Zdjęcie: Tadeusz Kościuszko portret

Agencja Informacyjna – Kultura: 4 lutego 1746 roku na świat przyszedł Tadeusz Kościuszko. Uważany był za bohatera dwóch narodów: polskiego i amerykańskiego. Jest również szanowany na Białorusi, Litwie i we Francji. W 2026 roku obchodzona będzie 280. rocznica urodzin przywódcy.

Tadeusz Andrzej Bonawentura Kościuszko urodził się 4 lutego 1746 roku, w Mereczowszczyźnie na terenie dzisiejszej Białorusi. Już za młodu wybrał karierę wojskowego i w 1765 roku wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej, założonej w Warszawie przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Szkołę ukończył ze stopniem kapitana.

Tadeusz Kościuszko: stypendium w Paryżu

W 1769 roku Tadeusz Kościuszko wyjechał na stypendium do Paryża. Tam uczył się w Akademii Malarstwa i Rzeźby. Nie zrezygnował jednak z kariery wojskowej, w związku z czym uczęszczał na prywatne lekcje do profesorów lokalnych szkół wojskowych. W 1775 roku powrócił do Polski. W tym samym roku wyjechał jednak do Drezna z zamiarem wstąpienia do służby na dworze saskim lub armii elektora. Po nieudanych próbach ponownie udał się do Paryża, gdzie doszły do niego wieści o wojnie w Ameryce. Postanowił tam wyruszyć.

Tadeusz Kościuszko: wielki talent inżynierski

Inżynierskie umiejętności Tadeusza Kościuszki pozwoliły odnosić Amerykanom liczne tryumfy.Do sukcesów Tadeusza Kościuszki można zaliczyć między innymi: ufortyfikowanie Filadelfii (1776), Fortu Ticonderoga (1777) oraz rejonu Saratogi (1777). Zasługi te zwróciły uwagę Jerzego Waszyngtona, który powierzył Tadeuszowi Kościuszce budowę twierdzy West Point nad rzeką Hudson. „Przypuszczam, iż jako cudzoziemcowi, lepiej odpowiadałaby jego zamiarom i interesom promocja indywidualna. Znając zaś jego wartość i zasługi w służbie, a także zgodne świadectwa wszystkich, którzy go znają, mogę go tylko polecić jako godnego tej łaski Kongresu.” Powiedział o Tadeuszu Kościuszce Jerzy Waszyngton. W 1783 roku Tadeusz Kościuszko otrzymał drogą awansu stopień generała brygady armii amerykańskiej i stał się amerykańskim bohaterem.

Powrót do Polski i królewska nominacja

W 1784 roku wrócił do Polski, a w 1789 roku otrzymał, zaakceptowaną przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, nominację na generała majora wojsk koronnych.

Tadeusz Kościuszko został dowódcą jednej z trzech dywizji, wchodzących w skład armii dowodzonej przez księcia Józefa Poniatowskiego.

Wyjazd do Drezna i Insurekcja

Po II Rozbiorze Polski Tadeusz Kościuszko udał się do Drezna, by w 1793 roku stworzyć koncepcję organizacji powstania narodowego.

Sytuacja w Polsce była coraz bardziej trudna, co przyspieszyło decyzję o powstaniu. W 1794 roku na krakowskim rynku Tadeusz Kościuszko złożył przysięgę, będącą symbolicznym początkiem Insurekcji Kościuszkowskiej, czyli powstania narodowego przeciw Rosji i Prusom.

„Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, ale jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego.”

Mówił na krakowskim rynku Tadeusz Kościuszko. Początkowe sukcesy pod Racławicami i Warszawą nie wystarczyły i Insurekcja Kościuszkowska upadła, co przyczyniło się do trzeciego rozbioru Polski.

Znów w USA…

W 1796 roku Tadeusz Kościuszko został zmuszony do złożenia przysięgi wiernopoddańczej carowi Pawłowi I Romanowowi. Odzyskał wówczas wolność.

W 1797 roku Tadeusz Kościuszko wyjechał na krótko do Ameryki, natomiast w 1798 roku zamieszkał w okolicach Paryża. Brał udział w tworzeniu Legionów Polskich oraz spotkał się z Napoleonem Bonaparte, jednak nie żywił przekonania do jego wizji odnowy Królestwa Polskiego. Był sceptycznie nastawiony do Napoleona Bonapartego i Księstwa Warszawskiego.

Śmierć w Szwajcarii

Od 1808 roku mieszkał w Solurze w Szwajcarii, gdzie zmarł 15 października 1817 roku.„Gdy wieść o śmierci Kościuszki na wygnaniu rozeszła się po Europie, odprawiano żałobne msze w kościołach katolickich, luterańskich i kalwinistycznych. Odbyły się także nabożeństwa w żydowskich synagogach i muzułmańskich meczetach, podczas których modlono się za duszę Kościuszki.” Pisał o śmierci Tadeusza Kościuszki dziennikarz Alex Strozynski.

Pogrzeb na Wawelu

W 1818 roku zwłoki Tadeusza Kościuszki sprowadzone zostały do Polski i pochowane w krypcie świętego Leonarda na Wawelu w Krakowie.

Urna z jego sercem trafiła do Polski dopiero w 1927 roku i spoczęło w urnie w kaplicy na Zamku Królewskim w Warszawie. Na cześć Tadeusza Kościuszki usypano też kopce w Krakowie, Olkuszu oraz Połańcu. Dodatkowo w Polsce i Stanach Zjednoczonych powstało wiele pomników i miejsc mu poświęconych. Imię Tadeusza Kościuszki nosi na przykład Akademia Wojskowa w West Point, w Nowym Jorku, a na jego pamiątkę nazwano najwyższy szczyt Australii.

Od 2017 roku w sieci istnieje Wirtualne Muzeum Tadeusza Kościuszki, w którym można obejrzeć przedmioty związane z bohaterem oraz zajrzeć do urny z jego sercem.

http://kosciuszko.wielkiehistorie.pl/

Projekt realizowany został przez Fundację Pamięć i Tożsamość przy udziale Narodowego Centrum Kultury oraz finansowany ze środków Ministerstwa Obrony Narodowej i Fundacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń.

Agencja Informacyjna, Kultura /SYL/ 02.02.2021