Gala Ludzi Kultury 2025: tam, gdzie tradycja spotyka awangardę, a skromność przegrywa z zasłużoną dumą. Kultura na Opolszczyźnie ma jedną zasadniczą cechę: nie pyta, czy wolno jej kwitnąć, tylko kwitnie — i to tak, iż w Teatrze im. Jana Kochanowskiego ledwo starczyło miejsca na tych, którzy ją tworzą, wspierają, ratują od zapomnienia i codziennie niosą do ludzi. Jedni z pędzlami, inni z nutami, kolejni z aparatem, z mikrofonem, z igłą, z gliną, a czasem nawet… z wielkimi metalowymi robotami.

Tegoroczna Gala Ludzi Kultury była jak wielobarwna parada talentów: od nestorów artystycznej sceny po młodych, gniewnych, energicznych animatorów i edukatorów. A przede wszystkim — była pretekstem, by powiedzieć im wszystkim: to, co robicie, ma sens.

Wicemarszałek Zbigniew Kubalańca nie krył, iż bez kultury województwo wyglądałoby jak makowiec bez maku. Czyli niby jest, ale czegoś tu ewidentnie brakuje.

A skoro brakuje, to wchodzą oni — nagrodzeni, wyróżnieni i docenieni. Poniżej pełna, obszerna i potrzebnie długa opowieść o wszystkich laureatach.

Nagrody Marszałka Województwa Opolskiego dla Animatorów i Twórców Kultury

Ci, którzy robią kulturę choćby wtedy, gdy nikt nie patrzy

Anna Panas – legenda od debiutu w 1964 roku. Artystka, która na polskiej scenie muzycznej obecna jest dłużej, niż część widzów miała okazję chodzić po tej scenie jako dzieci. Kompozytorka, autorka tekstów, wokalistka — i ikona opolskiego festiwalu. Jej twórczość została doceniona nie tylko nagrodą, ale też gwiazdą w Alei Gwiazd Polskiej Piosenki. Całokształt? W jej przypadku to słowo i tak brzmi skromnie.

Andrzej Lach – scenograf z sercem do regionu. Od wystaw w galeriach, przez sklepy, po scenografie festiwalowe — wszystko, czego dotykał, miało opolski charakter. Kurator „Zimowego Lasu Sztuki”. Człowiek, który łączy rzemiosło z artystyczną wyobraźnią. Nagroda za całokształt? Zasłużona jak mało która.

Paweł Mrozek – nauczyciel, regionalista, twórca muzeum. Zaczynał jako plastyk i nauczyciel angielskiego, a skończył na tworzeniu instytucji kultury, bez których lokalne życie byłoby jak herbata bez cukru. Reaktywował Towarzystwo Regionalne, założył Izbę Regionalną, stworzył kulturalne centrum lokalności w rozkwicie.

Klaudia Małek – od fryzjerki do ceramicznej poetki. Prowadzi warsztaty ceramiczne, kuchnię ajurwedyjską, wystawy i pokazy. Zawodowo fryzjerka, z zamiłowania — artystka, która znalazła w glinie to, czego brakuje wielu osobom: spokój, euforia i ujście emocji.

Katarzyna Piasecka – głos, który prowadzi innych. Kompozytorka, pianistka, dyrygentka, producentka. Współpracuje z teatrami muzycznymi w Polsce i za granicą. Edukatorka i kierowniczka warsztatów wokalnych. Czy jest coś, czego jeszcze nie robi? Być może, ale nie można mieć jej tego za złe.

Jolanta Zakrawacz – mistrzyni bibliotecznych światów. Kustoszka i kierowniczka działu metodycznego w WBP. Twórczyni projektu „Poetycki Ogród Pamięci”. Człowiek, który potrafi połączyć biblioteczną ciszę z kulturalną eksplozją kreatywności.

Elżbieta Żłobicka – aktorka od lalek, słów i farb. Od 1990 roku w Teatrze Lalki i Aktora. Aktorka, poetka, malarka i artystka rękodzielnicza. Autorka poruszającego monodramu „Mój duch przyjazny”. Artystka pełna światła — także w słowach, które sama dla siebie pisze.

Magdalena Hlawacz – wizualna opowieść o świecie. Profesorka UO, artystka multidyscyplinarna. Od malarstwa, przez intermedia, po grafikę i fotografię. Jej prace znajdują się w krajowych i międzynarodowych kolekcjach. Artystka, która łączy eksperyment z klasyką.

