Stanisław i Anna Tymowie – rodzina szamotulskich rzemieślników

Ona szyła stroje nie tylko dla szamotulanek, ponoć niektóre klientki przyjeżdżały specjalnie z Berlina, on wykonywał najładniejsze buty w Szamotułach. Przestawiamy – oto Maria z domu Jankowiak (1874-1961) i Stanisław (1871-1941) Tymowie.

Stanisław Tym pochodził spod Murowanej Gośliny i początkowo pracował jako młynarz. W młodości stracił żonę, która zmarła w połogu, oraz nowo narodzone dziecko. W czasach służby w armii pruskiej zaprzyjaźnił się z szewcem Jankowiakiem z Wronek. Kiedy ze względów zdrowotnych, z powodu astmy, musiał szukać nowego zajęcia, pomógł mu właśnie ten wroniecki szewc. Nie tylko nauczył Stanisława Tyma własnego zawodu, ale poznał go ze swoją siostrą Marią (1874-1961), z którą niedługo Stanisław się ożenił. Ślub odbył się we Wronkach w 1899 r.

W środku – kamienica przy Rynku w Szamotułach, w której mieszkała rodzina Tymów. Pocztówka z lat 1905-1918, Szamotuły na dawnej pocztówce, Szamotuły 2000.

Tymowie zamieszkali w Szamotułach przy Rynku, w pobliżu ul. Piotra Skargi (dziś Rynek 33). To tu – aż do wybuchu II wojny światowej – wiedli spokojne życie. Na świat przyszło pięcioro ich dzieci: trzy córki i dwóch synów. Najstarsza była Ludwika (1900-1994), później po mężu Czerwińska, żona Edmunda (1894-1969), kupca, w czasie niemieckiej okupacji więźnia obozów koncentracyjnych w Dachau i Mauthausen-Gusen. Synowie: Stefan i Roman w dorosłym życiu zostali księgowymi, Stefan pracował w zakładach fajansu w Chodzieży, a Roman (1907-1971) był głównym księgowym w szamotulskich młynach. Średnia córka we wczesnym dzieciństwie zmarła na dyfteryt. Najmłodsza córka Anna (1915-2005), urodziła się, gdy jej ojciec przebywał na froncie I wojny światowej. W kwietniu 1939 r. Anna wyszła za mąż za Mieczysława Zielińskiego (1907-2000), pracownika ubezpieczalni, a po wojnie – Banku Rolnego i Powiatowego Związku Gminnych Spółdzielni.

Maria z domu Jankowiak i Stanisław Tymowie z dziećmi: Ludwiką, Stefanem i Romanem, ok. 1910 r.

Marię Tym dziś określono by jako „bizneswoman”. Była mistrzynią krawiectwa, miała liczne grono klientek, dodatkowo kształciła uczennice, w pewnym okresie miała ich aż 16! Stanisław szył piękne i wygodne buty. Długotrwały pobyt w okopach w czasie I wojny światowej pogłębił jego chorobę. Szył jedną parę butów w miesiącu, zajmował się domem, często gotował. Rodzina Tymów miała panią, która u nich sprzątała, inna osoba przychodziła robić pranie.

Stanisław Tym działał w Kurkowym Bractwie Strzeleckim – organizacji założonej w Szamotułach w 1649 r., za czasów króla Jana Kazimierza. Należeć mogli do niej zamożniejsi obywatele, głównie kupcy i rzemieślnicy. Dwukrotnie: w 1922 i 1935 r. Stanisław Tym został królem strzeleckim. Długoletnim prezesem szamotulskiego Bractwa był teść Ludwiki, córki Stanisława, Franciszek Czerwiński.

Z lewej: Maria z domu Jankowiak Tym – mistrzyni krawiectwa (warto zwrócić uwagę na aplikacje przy sukni i wąską talię), ok. 1920 r.; z prawej: Stanisław Tym, mistrz szewski, król kurkowy w Szamotułach w latach 1922 i 1935.

W czasie okupacji Tymowie musieli opuścić swoje mieszkanie przy Rynku, zamieszkali w domu przy Kościelnej (na rogu ul. Szkolnej). Maria, wspierana przez córkę Annę, przez cały czas utrzymywała się z szycia, nowe stroje zamawiały u niej wtedy Niemki, bo Polek nie było na nie stać. Kiedy panował głód, w ramach zapłaty przynosiły swojej krawcowej kosze z jedzeniem.

W lutym lub marcu 1945 r. Maria Tymowa (jej mąż już nie żył) razem z córką Anną, zięciem i ich dziećmi przeniosła się na ul. Sądową, przemianowaną niedługo na al. 1 Maja. Zamieszkali w jednym z wybudowanych podczas okupacji niewielkich bloków, przeznaczonych na mieszkania dla niemieckich urzędników, głównie sądowych. Jak na tamte czasy były to mieszkania nowoczesne i przestronne. Mieszkający tam wcześniej Niemcy byli dobrze sytuowani, na półkach mieli dzieła Goethego, a na ścianach pejzaże. Jedynie skórzane kanapy były poprzecinane nożami, bo zanim rodzina Zielińskich z Marią Tym się tam przenieśli, krótko stacjonowali w tych domach żołnierze radzieccy i widocznie czegoś w meblach szukali.

Stanisław i Maria Tymowie spoczywają na szamotulskim cmentarzu.

Agnieszka Krygier-Łączkowska

Zdjęcia i informacje przekazały wnuki: Maria Osińska, Wielisława Wawrzyniak i Tomasz Zieliński.