Fotografia uliczna jest formą relacji z codzienności i wizją fotografa realizowaną za pośrednictwem zdjęć zrobionych w miejscach publicznych. Ujęcia nie są inscenizowane, pozowane czy planowane. Oświetlenie oraz treść zdjęcia są w dużej mierze zależne od przypadku. O czym powinni pamiętać początkujący fotografowie, jeżeli chcą zrobić dobre zdjęcie i nie złamać prawa?
Prekursorem fotografii ulicznej był słynny francuski fotograf Henri Cartier-Bresson, który w 1952 roku opublikował książkę „Decydujący moment”, a w niej koncepcje i ramy fotografii ulicznej, które spowodowały przewrót w historii fotografii. Od tamtej pory gatunek balansuje na pograniczu fotoreportażu i fotografii artystycznej.
Fotografia uliczna definicja
W literaturze spotkać się można z definicją fotografii ulicznej jako formy fotografii dokumentalnej, której celem jest uchwycenie momentów autentycznego życia ulicznego bez ingerencji w sceny lub sytuacje. Jedyną formą ingerencji w treść przekazu jest kadrowanie. W takich sytuacjach mówi się, iż jest to czas zatrzymany w kadrze.
Zwykło się uważać, iż fotografia uliczna jest świetnym ćwiczeniem spostrzegawczości. Aby zrobić dobre zdjęcie, fotograf powinien zrozumieć, co się dzieje wokół i szukać interesujących momentów lub kompozycji. Fotografia uliczna to zwykle pojedyncze zdjęcie, a nie jak w przypadku reportażu, cała ich seria.
Aparat do fotografii ulicznej
Fotografia uliczna rozwija się od chwili wprowadzenia do sprzedaży aparatów, które można łatwo przenosić. Symbolem gatunku jest styl nowojorski z lat 60-80. XX wieku, polegający na szybkich ujęciach z obiektywem wycelowanym w twarze fotografowanych osób. Duża część fotografów jest wierna takiej stylistyce, ale inni dodają do niej własną filozofię. Fotografia uliczna w Polsce, ale też na całym świecie podlega prawom ewolucji jak każdy inny rodzaj sztuki współczesnej.
W czasach, gdy każdy ma w kieszeni telefon, fotografią uliczną parają się miliony, często choćby nie zdając sobie z tego sprawy. Ale poważni fotografowie uliczni wyróżniają się jakością zdjęć i kreatywnością. Spacerując po mieście z wielkim aparatem i obiektywem kilka się osiągnie. Świadomi fotografowie wybierają więc aparat małoobrazkowy, czasem dalmierzowy z lunetką, z wysoką ergonomią i intuicyjną obsługą.
Obiektyw do fotografii ulicznej
Jaki obiektyw do fotografii ulicznej? Niezwykle przydatny jest obiektyw stałoogniskowy 28, 35 mm, 50 mm, który zapewni kąt widzenia naturalny dla ludzkiego oka i neutralną perspektywę. Robiąc zdjęcia na ulicy, powinniśmy do minimum ograniczyć konieczność manipulacji przy ustawieniach aparatu. jeżeli mamy aparat z autofokusem, możemy powierzyć mu automatykę ustawiania ostrości.
Przy jasnych, stałoogniskowych obiektywach warto ustawić przysłonę na f/5,6 lub f/8. Ważne, aby aparat do zdjęć ulicznych był wyposażony w wydajny procesor i bardzo szybki tryb zdjęć seryjnych. Małe aparaty są dobre do fotografowania i komfortowe do noszenia ze sobą. Widząc obiektyw stałoogniskowy, ludzie uznają fotografa za zwykłego turystę i nie zwracają na niego uwagi.
Fotografia uliczna poradnik
Znawcy tego gatunku rekomendują fotografowanie w trybie priorytetu przysłony. Ustawiając liczbę przysłony i wiedząc, iż czas otwarcia migawki oraz czułość ISO zmienią się automatycznie w celu dopasowania do światła, można skutecznie sterować głębią ostrości. Nie należy ustawiać zbyt wysokiej liczby przysłony, gdyż grozi to zbyt długim czasem otwarcia migawki. Wówczas każdy przypadkowy ruch aparatu może spowodować rozmazaniezdjęć.
Fotografia uliczna książka
Bądź cierpliwy – radzą początkującym doświadczeni fotografowie, którzy napisali już niejedną książkę na temat utrwalania ulotnych chwil na ulicy. Dobry fotograf potrafi jednym zdjęciem opowiedzieć fascynująco bogatą historię. Aby opowieść zaistniała, musi zobaczyć i przygotować w wyobraźni kolejne plany zdjęcia.
Fotograf czeka na decydujący moment, kiedy skupiają się wszystkie emocje i nie trzeba dodatkowych wyjaśnień. Idealne ujęcie jest kulminacją wszystkiego, co było na tej ulicy wcześniej i będzie później. Dlatego nieco górnolotnie mówi się, iż fotografia uliczna to 90 proc. czekania i 10 proc. fotografowania.
Fotografia uliczna a prawo
Fotografia uliczna porady prawne to obszar wiedzy potrzebnej fotografowi tak, jak sprzęt i umiejętność jego obsługi. Pamiętajcie, iż fotografowanie w przestrzeni publicznej jest dozwolone. Zgodnie z prawem można fotografować przechodniów, ale trzeba być przygotowanym na czasem nieprzyjemne reakcje. Nie każdy przecież lubi być fotografowany. Przepisy zakładają możliwość robienia zdjęć innym osobom w przestrzeni publicznej, jeżeli są one szczegółem pewnej całości, np. zgromadzenia, krajobrazu czy imprezy. Najlepiej jednak uzyskać zgodę osoby fotografowanej na piśmie.
RODO a fotografia uliczna
Bardziej złożonym problemem jest publikacja zdjęć. Sfotografowana osoba ma prawo do ochrony swojego wizerunku. Może się zdarzyć, iż przechodzień odnajdzie się na zdjęciu i uznaje, iż naruszone zostały jego prawa. Mamy wtedy możliwość ugodowego załatwienia sprawy przez usunięcie zdjęcia z miejsca publikacji.
Inną sprawą jest przetwarzanie danych osobowych, czyli RODO. Przepisy te nie mają zastosowania, jeżeli zdjęcie dotyczy osoby powszechnie rozpoznawalnej. Niektórych przepisów rozporządzenia nie stosuje się też do działalności polegającej na publikowaniu materiałów prasowych zgodnie z ustawą Prawo prasowe oraz do wypowiedzi w ramach działalności literackiej lub artystycznej.
