Testy użyteczności

Testy użyteczności to jedno z ważniejszych badań w zakresie projektowania UX. Pozwalają nie tylko na zbadanie preferencji docelowego użytkownika, ale również na identyfikacji potencjalnych problemów w już istniejącym produkcie a także odkrywaniu możliwości jego usprawnień.

Czym są testy użyteczności?

Testy użyteczności to badanie, podczas którego moderator prosi uczestnika o wykonanie zadań powiązanych z korzystaniem z interfejsu. Wybór zadań uzależniony jest od tego, co badacz chce sprawdzić – może to być na przykład prześledzenie ścieżki zakupowej lub odszukanie konkretnego produktu w sklepie internetowym. istotną częścią badania jest to, iż badacz przez cały jego przebieg obserwuje zachowanie uczestnika, słucha opinii i notuje wszystkie jego uwagi. Dzięki temu, może na bieżąco dostrzegać potencjalne problemy, ale również zauważyć cenne sugestie użytkownika.

Oprócz zapisywanych przez badacza uwag użytkownika, często stosuje się również ankiety, które użytkownicy wypełniają po zakończeniu testu. Ankiety mają za zadanie zebrać ilościowe informacje na temat ogólnych wrażeń czy ocenę trudności wykonywanych zadań.

Testy użyteczności mają więc za zadanie:

• sprawdzić skuteczność czyli to czy użytkownik jest w stanie osiągnąć założony cel
• zbadać efektywność czyli czy użytkownik może wykonać zadanie w prosty i intuicyjny sposób
• określić satysfakcję czyli to na ile produkt wywołuje pozytywne doświadczenia użytkownika

Dlaczego warto wykonywać testy użyteczności?

W testach użyteczności zapraszamy do badania realistycznych użytkowników, którzy już używają lub są grupą docelową badanego produktu. o ile produkt jeszcze nie istnieje, wówczas do badania zapraszane są osoby, które korzystają z podobnych produktów, aby jak najwierniej odwzorować prawdziwe zachowania użytkowników.

Zadania, podobnie jak badani, są dobierane w najmożliwiej realistyczny sposób dzięki przygotowanego wcześniej scenariusza badania. W trakcie badania prosimy użytkowników o wykonywanie zadań, które mają odwzorować czynności wykonywane dzięki produktu.

Oba te założenia sprawiają, iż dzięki testom użyteczności możemy obserwować niejako na żywo interakcję użytkownika z produktem. Jest to nieocenione zarówno w przypadku istniejących produktów jak i tych w fazie projektowania – prawdziwe zderzenie użytkownika z produktem pozwala na zweryfikowanie naszych, projektowych założeń z realnymi działaniami żywego człowieka. Obserwowanie jego ruchów, reakcji, słuchanie uwag i komentarzy może przynieść więcej wartościowych informacji, które możemy potem wykorzystać.

Rodzaje testów użyteczności

Testy użyteczności dzielą się przede wszystkim na jakościowe i ilościowe. Jakościowe testy użyteczności to te, w których zbieramy od użytkownika wszystkie niepoliczalne informacje takie jak wrażenia, uwagi, spostrzeżenia. Obserwujemy w nich, jak użytkownik sobie radzi i jak reaguje na kontakt z produktem. W przypadku ilościowych testów użyteczności zbieramy natomiast informacje policzalne, takie jak czas potrzebny na wykonanie zadania, czy liczba pozytywnie wykonanych zadań.

Możemy również podzielić testy użyteczności ze względu na formę jego przeprowadzenia. W tym wypadku są to testy zdalne i wykonywane osobiście.

Testy zdalne są bardzo popularne ze względu na niskie koszty i dużą oszczędność czasu zarówno badanych jak i badających. Możemy takie testy wykonać w sposób moderowany, czyli na przykład łącząc się z badanym na Google Meet a także niemoderowany, gdzie badany wykonuje zadania bez udziału badającego dzięki przeznaczonych do tego narzędzi online.

Testy osobiste wymagają więcej nakładu pracy i czasu, ponieważ wiążą się z zebraniem badanych i badających w jednym miejscu, przygotowaniu w odpowiedni sposób przestrzeni. Ze względu na to są również bardziej kosztowne, ale z pewnością pozwalają na bliższy kontakt z badanym i jego reakcjami.

Podsumowanie

Testy użyteczności mogą być wykonywane zarówno przez profesjonalistów jak i osoby, które są zaangażowane w projekt, ale nie posiadają fachowej wiedzy. Ważne jest odpowiednie przygotowanie i precyzyjne określenie celu badania. Pamiętajmy na pewno o tym, iż testy użyteczności warto, a choćby trzeba wykonywać i można to robić na każdym etapie projektu. Bardzo dobre efekty przynosi również wykonywanie takich testów co jakiś czas, na już działającym produkcie, aby sprawdzać jak zmieniają się preferencje i zachowania naszych użytkowników.