Renata Gliniorz – kobieta, która stworzyła kulturalne imperium Komprachcic. Założycielka zespołu Attonare, twórczyni teatrów, festiwali, grup performerskich. Osoba, która w kulturze widzi nie pracę, a tętniące życiem zjawisko.

Piotr Wiśny – mistrz wikliny i opowieści plecionych rękami. Przekazuje sztukę wikliniarską młodym i starszym. Człowiek, za pomocą którego tradycja nie jest eksponatem, tylko żywą praktyką.

Wioletta Frankiewicz – matka „Tarnogrania”. Jej festiwal alternatywnej muzyki w Tarnowcu to dziś marka sama w sobie. Ale Wioletta przede wszystkim ściąga kulturę pod strzechy — dosłownie. Energia, konsekwencja i ogromny talent.

Halina Jakubowska – ludowa artystka od pisanek i porcelany. Batik, korony dożynkowe, bibułkowe kwiaty, haft, malowana porcelana… W świecie Haliny Jakubowskiej wszystko staje się rękodziełem z duszą.

Jacek Ochmański – 45 lat artystycznego maratonu. Dyrektor BCK, wokalista, instruktor, animator. Człowiek instytucja. W 2025 roku świętuje 45-lecie pracy twórczej — i chyba nie zamierza zwalniać.

Edyta Garus – dyrektorka z misją i pasją. Od 35 lat związana z biblioteką w Walcach. Liderka, animatorka, mentorka. Biblioteka pod jej kierownictwem to nie tylko regały, ale centrum spotkań i działań.

Lucyna Bogusława Mirga – ambasadorka kultury romskiej. Prowadzi zespoły taneczne, promuje kulturę romską w Polsce i za granicą. Reprezentuje tradycję, energię i tożsamość, której nie sposób pomylić z żadną inną.

Sebastian Kucharski – człowiek, który ożywia roboty. Założyciel Muzeum Fabryki Robotów w Mosznej. Twórca blisko 90 metalowych gigantów z recyklingu. Artysta, który udowadnia, iż stal może mieć duszę.

Natalia Rygiel – organizatorka festiwalu Rock am Palast. Dzięki niej powstało Stowarzyszenie Opolska Scena Alternatywna. Wspiera młodych artystów, tworzy przestrzeń dla muzyki alternatywnej. Skutecznie.

Agnieszka Klimas – literacki duch Namysłowa. Kierowniczka Biblioteki Publicznej, opiekunka Klubu WENA, aktywistka kultury lokalnej. Członkowie klubu zdobywają nagrody, ale bez niej klub by nie istniał.

Paweł Maślona – reżyser, który wraca do Opola z sukcesami. Wybitny reżyser i scenarzysta filmowy, autor docenianych produkcji. W Opolu nagrodzony za wkład w rozwój kultury filmowej.

Wydarzenie Muzealne Roku 2025

Docenieni, bo pokazują historię tak, iż chce się ją oglądać:

• Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu

• Muzeum Śląska Opolskiego – m.in. za wystawę „Stanisław Bober. Fotografie”

• Muzeum Ziemi Kozielskiej

• Centralne Muzeum Jeńców Wojennych

Zabytek na Medal

Nagrodzenia zdobyli za odwagę, konsekwencję i miłość do historii:

• Adaptacja zabytku w zakładach Nutricia

• Renowacja murów miejskich w Głogówku

• Adaptacja zabytku w Chróścinie

• Rewitalizacja pałacu w Wysokiej

• Renowacja kościoła św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Opolu-Groszowicach

Nagroda im. Karola Miarki

Za naukę, pasję i odpowiedzialność za dziedzictwo

dr hab. Dorota Świtała-Trybek

Folklorystka, kulturoznawczyni, badaczka tradycji regionu. Autorytet — i to taki prawdziwy, nie z tytułu, a z pracy.

Helmut Paisdzior

Społecznik, działacz, organizator. Człowiek, który instytucje dziedzictwa kulturowego tworzył wtedy, gdy inni dopiero o nich marzyli.

I co teraz?

Teraz pozostaje tylko jedno — zapamiętać te nazwiska. Bo Gala Ludzi Kultury pokazuje coś ważnego: kultura nie rośnie sama. Kultura rośnie dzięki ludziom. A ludzie ci właśnie zostali nagrodzeni.

I dobrze. Bo zasłużyli.

Fot. UMWO