „Spectrum”.

fot. M. Zakrzewski

I słusznie, bo zobaczyliśmy spektrum możliwości technicznych i stylistycznych. Każda z 11 choreografii jest inna. Podziwiam autorów za wybory muzyczne, co świadczy o ich głębokiej wrażliwości. Choreografowie – debiutanci popełnili wiele błędów, ale takie ich prawo.

Muszą kiedyś spróbować. Mogą, a choćby powinni błądzić czy mylić się, bo to jedyna droga do niezależności artystycznej. Z okazji sprawdzenia się w roli choreografa skorzystało jedenaścioro. Inni wspierali ich w oświetleniu i dramaturgii, projektowali scenografie, kostiumy, zaprojektowali plakat, a jeszcze inni zajęli się produkcją, promocją i marketingiem. To dobra szkoła.