Muzyka, piosenki i dokumenty historyczne składają się na koncert w hołdzie Ofiarom Zbrodni Katyńskiej „Tatuś Wasz jest w Rosji…”. W Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. Ludomira Różyckiego w Kielcach realizowane są przygotowania do tego wydarzenia, które 4 kwietnia zainauguruje świętokrzyskie obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej.
Punktem wyjścia do stworzenia scenariusza była książka „Tatuś Wasz jest w Rosji… Listy kieleckich katyńczyków”. Autorem publikacji jest Marek Jończyk z kieleckiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej, który przyznał, iż praca nad nią trwała kilkanaście lat, ale powstał zbiór, zawierający teksty chwytające za serce.
„Łza się w oku kręci”
– Każdy list jest bardzo indywidualny, bardzo osobisty. Bardzo często łza się w oku kręci, kiedy je się czyta, ponieważ tam wylewane są różnego rodzaju uczucia od smutku, zwątpienia, żal, tęsknotę, nadzieję, która gdzieś tli się w sercach tych ludzi osadzonych. Jest też miłość do bliskich, przejęcie o ich los, jak sobie dają radę w tych realiach toczącej się wojny, okupacji sowieckiej i niemieckiej, pod jaką znalazła się Polska po wrześniu 1939 roku – wyjaśnia.
Jak zaznacza historyk, możliwość korespondowania osadzonych z bliskimi była nie tylko przywilejem.
– Każdy z jeńców podlegał złożonym i działaniom operacyjnym. Każdy z osadzonych miał założone akta ewidencji specjalnej, każdy był sfotografowany, każdy miał zdjęte odciski palców, każdego wielokrotnie przesłuchiwano i próbowano werbować. Poddawano cenzurze całą korespondencję, zarówno przychodzącą, jak i wychodzącą i stąd Sowieci czerpali informacje o osadzonych – tłumaczy.
Dodaje, iż ta swoboda korespondencji też trwała dość krótko.
– Jedynie cztery miesiące, ponieważ w połowie marca 1940 roku została zawieszona, po decyzji z 5 marca 1940 roku, kiedy członkowie Biura Politycznego przy Związkowej Komunistycznej Partii Bolszewików ze Stalinem na czele, było to wąskie grono sześciu osób, podjęło decyzję o wymordowaniu jeńców wojennych – podkreśla.
31.03.2025. Kielce. Zespół Państwowych Szkół Muzycznych. Próba do koncertu w hołdzie Ofiarom Zbrodni Katyńskiej „Tatuś Wasz jest w Rosji…” / Fot. Jarosław Kubalski – Radio KielceCenne relikwie
Marek Jończyk zwraca uwagę, iż kilka z tej korespondencji przetrwało do dziś.
– Większość tych relikwii: listów, telegramów, kart pocztowych została niestety przechwycona przez sowiecką cenzurę i one stanowią dziś bardzo rzadkie źródło, traktujące o ofiarach i o samej zbrodni katyńskiej. Bardzo często są to tylko pojedyncze egzemplarze, które zachowały się w rodzinnych archiwach, dotąd nigdzie nie były publikowane. Tylko dzięki uprzejmość członków rodzin pomordowanych mogłem wejść w posiadanie tej korespondencji. Ale nie było to dosłowne posiadanie. choćby nie miałem takiej intencji. Wykonywałem jedynie kopie tych dokumentów, oczywiście uzyskując zgodę członków rodzin na ich publikację i wcześniejszą analizę ich treści – tłumaczy.
Agnieszka Wiecha, wicedyrektor Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Kielcach wyjaśnia, iż fragmenty tych listów oraz dokumentów będzie można usłyszeć podczas piątkowego koncertu.
– Do tych dokumentów historycznych dwóch naszych uczniów Adam Nowakowski i Paweł Cedro skomponowało muzykę. Oprócz tego w repertuarze koncertu znajdą się aranżacje znanych utworów muzycznych, m.in. „Ballada katyńska” Jacka Kaczmarskiego, „Katyń 1940. Ostatni list” Lecha Makowieckiego. Wystąpi dość duży, prawie 20-osobowy zespół instrumentalny, partie wokalne wykona Grzegorz Stachera. Będziemy mieć też narratorów, którzy będą prezentować teksty dokumentów i listów. Będą to: Maria Stachera, Grzegorz Stachera i Aniela Wybraniec – wymienia.
31.03.2025. Kielce. Zespół Państwowych Szkół Muzycznych. Próba do koncertu w hołdzie Ofiarom Zbrodni Katyńskiej „Tatuś Wasz jest w Rosji…” / Fot. Jarosław Kubalski – Radio KielceTrudne zadanie
Adam Nowakowski uczy się w klasie III liceum. Przyznaje, iż jako kompozytor musiał się zmierzyć z trudnym tematem.
– Jednak pod uwagę braliśmy założenia IPN, takie wytyczne, jak oddanie emocji tego wydarzenia, jakim była zbrodnia katyńska, czyli oddanie klimatu grozy. Stąd muzyka jest oparta na akordach sonorystycznych, molowych. To ciężka muzyka do słuchania, ale jak najbardziej wpisuje się w temat – mówił.
Zdaniem Pawła Cedro, również ucznia klasy III liceum, koncert będzie lekcją dla wszystkich uczestników.
– Tych, którzy będą słuchać tego koncertu oraz listów i dokumentów, które będą tutaj odczytywane – podkreśla.
Koncert w piątek, 4 kwietnia
Koncert odbędzie się w piątek, 4 kwietnia, w sali koncertowej Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Kielcach. Początek o godz. 17.00. Wstęp wolny.
